Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar

18.12.2017 - 22:08

Tarih bilimi açısından uygarlığın doğuşu kritik bir noktadır. Çünkü tarih toplumları incelerken uygarlık temelinde izler. Yazının bulunması, belli oranda bir düzenin olması uygarlıkları takip etmek açısından çok önemlidir. Bu nedenle özet olarak ilk uygarlıkları bilmek tarihin kronolojik düzeni açısından önemlidir.

Aslında insanlığın bilinmeyen tarihi, bilinen tarihinden çok daha kısadır. Ancak eski dönemlere ait yeterince elde belge olmaması bu dönemleri inceleyi zorlaştırmıştır. Bu konuda yazının icadı çok önemli bir gelişmedir.

Yazının icadından önceki dönemlere tarih öncesi çağlar, yazının icadından sonraki dönemlere ise tarih çağları denmiştir.

Tarih bilimine giriş konusunda tarih öncesi çağları ve tarih çağlarını anlattık. Burada tekrar özet şeklinde hatırlayalım.

Tarih öncesi çağlar taş çağı ve maden çağı olarak ikiye ayrılır. Bu iki gurubun da alt grupları vardır. Yani tarih öncesi çağları şöyle sıralayabiliriz.

Eski Taş Çağı (Paleolitik)
Orta Taş Çağı (Mezolitik)
Yeni Taş Çağı (Neolitik)
Bakır Çağı
Tunç Çağı
Demir Çağı

Tarih çağları ise şöyle sınıflandırılabilir:

İlk Çağ (M.Ö. 3200 - M.S. 375)
Orta Çağ (375 - 1453)
Yeni Çağ (1453 - 1789)
Yakın Çağ (1789 - ...)

Dikkat ederseniz tarih çağlarında vakit geçtikçe çağın süresi kısalmaktadır. Bunun sebebi dünyanın çok daha hızlı değişmeye başlamasıdır. Örneğin biz Yakın Çağ için devam ediyor desek dahi sonraki dönemlerde tarihçiler mutlaka bunu bölecektir. Unutmayınız ki tarih çağları üzerinden vakit geçtikten sonra tarihçiler tarafından sınıflandırılır.

İlk Uygarlıklar

Tarih sahnesine çıkan ilk uygarlıklar hakkında bildiklerimiz sayesinde tarihin ilk dönemlerinde dünyada nasıl bir tablonun ortada olduğu görmekteyiz. Tabi eski dünya ile ilgili bilgilerimizin çoğu eski kıtaları içermektedir. Örneğin Amerika'da ortaya çıkan ilk uygarlıklar hakkında elimizde yeterli kadar belge bulunmamaktadır. Bunun nedeni bu kıtanın çok sonradan keşfedilmesidir.

Eski Çağ medeniyetleri konusunda ilk uygarlıkları detaylı bir şekilde vermiştik. Şimdi de özet olarak ilk uygarlıklar hakkında bilgi edinelim.

İlk uygarlıklar şöyle sınıflandırılabilir:

Mezopotamya uygarlıkları
Anadolu uygarlıkları
Ege uygarlıkları
İran uygarlıkları
Doğu Akdeniz uygarlıkları
Çin
Mısır
Hint
Roma
Helen

Mezopotamya Uygarlıkları

Mezopotamya Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan bölgedir. Bu bölge bilinen tarih içerisindeki en eski yerleşim yerlerini barındırır. Mezopotamya uygarlıkları şöyle sıralanabilir:

Sümerler
Akadlar
Babiller
Asurlar
Elamlılar

Sümerler

Asya kökenli bir kavim olduğu düşünülen Sümerler tarih sahnesine ilk çıkan uygarlıktır. Şehir devletleri şeklinde yapılanan bu medeniyet yazının icadı sayesinde mezopotamya hakkında bize ilk bilgileri vermektedir.

Elamlılar tarafından ortadan kaldırılsalar da medeniyetleri başka devletlerde yaşamaya devam etmiştir.

Akadlar

Sami ırkından oldukları düşünülmektedir. Arabistan yöresinden mezopotamyaya gelmişlerdir. İlkçağda büyük fetihlere imza atıp büyük bir imparatorluk kurmuşlardır. Gutiler bu devlete son vermiştir.

Babilliler, Asurlular ve Elamlılar Mezopotamya'ya yerleşen diğer Sami kökenli uygarlıklardır.

Anadolu Uygarlıkları

Anadolu'da dünya bilim ve medeniyet tarihi açısından çok önemli yerleri olan büyük devletler kurulmuştur. Özellikler iyonlar bugünkü bilimsel düşüncenin temelini atmıştır.

Anadolu uygarlıkları şöyle sıralanabilir:

Hititler
Frigyalılar
Urartular
Lidyalılar
İyonyalılar

Bütün bu uygarlıkları ilgili konuda detaylı olarak incelediğimiz için isimlerini vermekle yetineceğiz.

Ege Uygarlıkları

Ege Denizi çevresine kurulmuş ve denizcilik faaliyetlerinde ilerlemiş uygarlıklardır. Yunanistan ve Girit civarında etkili olmuşlardır.

Ege uygarlıklarını şöyle sıralayalım:

Yunan uygarlığı
Girit uygarlığı
Miken uygarlığı

İran Uygarlıkları

İran tarih ve kültürü önemli bir devamlılık göstermektedir. İranda kurulan iki önemli imparatorluk vardır.

Medler
Persler

Persler bir dönem Anadoluya hakim olarak Yunanistana kadar uzanmışlardır. Perslerin Anadolu egemenliğini büyük imparator İskender sona erdirmiştir.

Mısır Uygarlığı

Mısır'ın gerçekten çok köklü bir tarihi vardır. Mısır deniz ve çöllerle kuşatılı olmasından dolayı büyük istilalara uğramamıştır. Bu nedenle tarihsel açıdan süreklilik göstermiştir.

Geometri başta olmak üzere bilimin birçok alanında ilerleyen Mısırlılar dünya tarihine önemli izler bırakmışlardır. Mısır medeniyeti aynı zamanda sanatta da ilerlemiştir.

Mısır uygarlığı ile Hititler arasında tarihin ilk yazılı antlaşması olarak kabul edilen Kadeş Antlaşması yapılmıştır.

Bu uygarlıklar dışında Roma, Helen, Çin, Hint ve Doğu Akdeniz uygarlıkları da tarih sahnesine çok önemli izler bırakmışlardır. Çin çok köklü bir geçmişe sahiptir. Roma ve Helen uygarlıkları ise bugünkü modern dünyanın oluşmasına önemli katkılar yapmışlardır.

Etiketler:

tarih

Yorumlar

Yorum Yap