Sepsis:

Vücuttaki bazı durumlarda bağışıklık sistemi tamamen uyarılarak yaygın bir inflamatuar yanıt oluşabilir. Kalp hızlanır, solunum hızlanır, hastanın ateşi çıkabilir veya vücut sıcaklığı normalden daha düşük olabilir. Hipoksi olur, hastanın idrar çıkışı azalır. Bu duruma sistemik inflamatuar yanıt sendromu yani SIRS denir. Yukarıdaki belirtiler kesin SIRS tanısı koydurmaz fakat şüphelendirir.

Enfeksiyon, travma, yanık veya akut pankreatit SIRS nedeni olabilir. 

Sepsisten şüphelenmek için bakılacak belirtiler: 

Kanıtlanmış veya şüphelenilen bir infeksiyon varlığı ve aşağıdakilerden bir kısmının varlığı: 

• Genel kriterler 

1) Ateş (> 38.3°C) 

2) Hipotermi (< 36°C) 

3) Kalp hızı > 90/dakika 

4) Takipne 

5) Bilinç değişiklikleri 

6) Belirgin ödem veya pozitif sıvı dengesi (24 saatte > 20 mL/kg) 

7) Hiperglisemi (diyabeti olmayan bir hastada plazma glikoz düzeyi > 120 mg/dL) 19 

• inflamasyon belirteçleri 

1) Lökositoz (> 12.000/mm3) 

2) Lökopeni (< 4000/mm3) 

3) CRP artışı 

• Hemodinamik belirteçler 

1) Hipotansiyon (sistolik kan basıncı < 90 mmHg, veya sistolik kan basıncında 40 mmHg’dan fazla düşme) 

• Organ fonksiyon bozuklukları 

1) Arteryel hipoksi (PaO2/FiO2 > 300) 

2) Akut oligüri (idrar çıkışı < 0.5 mL/kg/saat) 

3) Kreatinin artışı > 0.5 mg/dL 

4) Koagülasyon bozuklukları (INR > 1.5 veya aPTT > 60 saniye) 

5) ileus (bağırsak seslerinin olmaması) 

6) Trombositopeni (trombosit sayısı < 100.000/mm3) 

7) Hiperbilirubinemi (plazma total bilirubin > 4 mg/dL) 

• Doku perfüzyonu

1) Kapiller geri dolumda azalma (tırnak yatağına bastırılıp çekilerek kanın geri doluşuna bakılı. 2 saniyeden fazla olmamalıdır. ilçelerde acil servislerde enfenksiyon bulgusu varlığında yukardaki bulgulardan bazıları varsa sepsisten şüphelenilmeli ve hastanın vital bulguları desteklenerek iki tane damaryolu açılarak sevk edilmelidir. Hipotansiyon eklenir ve sıvı verilmesine rağmen tansiyon normal değerlere gelmezse hasta septik şoka girmiş demektir. 

Sevk ederken yapılacaklar:

1) Solunum yolları açık tutulur gerekirse oksijen verilir ; Oksijen verilmesine rağmen hipoksi düzelmiyor veya solunumsal asidoz gelişiyorsa mekanik ventilasyon uygulanmalıdır. 

2) Hipovolemi varsa replasman kristalloidler veya kolloidlerle yapılabilir. 

3) Kalbin pompa fonksiyonunun ve dolaşımın sağlanması için sempatomimetikler kullanılır. Bunlar kalbin kasılma gücünü arttırarak ve vasokonstrüktor etkileri ile hayati organlara uygun kan akımını sağlarlar. Bu gruptaki ilaçlar adrenalin, dopamin (Dopaminin damar dışına infüzyonundan kaçınılarak büyük venlere infüze edilmelidir. enfüzyon sırasında cilt ve ekstremitelerin ısı ve renklerindeki değişmeler dikkatle izlenmelidir. Bu gibi durumlarda enfüzyona devam edilmesine yarar/zarar oranının iyi değerlendirilmesiyle karar verilir.) ve dobutamindir. Bu ilaçların etkili olabilmesi için öncelikle hipovoleminin düzeltilmesi gereklidir. 

4) Bunlar tüm diğer şok türlerinde de yapılacak ilk müdahalelerdendir.