Ahlak Felsefesinin Konusunu Oluşturan Kavramlar

14.04.2017 - 08:22

Ahlak felsefesi, bireyin ya da toplumun hayat içerisindeki fiillerinin dayandırıldığı ilkeleri konu eden felsefe dalıdır. Ahlak hem bireysel hem de toplumsal bir olgudur. Kişi bir eylemde bulunurken bunun bireysel ve toplumsal ahlaka uygunluğunu da göz önünde bulundurması gerekir. Ahlak felsefesi ahlakın temelini araştırır. Ahlak felsefesi kısaca bütün insan eylemlerinin dayandığı ilkeleri ele alır.

ahlak felsefesi kavramları

Ahlak felsefesi ile ilgili daha detaylı bilgi için ahlak felsefesi konu anlatımı kısmından yararlanabilirsiniz. Ahlak felsefesinin konusunu oluşturan temel kavramlar şöyledir:

Temel Kavramlar

Ahlak: Bir zaman içerisinde insan toplulukları tarafından kabul görmüş ilkelerin oluşturduğu havuzdur.

İyi: İnsanın istemli olarak gerçekleştirdiği ve bir tercihle ortaya çıkan faydalı ve değerli şeydir. İyi şeyin yapılmasını toplum ortak olarak ister. İyi eylem sonucunda genellikle fayda ortaya çıkar. Bir insana yardım etmek iyiye örnektir.

Kötü:  Toplum ahlakına uymayan, toplum tarafından yapılması istenmeyen şeydir. Birinin eşyasını çalmak kötü bir eylemdir. Ancak bazı eylemlerin kötü olması topluma ve zamana göre değişkenlik gösterebilir.

Özgürlük: Bireyin tercihi doğrultusunda eylemde bulunabilmesidir. Özgürlüğün olması için zorlamanın olmaması gerekir. Ancak hiçbir özgürlük sınırsız değildir. Özgürlük eylemde sorumluluk almayı da zorunlu kılar. Özgürlüğün ahlak felsefesi kavramı olmasının temel sebebi bir eylemin erdemli olabilmesinin yegâne yolu özgür iradeyle yapılmış olmasının gerekliliğidir.

Sorumluluk: Kişinin kendi isteğiyle gerçekleştirdiği eylemin sonuçlarını kabul etmesidir. Sorumluluk özgürlüğün doğal bir sonucudur. Sorumluluk olmadan özgürlüğü kullanmak da toplum içerisinde mümkün değildir. Aynı şekilde özgürlük de sorumluluk için esas şarttır. Örneğin bir suçu baskı altında işlerseniz bu suç sadece size ait olmamış olur. Özgürlük ve sorumluluğun bu ilişkisinden dolayı aklen yetersiz kişilerin sorumluluğu yoktur.

Vicdan: Kişinin kendi ahlaki değerleriyle konuşmasıdır. Vicdan insanı iç muhasebe yapmaya iten güçtür aynı zamanda. İnsanların kendi fiillerini değerlendirme ihtiyaçları vardır. Bununla birlikte eylemlerin sonuçlarına katlanma sorumluluğu da vardır. İşte vicdan eylemlerden önce ya da sonra kişinin bunu değerlendirmesini sağlar. İyi bir iş yaptığımızı düşündüğümüzde "vicdan huzuru" yaşarız. Kötü bir eylemde bulunduğumuzu düşündüğümüzde ise "vicdan azabı" çekeriz.

Fazilet (Erdem): Kişinin bilinçli olarak dürüstlük, adalet, iyi olma, yardımseverlik gibi değerleri istemesidir. Erdemli yaşamak iyi olanı yapmayı gerektirir.

Ahlak Yasası: Kural haline getirilmiş ahlaki değerlere denir. İyilik yap, kötülük yapma bir ahlak yasasıdır.

Ahlaki Karar: Kişinin ahlaka uygun olan yönünde tercihini kullanmasıdır.

Ahlaki Eylem: İstemli gerçekleştirilen ve ahlak yasalarına uygun eylemdir.

Ödev Ahlakı: Belli bir çıkar beklentisi olmaksızın, iyinin sadece ödev duygusuyla yapılmasını isteyen ahlak yasasıdır.

Mutluluk Ahlakı: İnsan eylemlerinin amacını mutlu olmak, haz almak ve fayda görmek olarak gören ahlak yaklaşımıdır.

Yukarıda ahlak felsefesinin konusunu oluşturan kavramlardan en önemlileri verilmiştir. Ahlak felsefesinin en temel iki kavramının iyi ve kötü kavramları olduğunu unutmayalım.


Etiketler:
  • felsefe    
  • Yorumlar
    Yorum Yap