Glikoz Nedir?

26.02.2018 - 13:46

Biyoloji dersinde karşımıza çıkan glikoz aslında metabolizmamız ve sağlığımız açısından çok önemli bir bileşiktir. Bu yazıda glikoz hakkında bilmemiz gereken en temel bilgileri paylaşacağız.

Biyoloji dersinden hatırlamasanız bile glikozu başka bir isimle mutlaka duymuşsunuzdur: Kan şekeri. Vücuttaki aktivitelerin işlemesinin ana anahtarı glikozdur. Glikoz düzeylerimiz optimal olduğunda, çoğu zaman fark edilmeyecektir. Ancak glikoz seviyesi normal sınırlardan saptığında, sağlık sorunları baş gösterir.

Peki glikoz tam olarak nedir? Bunu cevaplayabilmek için vücudumuza enerji veren ana üç besin türünü bilmemiz gerekir:

Karbonhidratlar
Proteinler
Yağlar

İşte glikoz karbonhidratlardan en basit olanıdır. Yani tek şekerli (monosakkarit) bir yapıdır. Fruktoz, galaktoz da diğer tek şekerlere örneklerdir. Kolay tepkimeye girdiği için vücutta enerji kaynağı olarak birinci derecede glikoz kullanılır.

İnsanlar ekmek, meyve, sebze ve süt ürünlerinden glikoz alırlar. Hayatta kalmamızı sağlayan enerjiyi üretmek için yiyeceklere bu yüzden ihtiyacımız vardır. Bütün bunlardan glikozun vücudumuz için önemini anladık. Ancak oranının vücudumuzda fazla yükselmesi şeker hastalığı ve çeşitli metabolik rahatsızlıkları ortaya çıkarır. Glikoz en basit haliyle karbonhidrat yani şekerdir.

Glikoz Ne İşe Yarar? Vücudumuz Glikozu Nasıl Kullanır?

Glikozun vücudumuz açısından ana işlevi solunum tepkimesine girip yanmak suretiyle enerji ortaya çıkarmaktır. Nasıl ki araçlarda yanan yakıt arabayı hareket ettirir. Bizde de kullanılan glikoz enerji ortaya çıkarır ve o enerjiyi vücudumuz kullanır.

Vücudumuz şeker dışında yağ ve proteini de enerji kaynağını kullanır. Glikoz basit olduğu için öncelikli tercih edilir.

Vücudumuz, ideal olarak glikozu günde birkaç kez işler. Yemek yediğimizde, vücudumuz derhal glikozun işlenmesi için çalışmaya başlar. Enzimler pankreas yardımı ile işleme başlarlar. İnsülin de dahil olmak üzere hormon üreten pankreas, vücudumuzun şekeri kullanmasını düzenler. Yemek yediğimizde, vücudumuz artan kan şekeri seviyesi ile başa çıkabilmek için pankreasın insülin salgısı devreye girer.

Şeker hastalığının bir türü, pankreasın gerektiği şekilde insülin üretmediği durumdur. Bu durumda, insanlar vücudun glikozunu işlemek ve düzenlemek için dışarıdan yardıma (insülin enjeksiyonu) ihtiyaç duyarlar. Şeker hastalığının bir diğer nedeni, karaciğer vücuttaki insülini tanımadığı ve uygunsuz miktarlarda glikoz üretmeye devam ettiği insülin direncidir. Karaciğer, şeker kontrolü için önemli bir organdır çünkü glikoz depolamada yardımcı olur ve gerektiğinde glikozu tekrar vücuda. Vücut yeterli insülin üretmiyorsa, yağ depolardan serbest yağ asitlerinin salınmasına neden olabilir. Bu, ketoasidoz adı verilen bir duruma neden olabilir. Ketonlar, karaciğer yağ yıkımına başladığında ortaya çıkarlar.

Glikoz Seviyesi Nasıl Kontrol Edilir?

Glikoz halk arasında kan şekeri olarak bilinir. Glikoz seviyesi kan ile test edilir.

Diyabetli kişiler için glikoz düzeylerinin test edilmesi özellikle önemlidir. Kan şeker düzeyi problemli olan birçok insan günlük rutinin bir parçası olarak kan şekeri kontrolleriyle uğraşmaya alışkındır. Glikozu evde test etmenin en yaygın yollarından biri çok basit bir kan testidir. Parmaktan genellikle küçük bir iğne kullanarak, bir test şerit üzerine bir damla kan damlatılır. Şerit, kan şekeri seviyesini ölçen makineye yerleştirilerek kısa sürede kan şekeri ölçülür.

Glikozun Normal Seviyesi Nedir?

Normal aralıktaki glikoz seviyelerinin korunması, vücudunuzun etkili ve sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlamanın önemli bir etmendir. Şeker hastalığı olan insanlar glikoz düzeylerine özel dikkat göstermelidir. Yemekten önce, sağlıklı bir aralık 90-130 miligram / desilitre (mg / dL) 'dir. Yemekten bir saat sonra, 180 mg / dL'nin altında olmalıdır.

Kan şekeri düzeylerinin yükselebileceği çeşitli nedenler vardır. Bazı tetikleyiciler şunları içerir:

Ağır bir yemek
Stres
Diğer hastalıklar
Fiziksel aktivite eksikliği
Kaçırılan diyabet ilaçları

Glikoz Seviyesi Yüksek veya Alçak Olursa

Glukoz düzeyinizin çok yüksek olduğu durumlarda, insülin düşürmeye yardımcı olacaktır. Diyabetliler için çok yüksek kan şekeri, sentetik insülini uygulamak zorunda kalabilmelerinin bir işaretidir. Daha az ciddi durumlarda, fiziksel aktivite glikoz seviyesinin düşmesine yardımcı olabilir.

Glikoz seviyesi, 70 mg / dL'nin altına düştüğünde çok düşük olarak kabul edilir. Bu durum hipoglisemi olarak da bilinir ve çok ciddi olma potansiyeline sahiptir. Diyabetli insanlar ilaçlarını atladığında hipoglisemi ortaya çıkabilir. Ayrıca, insanlar normalden daha az yediğinde ve aşırı egzersiz yaparken ortaya çıkabilir. Yemek yemek kan şekerini yükselten bir eylemdir.

Metabolik rahatsızlığı olanlar düşük kan şekerinde bilinç kaybı gibi ciddi sorunlarla da karşılaşabilirler.

Anormal Seviyedeki Kan Şekerinin Doğurabileceği Sorunlar

Düzenlenmemiş glikoz seviyesinin uzun vadeli sonuçları vardır. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli sorunlara yol açabilir:

Nöropati
Kalp hastalığı
Körlük
Cilt enfeksiyonları
Eklem ve uzuvlarda sorunlar
Şiddetli dehidrasyon
Koma

Daha ciddi komplikasyonlar diyabetik ketoasidoz ve hiperglisemik hiperozmolar sendromdur; her ikisi de diyabetle ilişkili durumlardır. Şeker hastalığından endişe edenler bir doktordan derhal yardım almalıdır.

Glikoz Zararlı Mı?

Yukarıda anlattıklarımızın ışığında glikoz zararlı veya yararlı gibi bir cümle kuramayız. Glikoz bir karbonhidrattır ve metabolizma için çok önemlidir. Ancak beslenmede fazla glikoz almak kan şekerinin sürekli yükselmesine neden olur. Bu durumda fazla insülün salgılanacak ve kan şekeri dokularda yağ olarak depolanacaktır. Kilo alma ile sonuçlanan bu durum metabolizma bozukluğudur.

Genel olarak diyetisyenler düşük karbonhidratlı beslenmeyi önermektedir. Çünkü glikoza ihtiyaç duyulduğunda vücuttaki protein ve yağlar enerji üretmek için kullanılacaktır. Fazla şekerli beslenmek yüksek insüline ve zamanla insülün direncine neden olacaktır.

Genel olarak fast food, tatlı, abur cubur yemek sağlığımız açısından zararlıdır.

Etiketler:

sağlık

biyoloji

Yorumlar

Yorum Yap