Ülkeleri Tanıyalım II

Ülkeleri tanıyalım konusunun bir önceki parçası olan ülkeleri tanıyalım I bölümünde Japonya, İngiltere ve Hindistan'ı tanımıştık. Bu ikinci bölümde ise Hollanda, Almanya, Nijerya ve Rusya Federasyonu'nu tanımaya çalışacağız.

Hollanda

Hollanda yüz ölçümü olarak küçük fakat ekonomik ve siyasi etkinlik olarak önemli bir Avrupa ülkesidir. Şimdi Hollanda'nın coğrafi konumunu, doğal özelliklerini, ekonomik faaliyetlerini tek tek inceleyelim.

Hollanda’nın Coğrafi Konumu

Hollanda Avrupa Kıtası’nın kuzeybatısında yer alır. Do­ğusunda Almanya, güneyinde Belçika, kuzey ve batı­sında Kuzey Denizi yer alır. Küçük bir alana sahiptir. Kuzeyindeki Friz Adaları ülkeye aittir.

Hollanda'nın Yüzey Şekilleri

Avrupa’nın ortalama yükseltisi en az ülkesidir. Toprak­larının % 40'ı deniz seviyesinin altındadır. Topraklarının en % 25’i denizin doldurulmasıyla kazanılmıştır. Deniz­den setlerle ayrılmış ve tarım alanlarına dönüştürül­müş alanlara polder adı verilir. Polderler, ülkenin orta kesiminden Ren ve Maas nehirlerinin ağız kısımlarına kadar uzanır.

Hollanda Dağları ve Ovaları

Hollanda, güney uçtaki Limburg kesiminde 320 met­reyi bulan yükselti haricinde tamamen düz bir ülkedir. Ortalama yükseltisi 100 metre civarındadır. Bu yüzden

ülkeye alçak memleketler anlamına gelen “Neder­land" adı verilmiştir. Ülkedeki ovalar genellikle Ren ve Maaş nehirlerinin getirdiği alüvyonların birikmesiyle oluşmuştur.

Hollanda'nın Akarsu ve Gölleri

En önemli akarsuları Schalde, Ren, Maaş ve Waal’dir. Ülkede nehirler ile nehirlerin birbirine bağlanmasıyla sık bir su yolu ağı oluşturulmuştur. Bu nedenle kara içi su ulaşımı gelişmiştir. Akarsuların yatak eğimleri az olup, üzerlerinde ulaşım yapılabilmektedir. Ülkede kayda değer önemli göl bulunmaz.

Hollanda İklimi ve Bitki Örtüsü

Ülkede ılıman okyanus iklimi görülür. Gulf Stream sı­cak su akıntısının etkisiyle iklim ılımanlaşır. Batı rüzgârları her mevsimin yağışlı geçmesini sağlar. Ha­vanın nemli olmasından dolayı sık sık sis meydana ge­lir. Yüz ölçümün küçük olması, yer şekillerinin sade ol­ması ve yükselti azlığı iklim farklılıklarının oluşmaması­na yol açmıştır. Doğal bitki örtüsü yağmurlarla oluşan otlar ve sonradan dikilen ağaçlardan oluşan ormanlar­dır. Ülkede ormanlar çok az yer kaplar.

Hollanda'da Nüfus ve Yerleşme

Ülke, Avrupa’nın ve Dünya'nın en yoğun nüfuslu ülke­lerinden biridir. Doğum oranı çok azdır. Nüfus artış hı­zı çok düşük (binde 3)'tür. Hollanda’da ortalama ya­şam süresinin uzaması ve yaşlı nüfus oranının artma­sı, doğurganlık oranının düşmesine yol açar. Bu ise çocuk ve genç nüfusun azalmasına neden olmaktadır. Bu durum, tüketiciler ile üreticiler arasındaki dengenin bozulmasına yol açar. Ülke nüfusunun 1/3'ü ülkenin orta ve batı kesimlerinde yaşar.

Ülkede sanayi ve ticaretin son derece gelişmiş olması, şehirli nüfusun kır nüfusundan çok fazla olmasına ne­den olmuştur. Bu bakımdan ülke nüfusunun % 89’u kentlerde, % 11 ’i kırsal alanda yaşar.

Tarım ve Hayvancılık

Ülkede tarım ve hayvancılık özellikle yüksek değerli ih­racat ürünlerinin üretiminde yoğunlaşmıştır. Başlıca ih­racat ürünleri arasında Dünyaca ünlü Hollanda peynir­leri ve tereyağı sayılabilir. Harlem Bölgesi'nde lale vb. çiçek soğanları, domates, salatalık, marul seracılığı büyük ölçüde gelişmiştir. Hollanda tarımının en önem­li özelliklerinden biri yüksek verime sahip olması, diğe­ri ise yüksek kaliteye sahip olmasıdır. Bugün ülke ihra­catının % 25’ini tarıma dayalı ürünler oluşturur.

Hollanda, topraklardan yararlanma bakımından diğer Avrupa ülkelerine göre farklılık gösterir. Topraklarının % 77'si kullanılabilir alanları içerirken, % 23'ü kentsel alan, sanayi tesisleri, yollar, kanallar, turbalık kumsal­lar ile yararlanılamayan alanları içerir. Hollanda'da kü­çük işletmelerde intansif tarım, ileri metotlarla uygu­lanmakta ve tarımsal verimlilik Batı Avrupa ülkelerine göre rekor seviyede yüksek olmaktadır.

Hollanda bir tarım ve hayvancılık ülkesi olduğu için toprağın yaklaşık % 70'i bu işe ayrılmıştır. En önemli tarım ürünleri tahıl, kabuklu sebzeler, şekerpancarı, patates ve ziraat tohumlarıdır. Bunlardan ihraç edilen­ler ise patates, kabuklu sebzeler ve ziraat tohumlarıdır. Bu ürünler ihracatın % 40’ını meydana getirir. Tarım modern araçlarla yapılmaktadır. Tarımın yanında bah­çecilik de çok gelişmiştir. Bahçecilik çoğunlukla sera­larda yapılır. Çiçekçilikte büyük ilerleme kaydetmiş olan Hollanda’ya, Batı Avrupa'nın çiçekçisi denilmek­tedir. ihraç ettiği çiçeklerden çok miktarda döviz sağ­lamaktadır.

Doğal koşullar hayvancılığa elverişlidir. Hollanda, hay­vancılıktan toplam gelirinin yaklaşık 2/3’sini sağlamak­tadır. Hollanda topraklarının tarıma ayrılan kısmının % 38’ini çayır ve otlak alanları meydana getirir. Geniş ot­lak alanlarında sığır, koyun ve domuz beslenir. Özellik­le süt inekleri yetiştirilmektedir. Ülke, özellikle son yıl­larda polderlerden elde ettiği arazileri otlak hâline ge­tirmiştir. Bu alanlarda yetiştirdikleri kızıl renkli inekler­den yılda inek başına 6 ton süt elde etmektedirler. Dünya üretiminin % 45’ini sağlayan, 100'ün üzerinde süt fabrikası bulunmaktadır. Her biri modern bir şekil­de donatılan fabrikaların işleme makinelerinde saatte 4500 şişe süt üretilmektedir. Ayrıca uzun ömürlü paket ve kutu sütler de Avrupa Birliği ülkelerine, Nijerya, Mı­sır gibi Arap ülkelerine ihraç edilmektedir.

Balıkçılık son yıllarda gerilemiştir. Deniz balıkçılığı ya­nında, iç sularda da balıkçılık yapılmaktadır. Balıkçılık­la uğraşanların sayısı çok azdır. Avrupa’da en az or­man topraklarına sahip olan Hollanda’nın, ancak % 7'si ormanlarla kaplıdır. Bu ormanlardan sağladığı ke­resteler ülke İhtiyacının ancak % 10’unu karşılar.

Hollanda’nın tarım, hayvancılık ve ormancılığa ait genel özellikleri şunlardır:

• Mevcut tarım alanlarının % 9'u deniz seviyesinin al­tında bulunan arazilerin, yüksek maliyetli setlerle etrafının çevrilmesiyle oluşmuştur.
• Denizden toprak kazanıp, toprak ıslahına giderek tarımsal alanlarını artırmıştır.
• İş gücünün % 6’sı tarımda çalışmaktadır.
• Tarım ürünleri ihracatında Dünya 3. sü, sera seb­zesi üretiminde Dünya 1. sidir.
• Ülke çapındaki tarımsal alanlar sulama kanalları ile çevrilmiş ve topraklar tarıma uygun hâle getirilerek ıslah edilmiştir.
• Tarım büyük oranda makineleşmeye dayanmakta­dır. En modern tarım tekniklerinden yararlanılmak­tadır.
• Tarımsal ürün ihracatı, toplam ihracatın % 20’sinden fazladır.
• İnek başına aldığı süt miktarı bakımından Dünya’da ilk sıralarda yer alır.

Hollanda Sanayisi

Hollanda yer altı kaynakları bakımından fakir bir ülke­dir. Ülkenin en önemli yer altı kaynakları petrol ve do­ğal gazdır. Çok gelişmiş bir sanayiye sahip Hollanda dışarıdan büyük oranda petrol ve sanayi ham madde­leri alır. Sanayi faaliyetleri II. Dünya Savaşı'ndan sonra gelişme göstermiştir. Ülkede gelişme gösteren başlıca sanayi kolları; elektrik - elektronik, metalürji, Petro- kimya, makine ve gemi yapımıdır. Ülkede iç pazarın çok dar olması nedeniyle birçok Hollanda firması yurt dışında yatırım yapmaktadır.

Hollanda'da Ulaşım

Hollanda'da çok gelişmiş kara ve demir yolu ağı bu­lunmaktadır. Amsterdam hava alanı Avrupa'nın çok önemli hava limanlarındandır. Avrupa’da en yoğun de­niz ulaşım ağına sahip olan Hollanda'da akarsu ve kanallardan oluşan çok uzun bir nehir ulaşım ağı vardır. Rotterdam limanı Dünya'nın en büyük limanı özelliğini taşır.

Hollanda Turizmi

Ülkedeki turizm faaliyetleri daha çok festivaller, fuarlar, çiçek bahçelerini ve tarihî yerleri ziyaret şeklindedir. Tarihî saraylar ve yel değirmenleri ülkenin turistik de­ğerlerindendir. Her mevsim yağışlı bir iklimi olması ne­deniyle deniz turizmi, yer şekilleri ve iklim özellikleri nedeniyle kış turizmi gelişmemiştir.

Almanya

Çok önemli Avrupa Birliği ülkesidir. Sanayisi oldukça gelişmiştir. Yüksek miktarda ihracatla dünyanın en önemli ekonomileri arasında yer alır.

Almanya'nın Coğrafî Konumu

Almanya, bir Orta Avrupa ülkesidir. Kuzeyde Danimar­ka, doğuda Polonya ve Çek Cumhuriyeti, batıda Hol­landa, Belçika, Lüksemburg ve Fransa güneyde ise İs­viçre ve Avusturya'ya komşudur. Geçmişte Federal Al­manya ve Doğu Almanya olarak ikiye ayrılan ülke 3 Ekim 1990 tarihinde birleşerek bugünkü sınırlarına sa­hip olmuştur.

Almanya'da Yüzey Şekilleri

Almanya yer şekilleri bakımından Kuzey Almanya Ovaları, Merkezi Almanya ve Güney Almanya olmak üzere üçe ayrılır.

Almanya'daki Dağlar, Ovalar ve Platolar

Almanya’nın kuzeyindeki ovalarla güneyindeki dağlık arazi arasında Orta Dağ Bölgesi olarak adlandırılan dağ sırası yer alır. Yükseltisi 1000 metreyi aşmayan bu dağlık alan, akarsular tarafından derin vadilerle parça­lanmış plato görünümündedir. Güney Almanya’da ise Alp Dağları'nın uzantısı olan Bavyera Alpleri ile Kara Orman Dağları yer alır. Almanya'nın en yüksek doru­ğunu oluşturan Zugspitze (2963 m) Bavyera Alpleri üzerindedir. Bavyera Alpleri'nin kuzeyinde Bavyera Platosu yer alır.

Almanya’nın kuzeyinde, Baltık ve Kuzey denizlerine doğru alçalan geniş düzlükler yer alır. Bu bölgeye Ku­zey Almanya Ovaları adı verilir. Buzul hareketlerinden çokça etkilenen bu ovalar birçok buzul gölünü de ba­rındırmaktadır. Bu ovaların yüksekliği 50 metreyi geç­mez. Kuzey Almanya Ovaları’nın güney kesimlerinde ise Börde adı verilen töslerden oluşmuş verimli top­raklar bulunur.

Almanya'nın Akarsu ve Gölleri

Almanya’nın önemli akarsularının çoğu Kuzey Denizi’ne dökülür. Bunlardan başlıcaları Ren, Weser ve Elbe nehirleridir. Elbe Nehri Hamburg limanından Kuzey Denizi’ne dökülürken, Weser Nehri Bremen limanın­dan Kuzey Denizi’ne dökülür. Ren Nehri ise Ruhr Havzası’ndan Hollanda’ya girdikten sonra bu ülkeden Ku­zey Denizi’ne dökülür. Kara Orman Dağları'ndan do­ğup Güney Almanya'yı kat ederek Avusturya sınırı içi­ne giren ve daha sonra pek çok Avrupa ülkesini geç­tikten sonra Karadeniz'e dökülen Tuna Nehri, ülkenin güneyi için büyük önem taşımaktadır. Almanya’daki akarsuların çoğu ulaşıma elverişlidir. Göller bakımın­dan ise Almanya toprakları zengin sayılmaz. En büyük gölü İsviçre ve Avusturya sınırında bulunan Konstanz Gölü’dür.

Almanya İklimi ve Bitki Örtüsü

Almanya’nın Baltık kıyıları ile Alp sıradağlarının kuzeye bakan kısımlarında ılıman okyanus iklimi görülür. Bu­ralarda her mevsim yağışlı, kışlar ılık yazlar serindir. Denizden gelen batı rüzgârlarının etkisi hissedilir. Al­manya’nın orta, güney ve doğu kesimlerinde karasal iklim özellikleri görülür. Buralarda kışlar soğuk ve kar yağışlı, yazlar sıcak geçer. Yağış miktarı daha azdır. İk­lim koşullarının elverişli olmasına bağlı olarak ülkenin 1/3’ü ormanlarla kaplıdır. Alman ekonomisinde orman­cılığın önemi büyüktür. Ülkedeki kâğıt fabrikalarının ham madde ihtiyacı karşılanır.

Almanya'da Nüfus ve Yerleşme

Nüfusu 82 milyonu aşan Almanya’da km² ye 231 kişi düşer. Ülkede nüfus yoğunluğunun yüksek olduğu üç ana kuşak vardır. Birincisi Ren Vadisi boyunca Hollan­da sınırından başlayıp Karlsruhe şehrine kadar uzanır. İkincisi Ruhr Havzası’ndan başlar ve kuzeydoğu yö­nünde Hannover'e doğru olan kuşaktır. Üçüncüsü ise Elzebirgeler’in kuzey eteklerinde uzanan Saksonya ke­simidir. Bu sahalarda nüfus yoğunluğu 450 kişiyi ge­çer. Ülkenin güney ve güneydoğu kesimlerinde nüfus yoğunluğu 85 kişiye kadar düşer. Bu durumun nedeni yer şekillerinin engebeli ve iklimin karasal özellik gös­termesidir. Almanya nüfusunun % 9’unu yabancı işçi­ler ve bunların aileleri oluşturur. Almanya'da 3 milyo­nun üzerinde Türk işçisi ve ailesi yaşamaktadır. Türklerin dışında İspanyol, Portekiz, Eski Yugoslavyalı, Yu­nanlı işçiler de yer alır. Almanya’da nüfus artış hızı ol­dukça düşüktür. Doğum oranının düşük olması ve ya­şam süresinin uzamasıyla birlikte Almanya'da yaşlı nüfus oranı sürekli artmaktadır. Almanya nüfusunun % 86'sı nüfusu 2000 den fazla yerleşim birimlerinde ya­şamaktadır.

Almanya'da Tarım ve Hayvancılık

Gelişmiş olan sanayinin yanında tarımsal faaliyetler ikinci planda kalmıştır. Topraklarının 2/3’ü tarımsal fa­aliyetlere ayrılmıştır. Modern tarım yöntemleri uygulan­masına rağmen yetiştirilen ürünler ülke ihtiyacını karşı­lamaz. Başlıca tarım ürünleri; çavdar, patates, buğday, şeker pancarıdır. Ayrıca, kentlerin ihtiyacına yönelik hemen hemen her kentin çevresinde sebze ve meyve üretimine yönelik bahçe ziraatı yapılmaktadır. Sıcaklık değerleri daha yüksek olan Güney Almanya’da bağcı­lık ve tütün üretimi de yapılmaktadır. Hayvancılık ülke­de çok gelişmiştir. Hayvancılık daha çok büyükbaş hayvancılık şeklinde olup, mandıracılık şeklinde yürü­tülür. Süt ve tereyağı üretimi ihtiyaçtan fazladır.

Alman Sanayisi

Sanayi ürünleri üretimi ülke ekonomisinin temelini oluşturur. Millî gelirin yarıdan fazlası sanayi ürünlerin­den elde edilir. Ülke Dünya’nın en güçlü sanayi ülkele­rinden biridir. Ruhr Havzası, Avrupa’nın başta gelen sanayi merkezidir. Sanayinin gelişmesinde Ruhr, Saar ve Aachen’deki kömür yataklarının önemli etkisi ol­muştur. Demir, kurşun, çinko, pirit, tuz ve potas diğer önemli madenleridir. Kuzeybatıda az miktarda petrol ve doğal gaz çıkarılır. Enerji gereksinimini daha çok nükleer santrallerden karşılamaya çalışır. Demir çelik sanayii eski önemini kaybetmesine rağmen, Almanya Dünya’nın en büyük demir çelik üreticilerindendir. Al­manya'da en başta gelen sanayi kollarından birisi de otomotiv sanayisidir. Ülke, Dünya’nın 3. büyük otomo­bil üreticisidir. Otomotiv sanayisinde 1 milyondan fazla insan çalışmaktadır. Kimya sanayi alanında Dünya 2. sidir. Ayrıca tekstil, elektronik, gemi inşa sanayisi çok gelişmiştir.

Almanya’nın genel ekonomik özellikleri şunlardır:

• Dış ticaret açısından ABD’den sonra Dünya’nın ikinci büyük gücüdür.
• Ülke içinde bulunan nehir ve kanallardan ulaşımda faydalanma çok fazladır.
• Türkiye'nin en büyük ticaret ortaklarından biridir. Uzun yıllar boyunca Türkiye’nin ticaretinde ilk sıra­yı almıştır.
• Hayvancılık çok gelişmiştir. Özellikle kaliteli sığır cinsleriyle süt üretimi çok fazladır.
• Kimya, otomotiv, demir - çelik gibi sanayi kolları çok gelişmiştir. Otomotivde Dünya 3. südür. Çalı­şan her 7 kişiden biri otomotiv endüstrisinde yer almakta olup, ihracatın % 40’ı bu sektörden karşı­lanır.
• Yaşam standartları çok yüksektir. Dış ticareti fazla­lık verir.
• Çalışanların % 81 'i bir meslek sahibiyken, bunla­rın % 17'si bir üniversite ya da yüksek okul mezu­nudur.
• Ülke nüfusunun % 9’unu yabancı işçiler ve onların aileleri oluşturur.

Ulaşım

Almanya, Avrupa'daki merkezi konumuyla yük ve yol­cu taşımacılığında uluslararası bir kavşak konumun­dadır. Ülke içi yollar genel olarak kuzey güney doğrul­tusundadır. Almanya, su yollarından en fazla yararla­nan ülkelerin başında gelir. Nehirlerin tamamına yakı­nından ulaşımda yararlanılır. Tuna Nehri dışında Ren ve Elbe akarsularından da ulaşımda yararlanılır. Akar­sular kanal sistemleri ile birbirlerine bağlanmıştır. Avru­pa’nın en gelişmiş otoyol sistemi Almanya'da kurul­muştur. Hava ulaşımı çok gelişmiştir. Büyük şehirlerin tamamında hava limanı bulunur. Demir yolları son de­rece modern ve yaygındır.

Alman Turizmi

Almanya turizm bakımından gelişmiş bir ülkedir. Dünya’da en çok turist gönderen ülkelerden biridir. Almanlar en çok Akdeniz çevresinde yer alan ülkeleri tercih ederler. Almanya aynı zamanda Dünya’nın en çok tu­rist çeken ülkeleri arasında yer alır. Diğer ülkelerden farklı olarak iş turizmi daha fazla gelişmiştir.

Nijerya

Afrika kıtasının önemli ülkelerinden biridir.

Nijerya'nın Coğrafi Konumu

Güney kıyısı Gine Körfezi'nde yer alan Nijerya, Benin, Nijer, Kamerun ve Çad ile komşudur. Nijerya, esas ola­rak dört coğrafi bölgeye ayrılır; kıyıdaki mangrovlu ba­taklık bölgesi, tropikal ormanlık bölge, Savana bölge­si ve kuzeydeki yarı çöl bölge.

Nijerya'da Yüzey Şekilleri

Nijerya'nın yüzeyinde çeşitli dağ ve platolar bulunmaktadır. Genel olarak kurak bir yer olduğu için çok fazla göl bulunmaz.

Dağlar, Ovalar ve Platolar

Nijerya’nın kuzeyinde, kuzeye ve doğuya doğru gidil­dikçe alçalan plato alanları vardır. Buranın ortalama yükseltisi 1000 metre civarındadır. Doğuda Kamerun
ile sınır oluşturan yükseltisi yer yer 2000 metreyi aşan Kamerun Dağları yer alır. Kuzeydoğu kesiminde Çad Çölü’ne doğru uzanan yarı kurak ve yarı kumlu düz­lükler bulunur.

Ülkenin güneyinde Nijer ile onun kolu olan Benue ır­makları tarafından oluşturulmuş ovalar Nijerya arazisi­nin büyük bir bölümünü oluşturur. Gine Körfezi çevre­sinde Nijer Irmağı’nın oluşturduğu geniş bir delta ova­sı yer alır.

Nijerya Akarsu ve Göller

Ülkenin en büyük akarsuyu Nijer’dir. Batıda Gine'den doğan ırmak, Mali ve Benin'den geçerek Nijerya’ya gi­rer. Nijer’in ana kolu olan Benue Irmağı ise ülkenin di­ğer akarsuyudur. Irmak üzerinde sulama ve enerji amaçlı birçok baraj kurulmuştur.

Nijerya'nın İklimi ve Bitki Örtüsü

Nijerya’nın iklimi kuzeyden güneye doğru çeşitlilik gösterir. Kuzey bölgelerinde kurak bir iklim hakimken güneye inildikçe tropikal iklimin etkisiyle yağış miktarı 4000 mm’ye kadar iner. Ülkede ekvatoral ve sub-ekvatoral karakterli iklim özellikleri görülür. Kuzey bölge­lerde gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkı fazla iken, güney bölgelerde sıcaklıklar fazla değişmez. Ku­zeyde karasal iklimin özellikleri hissedilir. Buralarda yıllık yağış miktarı 500 mm’ye kadar düşer. Ülkenin ku­zey - güney yönündeki iklim değişmelerine bağlı ola­rak bitki örtüsü de farklılık gösterir. Kıyı şeridi ve Nijer Deltası boyunca mangrov ormanları, nemli tropikal ormanlar, savanlar ve stepler görülür.

Nijerya'da Tarım ve Hayvancılık

Nijerya’da ekonomi daha çok tarıma dayanır. Nüfusun büyük bir kısmı geçimini tarımdan sağlar. Ülke toprak­larının % 25’i tarım yapmaya müsaittir. Nijerya kendi buğday ve pirinç ihtiyacını tam olarak karşılayamaz. Özellikle palmiye yağı, kakao, kauçuk, pamuk, yer fıs­tığı, soya fasulyesi, şeker kamışı üretim ve ihracatında Dünya birincisidir. Tarımsal üretim yöntemleri güney­deki bazı büyük işletmeler dışında ilkel ve geleneksel metotlarla yapılmaktadır. Göçebe hayvancılığın yaygın olduğu ülkede en fazla beslenen hayvanlar keçi, koyun ve sığırdır. Hayvancılık özellikle kuzey bölgesinde büyük önem taşır. Balıkçılık da giderek gelişme gös­termektedir.

Nijerya Sanayisi

1960’lı yıllarda bulunan petrol, Nijerya'nın en önemli yer altı zenginliğidir. Güneyde delta bölgesi, petrol ve doğal gaz yatakları bakımından oldukça zengindir. Ül­ke Afrika petrol rezervlerinin 1/3'üne sahiptir. Dünya’nın yedinci büyük petrol üreticisi durumunda olan Nijerya’nın ihracatının % 90’dan fazlasını petrol ve yan ürünleri teşkil etmektedir. Petrol ve doğal gaz dışında kuzeydeki Jos Platosu’ndan çıkarılan kalay ve kolum- bit de ülke dışına satılır. Kolumbitin Dünya’daki başlıca üreticisi Nijerya’dır. Ülkede sanayi hızla gelişme gös­termekle birlikte hâlen küçük ölçeklidir. Başlıca sanayi kolları dokuma, gıda ürünleri işleme ve petrole dayalı­dır. Bununla birlikte ülke Dünya’nın en önemli kereste ihracatçısı konumundadır. Ülkedeki sanayi kuruluşları­nın çoğu Lagos ve çevresinde toplanmıştır. Nehir sula­rından, hidroelektrik santralleri kurmak süreliyle, elek­trik enerjisi üretilmektedir. Petrol ve doğal gazdan son­ra önemli ihraç ürünlerini gıda maddeleri özellikle ka­kao meydana getirir. Ayrıca tütün, palmiye ürünleri, yer fıstığı, pamuk ve soya diğer ihraç ürünlerini teşkil eder. Nijerya kauçuk ve hayvan derilerinden de büyük gelirler elde etmektedir.

Nijerya’nın bağımsızlığını kazandığı 1960 yılında ta­rım ekonomi içerisinde önemli bir yer tutmaktaydı. 1966’da petrol ve doğal gazın bulunması ve ekono­mik olarak kullanılması tarım ve geleneksel sanayiyi olumsuz olarak etkilemiştir. Alt yapı hizmetlerinin ye­tersizliği, enerji azlığı, düşük tüketici gelirleri ve pet­rol dışı sanayi ürünlerindeki düşük kapasite kullanı­mı, ekonomik faaliyetleri engellemektedir. Ekonomi­deki düzelmeye rağmen petrol sektörü dışındaki ya­tırımlar düşük düzeyde kalmaktadır. Ülkede eğitim seviyesinin düşük olması, yer altı kaynaklarını ham madde olarak ihraç etmesi, kendisinin isteyememe­si, nitelikli iş gücünün düşük olması vb. özellikler ül­kenin Dünya’nın en yoksul ülkeleri arasında yer al­masına neden olmuştur. Hâlbuki kendi ürünlerini iş­leyip satabilse, kendi ekonomisini ve sanayisini oluşturabilseydi ekonomik gelişimini tamamlayabilir, halkı daha rahat bir yaşam sürdürebilirdi. Kişi başına düşen geliri de 1000 dolar civarında değil, belki de 20 - 30 bin dolarlarda seyredebilirdi.

Ülkede Ulaşım

Nijerya’da ulaşım ağı oldukça gelişmiştir. Orta ve Ku­zey Nijerya’da genelde kuzey - güney doğrultulu olan kara yolu hatları, güneyde daha karmaşık bir görüntü sergiler. Demiryolu ulaşımı gelişmiştir. Lagos ve Kano hava alanları en işlek uluslararası havalimanlarıdır.

Rusya Federasyonu

Özellikle siyasal denge konusunda önemli bir ülke olan Rusya Federasyonu dünyanın en önemli silah üreticilerinden bir tanesidir. Ülke doğu batı doğrultusunda uzanmış epey geniş bir alana sahiptir.

Rusya'nın Coğrafi Konumu

Rusya Federasyonu, 1991'de SSCB’nin dağılmasıyla kurulmuş, toprak bakımından Dünya'nın en büyük ül­kesidir. Bu kadar geniş olan ülke Asya Kıtası'nın büyük bir bölümüyle, Doğu Avrupa topraklarının bir kısmını kaplamaktadır. Kuzeyinde Kuzey Kutup Denizi; doğu­sunda Pasifik Okyanusu; batısında Estonya, Lltvanya, Beyaz Rusya, Letonya, Ukrayna, Moldova, Baltık De­nizi; güneyinde Kazakistan, Moğolistan, Çin, Gürcis­tan, Azerbaycan, Hazar Denizi, Kuzey Kore ve Karade­niz yer alır.

Rusya'nın Yüzey Şekilleri

Rusya Federasyonu yüz ölçümü olarak çok büyük bir devlet olduğundan ülkede birçok yüzey şekli bulunur.

Rusya'da Dağlar, Ovalar ve Platolar

Rusya, yer şekilleri yönüyle sade olup plato, ova ve bataklıklar geniş yer kaplamaktadır. Gürcistan ile do­ğal sınırı oluşturan Kafkas Dağları, Asya ve Avrupa kı­talarını birbirinden ayıran Ural Dağları ile Sayan Dağ­ları ve Verhovan başlıca dağları arasındadır. Ülke yüz ölçümünün büyük bölümünü ova ve platolar oluştur­maktadır. Batı Sibirya Ovası Asya Kıtası'nın en büyük ovasıdır. Batı Sibirya Ovası’nın büyük bölümü bataklık­larla kaplıdır. Ülkenin diğer bir önemli ovası ise baş­kent Moskova'nın da içinde yer aldığı Doğu Avrupa Ovası’dır. Ülkenin kuzeyinde Orta Sibirya Platosu ile Doğu Sibirya Platosu yer almaktadır. Bu iki plato Lena Nehri ile birbirinden ayrılmıştır. Orta Sibirya Platosu Asya Kıtası'nda en az yükseltiye sahip platolar arasın­dadır.

Rusya Federasyonu'ndaki Akarsu ve Göller

Rusya Federasyonu, akarsu ve göller bakımından ol­dukça zengin bir ülkedir.. Avrupa topraklarında bulu­nan başlıca nehirleri Volga, Don ve Dinyeper'dir. Si­birya bölgesindeki nehirleri ise Obi, Yenisey ve Lena’dır. Güneyde yer alan Volga, Hazar Denizi’ne dö­külür. Lena, Yenisey, Obi ve Volga nehirleri, ülkeyi ku­zeyden güneye kesen, su kapasiteleri en fazla olan dört büyük nehirdir. Baykal, Ladoga, Onega başlıca gölleridir. Baykal Gölü, 1285 metre derinliği ile Dünya’nın en derin gölüdür. Göl, 24 000 km³ tatlı su kapa­sitesi ile Dünya’nın en önemli tatlı su kaynakları arasın­da yer alır. Ayrıca Rusya Federasyonu'nun Dünya'nın en büyük gölü olan Hazar Gölü’ne de kıyısı vardır.

Rusya'nın İklimi ve Bitki Örtüsü

Ülkede kutup, tundra, sert karasal ve step olmak üzere dört iklim tipi görülmektedir. Rusya’nın büyük bir kesiminde sert karasal iklim özellikleri hakimdir.

Dünya’nın en geniş yüz ölçümüne sahip olan ülkede, bitki örtüsünün kuzeyden güneye gidildikçe sınırları kesin çizgilerle belirlenecek şekilde değiştiği görülür. Kuzey kıyılarında tundralar bir kuşak meydana getirir. Bunun alt kesiminde, Baltık Denizi’nden Büyük Okyanus’a kadar iğne yapraklı ağaçlardan meydana gelmiş tayga ormanları yer alır. Tayga ormanları Dünya'daki ormanların yaklaşık 1/3'ünü oluşturur. Bunu takip eden diğer bir kuşak ise steplerdir. Bundan sonra kar­ma orman kuşağı gelir. Güneye gidildikçe iklim şartla­rının etkisiyle bitki örtüsü oldukça fakirleşmeye ve yarı çöl hâlini almaya başlar.

Rusya'da Nüfus ve Yerleşme

İklim koşulların elverişsiz olması nüfus dağılışını olum­suz etkilemiştir. Yer şekilleri çoğu yerde elverişli olma­sına rağmen soğuk iklim koşulları çoğu yerde insan yaşamını olumsuz etkilemiştir. Nüfus yoğunluğu çok azdır. Ülkede çok farklı etnik kimlik yer almaktadır. Bunlar içerisinde en fazla olanı Ruslardır. Ülkede nü­fusun yaklaşık % 75’i kentlerde yaşamaktadır. 145 mil­yonluk nüfusuyla ülke, nüfus bakımından Dünya’nın en kalabalık sekizinci ülkesi konumundadır. Ortalama ömür erkeklerde 62, kadınlarda 72’dir.

Rusya'da Tarım ve Hayvancılık

Ülke geniş topraklara sahip olmasına rağmen, iklim koşullarının elverişsizliği ve bataklık alanların genişliği nedeniyle tarım fazla gelişmemiştir. Çalışan nüfusun ancak % 10’u tarımda yer alır. Rusya’da tarıma ayrılan alanların % 60'ında buğday, arpa, çavdar, yulaf yetişti­rilmektedir. iklim koşullarının elverişli olduğu alanlarda ayçiçeği, keten, patates, şeker pancarı ve çeşitli mey­veler yetiştirilmektedir. Avrupa kısmında sığır yetiştirici­liği yaygınken, Asya kısmında koyun yetiştiriciliği yay­gındır. Rusya gıda ihtiyaçlarının ancak % 35'ini yerli üretimden karşılamaktadır. Geri kalan kısmını ithalat yoluyla karşılamaktadır.

Ülkenin yıllık tahıl üretimi 100-120 milyon ton arasın­da değişmektedir. Ormancılık ve balıkçılık gelişmiştir. Ülke Sibirya’daki tayga ormanlarında Dünya kereste rezervinin % 25'ine sahiptir. Ülkede balıkçılık gelişmiş­tir. Norveç, Japonya ve ABD gibi ülkelerle yarışacak çapta büyük balık tekneleri vardır.

Rus Sanayisi

Rusya, doğal kaynaklar bakımından Dünya’nın en zengin ülkelerinden biridir. Ülke; petrol, doğal gaz, kö­mür gibi enerji kaynakları ile boksit, bor, altın, elmas, platin, fosfat, krom gibi madenler bakımından da çok zengindir. Ayrıca nükleer ve hidroelektrik üretiminde Dünya'da beşinci sıradadır. Ülke orman arazisi geniş­liği yönüyle Dünya’nın en zengin ülkelerinden biridir. Aynı şekilde tatlı su kaynakları yönüyle de Dünya'nın önde gelen ülkelerinden biridir.

Rusya ekonomisinin temelini petrol ve doğal gaz oluş­turmaktadır. Tundra tayga kuşağı olarak adlandırılan Rusya Federasyonu’nun % 70'den fazlasını oluşturan kuzey bölgeleri petrol, doğal gaz, kömür, altın, keres­te, tatlı su kaynakları ve hidroelektrik enerji potansiye­li bakımından zengindir.

Ülke Avrupa'da hidroelektrik enerji potansiyeli bakı­mından ilk sırada yer alır. Rusya doğal gaz rezervleri­nin büyüklüğü bakımından Dünya'da ilk sırada yer al­maktadır. Rusya'nın ihraç ettiği doğal gaz bölgesel ve uluslararası sorunlara da neden olmaktadır. Özellikle bazı ülkelerle Rusya arasında doğal gaz bedelleri ödenmesi konusunda anlaşmazlıklar olmaktadır.

Rusya, Dünya petrol üretiminin yaklaşık % 10’unu ger­çekleştirmektedir. Rusya'daki petrol rezervlerinin % 80’i Sibirya’da, % 20’si Ural ve Volga gibi bölgelerde bulunmaktadır. Rusya, Suudi Arabistan’dan sonra Dünya'nın ikinci büyük petrol ihracatçısıdır. Bu neden­le Dünya petrol piyasalarında meydana gelen değiş­meler Rusya ekonomisini önemli ölçüde etkilemekte­dir. Rusya kömür rezervleri bakımından da oldukça zengindir. Kömür üretiminde Dünya'da üçüncü sırada yer almaktadır.

Rusya, sanayisi gelişmiş ülkeler arasında yer alır. Baş­lıca sanayi kolları demir çelik, makine, makine aletleri, çimento, kâğıt, kimyevî maddeler ve otomobildir. Rus­ya aynı zamanda G8 olarak bilinen Dünya’nın en fazla gelişmiş ülkeleri arasındadır. Kişi başına düşen gelir her geçen gün artmaktadır. Doğal kaynaklarını ekono­mik gelişime dönüştürebilmektedir.

Rusya'da Ulaşım

Gelişmiş bir ulaşım şebekesine sahip olan Rusya’da demir yolu ulaşımı kara yolu ulaşımına göre daha faz­la gelişmiştir. Deniz ve hava ulaşımı da oldukça ileri seviyededir.

Rus Turizmi

Rusya, Dünya’nın en fazla gidilen ülkeleri arasında yer alır. Rusya’ya giden turistler en fazla başkent Mosko­va'yı ziyaret etmektedir.

Rusya gerek yer altındaki, gerekse yer üstündeki doğal kaynaklarını ekonomiye kazandırarak gelişi­mini tamamlamış ülkeler arasında yer alır. Ülkenin gün geçtikçe küresel ve bölgesel etkisinin artması bunun göstergesidir. Ülke gerektiğinde doğal kay­naklarını başka ülkelere karşı bir silah gibi kullanabil­mektedir. Özellikle uluslararası ilişkilerde sahip oldu­ğu doğal kaynakları ve bu kaynakların kontrolünü çok iyi bir şekilde kullanmaktadır.