Kofaktör Nedir?

10.12.2018 - 08:40

Biyoloji dersinde özellikle 9. sınıf müfredatında kofaktör kavramıyla karşılaşırız. Bu yazıda kofaktör nedir ne demektir bu konu üzerinde duracağız. Enzimler konusunda benzer birçok terim gördüğümüz zaman kafa karışıklığına neden olabilmektedir. Şimdi önce kofaktör tanımı yapalım. Ardından da enzimlerle ilgili temel terimleri tekrar edelim.

Enzimlerin yapısına katılarak aktif olmasını sağlayan mineral, metal ya da vitamin gibi tamamlayıcı yapılara kofaktör denir. Kofaktör örnekleri olarak magnezyum, kalsiyum, selenyum, potasyum, demir, bakır, çinko gibi yapılar gösterilebilir.

İnsan vücudunda bir saniye içerisinde milyonlarca enzim kullanılabilir. Enzimler hücre içerisinde gerçekleşen birçok metabolik faaliyetleri düzenlerler. Böylece birçok reaksiyon çok hızlı gerçekleşir. Reaksiyonlar çok çeşitli olduğu için bu reaksiyonları gerçekleştiren enzimler de oldukça çeşitlidir.

Enzimlerle İlgili Bazı Kavramlar

Enzimlerle ilgili apoenzim nedir, koenzim nedir, holoenzim nedir gibi koruları çok sık almaktayız. Bu kavramları kısaca netleştirirsek kofaktör kavramını da daha iyi anlarız.

Apoenzim: Enzimlerin protein kısmına denmektedir. Bazı enzimler sadece proteinden oluşur. Sadece apoenzimden oluşan bu yapılara basit enzim denmektedir.

Holoenzim: Apoenzimin yapısına vitamin ve mineral gibi yapıların eklenmesiyle ortaya çıkan bileşik enzimlere denmektedir.

Koenzim: Enzimlerin yapısına katılan vitaminlere denmektedir. Koenzim nedir başlığıyla yazdığımız yazıda bunu detaylıca anlattık.

Kofaktör: Enzimlerin yapısına katılan mineral veya metal iyonlarına ya da koenzimlere denmektedir.

kofaktör nedir

Kısacası basit enzimlerin yapısına koenzim ya da kofaktörlerin katılmasıyla bileşik enzim (holoenzim) oluşmaktadır. Yukarıdaki görselde enzimlerle ilgili temel kavramlar basitçe gösterilmiştir.

Kofaktör Örnekleri

Vücudumuzda çok sayıda reaksiyon için özelleşmiş enzimler olduğunu söyledik. Bu enzimlerin büyük bir bölümü basit enzim yani apoenzimdir. Bunun dışında koenzim ve kofaktör ile birlikte faaliyet gösteren bileşik enzimler de bulunmaktadır.

Çeşitli mineraller ve metaller enzimlerin yapısında kofaktör olarak kullanılmaktadır. Bunlara örnek olarak magnezyum, demir, potasyum, kalsiyum, bakır, selenyum, çinko, manganez, krom, nikel ve iyot gösterilebilir.

Enzimlerin çalışması için belirli sıcaklık ve su miktarı gereklidir. Belirli su yoğunluğu ve uygun sıcaklığı olmayan ortamlarda enzimler aktif olmazlar. Bununla birlikte yukarıda verdiğimiz minerallerin eksikliklerinde çeşitli enzimlerin aktifleşemediğini görebiliriz. Bu da enzim eksikliğine dayanan çeşitli hastalıklara neden olabilir.


Etiketler:
  • biyoloji    
  • Yorumlar
    Yorum Yap