İyonlar

06.09.2016 - 17:57

Batı Anadolu'da kurulan önemli bir uygarlık iyonlar devletidir. İyonlara İyonyalılar ya da İyon Uygarlığı ya da İyonyalılar da denir. İyonlar milattan önce 1200'lü yıllarda yaşamışlardır. İyonlar bugün İzmir ve Aydın illerine denk gelen bir yere yerleşmişlerdir. Efes Artemis Tapınağı İyonlar tarafından inşa edilmiş ve dünyanın yedi harikası arasına girmiştir. Ortaçağ'da karanlığa gömülen insanlığın ilk çağda yer yer ne kadar ileri olduklarını görmek mümkündür. İyonların özgürlük içerisinde bilimle uğraştıkları, fikir alanında gelişmeler gösterdikleri, ticareti kalkındırdıkları düşünülmektedir.

iyonlar

İyonların bugün Yunanistan sınırları içerisinde olan bölgeden yani batıdan Anadolu'ya geldikleri düşünülmektedir. Aslen Yunanistan taraflarında olan İyonlar şehir devletleri kurmuşlardır. Batı Anadolu'da çeşitli sahil kentlerini ele geçiren ve buralarda şehir devletleri kuran İyonların 12 şehir devleti vardır. Bu şehir devletleri bilim ve kültür açısından oldukça önemli gelişmeler göstermiştir. Bugün Yunan medeniyeti dediğimiz şey için çok önemli temeller bu şehir devletlerinde atılmıştır. Özellikle Efes ve Milet büyük uygarlık merkezi olmuştur.

İyonlar siyasi birlik kurmak yerine şehir devletlerini bağımsız tutmayı tercih etmişlerdir. Her şehrin başına geçici olarak idareci görevinde bulunacak yöneticiler getirilmiştir. Bu yöneticilerin dini vasıfları da vardır. Koloniciliği temel bir yaşam haline getiren İyonların İtalya sahilleri dahil olmak üzere Akdeniz'de ve Karadeniz'de önemli koloniler kurdukları düşünülmektedir.

İyonların şehir devletlerini idare eden yöneticilerin seçimle başa geldikleri ve meclisle idare ettikleri bilinmektedir. Milattan önce 7. Yüzyılda böyle olan düzen seçimle başa gelen ve Tiranlık kuran güçlü idarecilerin kontrolüne geçmiştir.

İyonlarda Bilim ve Kültür

İyonlar denince onların bilimi ve kültürü ileri götürmeleri en önemli özellikleri olarak gösterilir. Şehir devleti şeklinde yapılanmaları İyonlarda merkezi otoritenin baskısını engellemiştir. Bu nedenle bağımsız şehir idarelerinde fikri özgürlük gelişmiştir. Thales ve öğrencisi Anaksimandros birlikte bilimsel düşüncenin temelini atmışlardır. Thales felsefenin ve matematiğin kurucus olarak düşünülebilir. Zaten Yunan felsefesinin temelini Batı Anadolu'da atılmıştır. Milet'ten Atina'ya doğru taşınan felsefi düşünce Platon ve Aristotales gibi filozofların doğmasına yol açmıştır.

İyonlar bilim ve kültür alanında ortaya koydukları yenilikleri serbestlikten alıyorlardı. Dünyada özgürlüğün olduğu yerde farklı düşünceler ve bilimsel ilerleme de paralel gitmiştir. İyonların mimaride de geliştiklerini özellikle inşa ettikleri büyük tapınaklar yoluyla görüyoruz.

Bugün Yunan alfabesi olarak anılan alfabe iyonların ortaya çıkardıkları alfabedir. Bu alfabe de temelini Fenike'den almıştır. İyon uygarlığı bugün tarih sahnesinde yer almış ileri bir medeniyet olarak kabul edilir. Ancak bu uygarlıktan çok fazla eser kalmaması bu dönemin tarihini bilmemizi zorlaştırmaktadır.

Bu nedenle iyonya ve iyon uygarlığı ile ilgili bilgilerimiz sınırlıdır. Bu topluluğun Anadolu'da yaşadığı ve felsefenin temelini attığını bilmemiz bile iyonları bizim açımızdan son derece kıymetli kılmaktadır.


Etiketler:
  • tarih    
  • Yorumlar
    Yorum Yap