Felsefenin Ortaya Çıkması İçin Gerekli Koşullar
Medeniyeti ilerleten bilim ve felsefedir. Bu iki kavramın birbirini beslediğini felsefe bilim ilişkisi adlı yazıda dile getirmiştik. Bilimi başlatan şey sorgulayıcı düşüncedir. Bu da aslında felsefenin doğrudan tanımıdır. Yani bilimin ortaya çıkması için felsefe yapmak gerekir. Hatta daha da ileriye gidip şunu söyleyelim. Bilimsel düşünceyi ve bilimi icat edenler filozoflardır. Bununla birlikte felsefenin ortaya çıkması için gerekli koşullar oluştuğu zaman felsefe meydana gelmiştir. Felsefe neden ortaya çıkmıştır diye sorarak konuyu irdelemeye başlayalım.
Özgür Düşünce Ortamı ve Demokrasi
Felsefenin ortaya çıkması için gerekli koşullar derken özgür düşünce kast edilmektedir. Bugün batı medeniyetinin de temelini oluşturan İlkçağ Yunan felsefesi özgür düşünce ortamının bir ürünü olarak gelişmiştir. Yunan ile ilgili bildiğimiz bilgiler sınırlı. Yani o dönemde özgür düşüncenin koşullarını tam kestiremeyebiliriz. Çünkü özgür düşünce dediğimiz zaman halk nezdinde bir şeyden bahsediyoruz. Ancak eski çağlarda daha çok zenginlerin ve soyluların özgür düşündüğü ortaya çıkıyor. Belki de diğer insanlar zorlu hayat koşullarıyla yüzleşmekten düşünmeye dahi fırsat bulamadılar. Ya da çok orijinal düşündüler ancak bu düşünceleri tarihin karanlığında kayboldu gitti. Bugün dahi her düşünce eşit düzeyde ifade edilmiyor ya da değer bulamıyor.
Antik Yunan’da felsefeyi ortaya çıkaran koşulların başında özgür düşünce ortamı vardır. Fakat özgür düşünce tek başına gerçekleşecek bir hadise değildir. Her düşüncenin değerli olduğu demokratik bir sisteme ihtiyaç vardır. Antik Yunan’da demokrasinin var olması insanları felsefeye yönlendirmiştir.
Ekonomik Refah
Felsefenin doğduğu Milattan önceki dönemlerde teknoloji bu kadar gelişmemişti. Üretim çok büyük oranda insan gücüne dayanıyordu. Böylelikle insanlar çok çalıştığı halde az refah üretebiliyordu. Bu refah karın tokluğundan öte değildi. Ancak zenginler başkalarını çalıştırıp onların refahından da istifade edebiliyordu. Hal böyle olunca üst tabakanın aşırı müreffeh olması sonucu doğuyordu. Refah varsa, rahatlık varsa düşünmeye başlarsınız. Paranız yoksa ve durumunuz çok kötüyse yine düşünürsünüz ancak düşüncenize o kadar da önem vermezsiniz.
Yunan felsefesini değerli yapan şey sistematik oluşudur. Diğer toplumlarda da muhakkak düşünceler gelişmiştir. Ancak Antik Yunan’da refah sahibi üst sınıf düşüncelere ciddi manada önem vermiş ve onu sistemleştirmişlerdir. Bu düşüncelerin günümüze gelmesinin en büyük nedeni de budur.
Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi düşünce ve felsefe için ekonomik refahın ne kadar gerekli olduğunu ortaya koymaktadır. Yunan’da belirli bir kesimin iyi bir refah düzeyine sahip olduğu da ortadadır. Hatta bilimsel araştırma ve gözlemler için çeşitli seyahatlere girişildiğini de biliyoruz. Felsefenin antik yunanda doğmasının nedenleri arasında ekonomik refahı özgür düşünce ortamıyla birlikte rahatlıkla gösterebiliriz.
İlkel İnanışlar
Özgür düşüncenin mümkün olduğu bir toplumda bilimsel araştırma yapma imkânı da varsa eğer ilkel düşünceler bir fırsata dönüşür. Öyle bir ortam hayal edin ki, gözlem yapabiliyorsunuz, mantık kurabiliyorsunuz, refahınız da var. Ancak toplumda yaşantıya hâkim olan inanışlar o kadar ilkel ki, ister istemez bunları sorguluyorsunuz. İnsanlar 100’lerce tanrıya inanıyor. Her iyi ve kötü olay tanrılara ve ruhlara bağlanıyor. Dağlara, ovalara kutsiyet atfediliyor. Bu ortamda yaşayan aydın bir insan ister istemez bunların saçma olduğunu görüyor ve sorgulamadan edemiyor.
İlkel inanışlar ve düşünceler bilimsel düşüncenin önemli olmasını sağlamıştır. Çünkü çok uzun süre ruhlardan kaynaklandığı düşünülen birçok sorunu filozoflar akılla kısa sürede çözmüştür. Bu da aklın yüceltilmesine ve akla önem verilmesine neden olmuştur.
Felsefenin ortaya çıkması için gerekli şartların arasında ilkel inanışları yazmak bir çelişkiye neden olabilir. Çünkü eğer bu ilkel inanışları sorgulayacak zekâ ve refaha sahip insanlar yoksa ilkel inanışlar insanları zehirler ve karanlık baki kalır. Yunan’da bu olmamıştır. Kademeli olarak akıl ve felsefe yaşama hâkim olmaya başlamıştır.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı