Kutup İklimi ve Özellikleri

11.07.2019 - 17:05

Dünyamızın farklı yerlerinde farklı iklimler hakimdir. Bu iklimlerin dağılımını belirleyen birçok faktör vardır. Bu faktörlerden en önemlisi enlem faktörüdür. Kutup bölgelerine yakın olan bölgelerde kutup iklimi görülmektedir. Bu yazıda kutup iklimi nedir öğrenecek ve özellikleri üzerinde duracağız.

Bir iklimin özelliklerini iyi anlamak için yağış ve sıcaklık grafiğine de bakmak gerekir. Ayrıca iklimin Dünya üzerindeki dağılımını bilmek de çok önemlidir.

İlgili yazı: Muson iklimi

Kutup İklimi Grafiği

Aşağıda kutup iklimine ait grafik gösterilmiştir. Bu grafikler genellikle doğrudan kutup noktalarından değil de kutup noktalarına yakın yaşam bölgelerindeki verilerden elde edilmektedir.

Kutup iklimi grafiği

Grafikten anlaşılabileceği gibi sıcaklık ve yağışlar yıl boyunca çok düşüktür. Sıcaklık yıl boyunca sadece yaz aylarında 0 °C üstüne çıkabilmektedir. Yıllık sıcaklık ortalaması oldukça düşüktür. Yıllık sıcaklık farklı 40 °C civarındadır. Yıllık yağış miktarı ise 100 - 150 mm civarındadır.

Kış aylarında yağış iyice düşmekte ve yaz aylarına doğru çok az yağış yağmaktadır. Yalnız Kuzey ve Güney yarım kürelerde yaz ve kış dönemleri farklılık arz etmektedir. Yukarıdaki grafik kuzey bölgesine ait bir grafiktir.

Kutup İklimi Özellikleri

Kutup ikliminin özellikleri maddeler halinde şöyle sıralanabilir:

70°-90° enlemleri arasında görülmektedir.

  • Her iki yarım kürede de kutup noktalarına yakın yerde etkilidir. Ancak Güney Yarım kürede bu alanda pek yerleşim bulunmadığından daha çok Kuzey'de görülür.
  • Belirli bir toprak türü görülmez.
  • Bitki örtüsü yoktur.
  • Yerde kalıcı kar bulunur.
  • Yıllık sıcaklık ortalaması 0 °C'nin çok altındadır.
  • Günlük sıcaklık farkları yüksektir.
  • Yıllık yağış miktarı oldukça düşüktür. Kutup noktalarına yaklaştıkça daha da düşer.
  • Sıcaklık düşük olduğundan buharlaşma da çok düşüktür. Bu nedenle yağış oluşumu zordur.

Kutup İkliminin Görüldüğü Yerler

Yukarıda da belirttiğimiz gibi bu iklim kutuplara yakın yerlerde görülür. Tam etkin olduğu yerler Kuzey kutbu çevresi, Grönland adasının kısımları ve Güney kutup dairesindeki Antarktika kıtasıdır. Ancak bu bölgelerin tamamında yerleşim ya yok ya da çok azdır. Kutup iklimi de tıpkı çöl iklimi gibi çok zorlu koşullara sahiptir.

Kutup ikliminin görüldüğü yerlerde bitki örtüsü olmadığı için tarımsal faaliyet de yoktur. En büyük besin kaynağı balık ve çeşitli su ürünleridir. Dolayısıyla en önemli ekonomik faaliyet balıkçılıktır diyebiliriz.

Yine hayvanlar açısından da kutup iklimi çok çeşit içermez. Soğuğa dirençli olan penguenler, kutup ayıları, bazı kurt ve tilki türleri, kutup köpekleri yaşar. Kurt ve köpek gibi canlıların çektiği kızaklarla ulaşım da sağlanmaktadır.

Kutup ikliminin çok soğuk koşulların ortaya çıkmasının ana nedeni güneş ışınlarının çok küçük açılarla gelmesidir. Ekvatordan kutuplara doğru gittikçe sıcakların genel bir düşüş eğilimi vardır.


Etiketler:
  • coğrafya    
  • Yorumlar
    Yorum Yap