Antropoloji Nedir?

18.04.2021 - 06:18

Pek çoğumuz tam olarak ne yaptığını bilmesek de antropoloji bir bilim dalıdır ve oldukça önemlidir. Bu yazıda merak edip öğrenmek isteyenler için antropoloji nedir ve neyi inceler gibi konulara değinmek istiyoruz. Öncelikle antropoloji ne demek sorusuyla başlayarak kelime kökeni üzerinde duralım.

Eski Yunancada anthropos insan demektir. Logos ise bilimdir. Dolayısıyla kelime kökeni açısından antropolojiye insan bilimi ya da daha kısa ifadeyle insanbilim diyebiliriz. Gerçekten de antropolojinin temel inceleme alanı insandır. İnsanla alakalı neredeyse her şey antropolojinin konusu içerisine girer.

Bir tanım yapacak olursak insanın kökenini, biyolojik özelliklerini, geçirdiği evrimsel süreci, sosyal ve kültürel ilişkilerini araştıran bilime antropoloji denir.

İnsanları tanımak bilimin ana öznesi insan olduğu diğer bilimler açısından da önemlidir. Dolayısıyla antropoloji diğer bilim dallarıyla az ya da çok ilişki içerisindedir.

Antropolojinin Alt Dalları

İnsanı farklı açılardan inceleyen antropoloji bilimi çeşitli alt dallara ayrılmıştır. Bunun nedeni insanın birçok yönü olan bir canlı olmasıdır. İnsanın biyolojik yönü olduğu gibi sosyal yani toplumsal yönü de çok önemlidir. Bu nedenle antropoloji çeşitli alt dallara ayrılmıştır.

Antropolojinin ayrıldığı alt dalları dört ana başlıkta toplayabiliriz:

Sosyo Kültürel Antropoloji
Biyolojik (Fiziksel) Antropoloji
Dilbilimsel Antropoloji
Arkeoloji

Şimdi bu dört alana kısaca değinelim. Böylece antropolojiyi tanıma konusunda kafamızda bazı konular biraz daha netleşecektir.

Sosyo Kültürel Antropoloji

Sosyal antropoloji ya da kültürel antropoloji olarak da anılır. Bazıları sosyal ve kültürel antropoloji olarak da isimlendirir. Bunun nedeni sosyal ve kültürel alana dair birçok alt dalı barındırmasıdır. Din, sanat, kültür, siyasal yaşam, iktisadi yaşam gibi birçok konu bu başlık altında incelenmektedir.

İnsan ilk günden itibaren sosyal bir varlık olarak hayatta kalmaktadır. Dolayısıyla insan sosyal yaşamın ve kültürün ana unsurudur. Bu nedenle insanları anlamak için sosyal ve kültürel açıdan ele almak gerekir.

Eğitim antropolojisi gibi diğer birçok dal da sosyal ve kültürel antropoloji içerisinde incelenmektedir. İnsanın kültürü kişiliğinin önemli bir parçasıdır. İnsanların kültürel ve sosyal gelimlerini ele almak için tarihten yararlanmak gerekir. Dolayısıyla bu alan tarih bilimiyle de son derece ilişkilidir.

Biyolojik Antropoloji

Fiziksel antropoloji ya da biyolojik antropoloji olarak bilinir. İnsanın fiziksel özelliklerini ve bunların zamanla değişimlerini inceler. İnsan biyolojik bir varlık olduğu için bu alanın incelenmesi biyoloji bilimiyle son derece yakından ilgilidir.

İnsanların zamanla farklı ortamlara nasıl uyum sağladıklarını, geçirdikleri hastalıkları, geçmişteki ölüm sebeplerini fiziksel yani biyolojik antropoloji inceler. İnsan eğer hayvanlardan farklıysa bu farkın biyolojik anlamda nasıl ortaya çıktığı ve nasıl sonuçlar doğurduğu önemlidir.

İnsanın biyolojik yapısını anlayabilmek için hem geçmiş hem de günümüzdeki bilgilere ihtiyaç vardır. Bu nedenle antropologlar geçmişteki canlı kalıntılarını yani fosilleri inceledikleri gibi günümüzdeki insanın da fiziksel özelliklerini ele almaktadır.

Dilbilimsel Arkeoloji

Dilsel arkeoloji ya da lengüistik antropoloji olarak da adlandırılır. İnsanı diğer canlılardan ayıran en önemli özellik konuşabilmektir. Bu açıdan dil insanı insan yapan en önemli konulardan biridir.

Sosyal ve kültürel antropolojinin bir dalı olarak da görülebilen bu alan zamanla kendi içerisinde bir disiplin haline gelmiştir. Bunun nedeni dil incelemenin başlı başına bir uğraş olmasıdır. Dünyada bugün çok sayıda yaşayan ve ölü dil bulunur. Geçmişte de bu dillerin ataları mevcuttur. Dolayısıyla diller arasındaki bu ağı inceleyebilmek epey uğraş isteyen bir iştir.

Dilbilimsel arkeolojinin de senkronik lengüistik, diyakronik lengüistik, etnolengüistik, sosyolengüistik gibi çeşitli alt dalları vardır. Bütün bunlar insanın dil özelliğini farklı açılardan ele alan yaklaşım yöntemleridir.

Arkeoloji

Antropolojinin bir alt dalıyken zamanla kendi başına bir bilim haline gelmiştir. Ancak antropolojiyle ilişkisini kesmemiş bir bilimdir. Arkeoloji oldukça geniş araştırmalara konu olan bir sahadır. Genel olarak kazı bilimi olarak ifade edilen bu sahada geçmişe yönelik kalıntılar incelenerek çok eski zamanlara varıncaya kadar insan ve canlılık tarihi araştırılır.

Arkeolojide kazı önemli bir kavramdır. Kazılarla yer altında kalmış birçok yeni kalıntı elde edilir. Ancak arkeolojide gelişmiş birçok bilimsel tekniğin kullanıldığını da söyleyebiliriz. Ayrıca arkeoloji var olan bulguların yorumlanması ve yeniden değerlendirmesiyle de birçok sonuca ulaşır.

Antropolojinin bir dalı olarak arkeoloji, sürecin tarihsel boyutuyla yakından ilişkilidir. Çünkü arkeolojinin ana konusu geçmiştir.

Antropoloji nedir kısaca değindik. Antropoloji bölümü ve bu bölümden mezun olanların ne iş yaptığı da çok merak edilen konular arasında yer alıyor. Ancak bu işin rehberlik boyutudur. Biz burada bir bilim olarak antropoloji üzerinde durduk. Çünkü her şeyden önce antropoloji bir bilimdir.

Etiketler:

bilim

Yorumlar

Yorum Yap