Coğrafya
Coğrafya üniversite sınavlarında ve kamu personeli seçme sınavlarında karşımıza çıkan bir ders olarak zihnimizde yer etmiştir. Ortak olan olması itibariyle coğrafyaya her eğitim görmüş bireyin ihtiyacı olmuştur. Ancak coğrafya nedir diye sorduğumuzda kesin ve net bir cevap almak pek mümkün olmamaktadır.
Coğrafyanın geniş bir ilgi alanı olması da coğrafyanın önemini arttırmaktadır. Yeryüzünü tanımamıza yarayan coğrafya aslında her insanın bilmesi gereken bilgileri içerisinde barındırır. Dünya üzerinde nerede bulunuyoruz. Nerede yaşıyoruz? Yaşadığımız yerin ekonomik ve iklimsel özellikleri nelerdir? Dünyaya göre nerde kalıyoruz?
Diğer insanlardan hangi açılardan ve ne kadar farklı yaşıyoruz? Bu sorulara dikkat ederseniz hepsi de hayati mevzulardır. İşte coğrafya bu hayati sorulara cevap vermemizi sağlayan şeydir.
Coğrafyanın Prensipleri
Coğrafyanın dağılış prensibi, bağlılık prensibi ve nedensellik prensibi olmak üzere üç temel prensibi vardır. Coğrafya bir sosyal bilim olduğu için prensipleri de sosyal bilim ilkeleriyle alakalıdır.
Mesela dağılış prensibi olmadan coğrafya ile ilgili genellemeler yapamayız. Bu da bizim her yer için ayrı ayrı inceleme yapmamıza neden olacaktır. Veya neden sonuç prensibi olmadan elimizdeki bilgileri sadece ezberlemekle yetiniriz. Akdeniz bölgesi ekvatora yakın olduğu için güneş ışınlarını daha dik alır.
Bu yüzden de Karadeniz bölgesine göre daha sıcaktır dediğimizde aslında neden sonuç ilkesi çerçevesinde hareket etmiş oluruz.
Fiziki Coğrafya
Fiziksel varlığı ve yerküreyi inceleyen coğrafya dalına fiziki coğrafya denir. Jeomorfoloji, klimatoloji, toprak coğrafyası ve hidrografya gibi 4 temel alt alanı vardır.
Jeomorfoloji yerkürenin katmanlarını, dağların oluşum süreçlerini büyük deprem hareketlerini inceleyen makro düzeydeki bilgileri içerir. Klimatoloji iklim bilimidir. Yağış, sıcaklık, nem, basınç, hava değişimi gibi olayların hepsiyle doğrudan ilişkilidir. Hava durumunu haberlerde dinlediğimiz zaman fiziki coğrafyanın klimatoloji alt dalına ait bir alanın çalışmasına şahit oluruz. Meteoroloji bu alanda hizmet gören bir çalışmadır.
Toprak coğrafyası özellikle tarım için gerekli olan toprak tipi bilgisini inceler. Toprakları ve kara yapılarını tanımak coğrafya için önemlidir. Hidrografya ise bizim için hayati önem taşıyan suyun ve özellikle de tatlı suların incelenmesi için önemlidir. Nüfus arttıkça ve su kaynakları azaldıkça bu alanın önemi daha da artmaktadır.
Beşeri Coğrafya
Coğrafyanın bir alt dalı olan beşeri coğrafya insan faaliyetlerini incelemesi açısından siyasi alana da ışık tutar. Bir ülkenin veya bölgenin nüfus hareketi, demografik yapısı, ekonomik faaliyeti, gelişmişlik düzeyi gibi kavramların hepsi beşeri coğrafyanın alanına girer. İnsanların günlük uğraşları, ekonomik çalışmaları ve bütün parasal faaliyetleri aslında doğrudan beşeri coğrafya içerisine girmektedir. Bu da demek oluyor ki bu alan aslında ihmal edilemeyecek kadar önemli bir alandır.
Fiziki ve beşeri coğrafya kadar yaygın olmasa da biyocoğrafya, deprem coğrafyası, ekonomik coğrafya gibi daha alt dallar da bulunmaktadır.
Coğrafya tarihsel olarak sürekli ilerleme göstermiş bir bilimdir. Çünkü en basit kabile savaşlarında bile coğrafya bilgisi büyük avantaj sağlamıştır. Bu nedenle insanlar yerküreyi tanıdıkları ve onunla uyumlu yaşayabildikleri ölçüde başarılı olmuşlardır.
Akıllı devlet adamları coğrafya bilgisinin toplumlara ne kadar büyük avantajlar sağladığını fark edince doğal olarak bu alana yatırım yapmışlardır. Birçok harita bu amaçla bilinçli olarak çizilmiştir. Askeri alanda da başarının temel kaynağı coğrafya bilgisi olmuştur. Savaş sahasını ve özelliklerini bilmek en önemli faktörlerden biridir. Cengiz Han dahi coğrafya biliminin önemini anlamış ve fethedeceği yerlerin haritasını çizdirmiştir.
Coğrafya ve Harita
Coğrafya bilimi için haritanın çok özel bir yeri vardır. Harita coğrafyanın anahtarıdır. Sadece okul duvarlarında gördüğünüz haritalardan bahsetmiyoruz. Çeşitli sıcaklık, su, iklim haritaları alan okumamıza doğrudan katkı sağlar. Harita bilgisi o yüzden coğrafyanın en önemli ve ilk konusudur. Zaten coğrafyaya karşı üretilen Türkçe kelime de yerçizim kelimesidir. Bu kelime birebir çeviri ile oluşturulduğu için tam karşılamasa coğrafyada çizimin önemini vurgulaması açısından önemlidir.
Coğrafya ile harita arasındaki bu bağ o kadar güçlüdür ki çok uzun yıllar coğrafya ve harita eş anlamlı olarak kullanılmıştır. Zaten harita bilmek doğrudan coğrafya bilmek demektir. Harita üzerinde gördüğünüz yerlerin özelliklerini bilmek veya çeşitli açılardan farklı haritalar oluşturabilmek coğrafyanın doğrudan kendisidir.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı