Protein Yapılı Ve Amino Asit Türevi Hormonlar

Hipotalamus

Hipotalamus, erişkin bir insanda yaklaşık 2.5 cm uzunluğunda ve 4 gr ağırlığında, beynin 3. ventrikül tabanında yerleşmiş, hipofize sapla bağlı bir bezdir. Hipotalamusun supraoptik ve paraventriküler çekirdeklerinde yer alan nöronlar hipofiz sapıyla arka hipofize gider ve orada sonlanır. Hipotalamus, ön hipofize portal damar sistemiyle bağlanır. Organizmada biri bağırsak ve karaciğer, diğeri de hipofiz ve hipotalamus arasında olmak üzere iki portal damar sistemi bulunur. Mevcut portal sistemde hipofize taşınan hormonların düzeyi genel dolaşımdan çok daha yüksektir. Hipotalamik hormonlar pulsatil tarzda salgılanır.

İnsanda nöral ve hümoral haberleşme sistemleri metabolik olayların çoğunu kontrol etmek için beraber çalışır. Hipotalamus, nöral sistem ve endokrin sistem arasındaki bağlantıyı sağlar. Korku ve stresin nöral işaretleri hipotalamusa otonom sinir sistemi ile ulaşarak bir kısmı nöral, diğerleri hormonal çeşitli cevapların oluşmasına yol açar.

Hipotalamusun hormonal salgıları iki gruba ayrılır:

1. Supraoptik ve paraventriküler çekirdekte sentezlenen, arka hipofizde depolanmak üzere nörofizin proteinleriyle aksonal yoldan taşınan hormonlar (ADH ve Oksitosin).

2. Peptiderjik nöronlarda sentezlenen ve salınımları farklı nöral sinyaller tarafından düzenlenen hormonlar. Bu gruptaki hormonlar portal kan yolu ile ön hipofize taşınırlar ve buradaki hormonların sentez ve sekresyonları üzerine etki gösterirler.

Hipotalamus hastalıkları; tümörler, enflamasyon, dejenerasyon ve konjenital bozukluklardan oluşur. Bunlar ön hipofiz hormonlarının aşırı veya daha sıklıkla yetersiz oluşumuna yol açar. Ayrıca hipotalamus ve beynin diğer bölgeleri arasındaki kompleks ilişkiler, çeşitli fizyolojik problemlerle birlikte düzensiz hormon oluşumuyla sonuçlanır (duygusal iletişimden yoksun çocuklarda görülen büyüme geriliği gibi). Hipotalamusun salgılatıcı ve inhibe edici hormonlarının dolaşımdaki düzeylerinin ölçümü rutin uygulamada zor olması nedeniyle hipotalamik fonksiyonu direkt olarak saptamak güçtür. Bunun yerine hipotalamus fonksiyonu veya bozukluğu, ön ve arka hipofiz hormonlarının durumundan veya ekzojen salgılatıcı faktörlere ön hipofizin cevabından çıkarılır.

Hipotalamustan salgılanan hormonların çoğu salgılatıcı (releasing) faktörler diye de adlandırılır ve ön hipofizden çeşitli hormonların salgılanmasını uyarır. Bunların yanı sıra az miktarda bazı ön hipofiz hormonlarının salgılanmasını inhibe eden hormonlar bulunmaktadır.

Ön hipofizdeki hormonların salınımı en az bir hipotalamik hormonun kontrolü altındadır.