Ulus Devlet Nedir?

14.06.2018 - 12:34

İnsanlar bilinen tarihin ilk yıllarından itibaren çeşitli şekillerde örgütlenerek yaşamlarını sürdürmüştür. Bu örgütlenmenin en üst kademesi devlettir. Ulus devlet kavramı son yüzyıllarda ortaya çıkmış ve modern dünyaya egemen olmuştur. Bu yazıda ulus devlet nedir sorusunu kısaca ve basitçe yanıtlamaya çalışacağız.

Devletin meşruiyetini bütünleşik bir halktan aldığı örgütlenme sistemine ulus devlet denir.

Günümüzdeki devlet örgütlenmelerinin neredeyse tamamı bu modele göre esas alınmıştır. Ulus devlet anlayışına göre devletin bünyesindeki bütün insanlar bir ulusu meydana getirir. Yani bir bakıma ulus, devletin bir arada durmasını sağlayan bir bağdır.

Ulus devlet nedir

Ulus devletin bünyesinde ille bir ırk olmaz zorunda değildir. Bazen birden fazla etnik yapının bir ulusu meydana getirdiği görülür.

Ulus Devletin Ortaya Çıkışı

Milliyet kavramı ve kavmiyetçilik her dönemde olmuştur. Ancak ulus devlet ve milleyetçilik kavramları bire bir aynı değildir. Milliyetçilik daha bireyselken ulus devlet anlayışı daha örgütsel ve toplumsaldır. Bu açıdan bakıldığında tarihte her zaman milletçilik olmuştur ancak her zaman devletler ulus esasına göre örgütlenmemiştir.

Orta çağ ve sonrasına baktığımız zaman imparatorlukların ve çok uluslu devletlerin yaygın olduğunu görmekteyiz. Bu süreçte devlet sayısı daha az ve sınırlar daha geniştir. Ancak devletin bölgeye hakimiyeti de bugünküne kıyasla daha düşüktür. Bunun nedeni bu dönemde ulaşım ve iletişim araçlarının daha gelişmiş olmasıdır.

Avrupa'da zamanla ortaya çıkan ulusçu yaklaşımlar Fransız İhtilali ile zirveye çıkmıştır. 18. yüzyılın sonlarındaki bu hareket ile ulus devlet modası Batı Avrupa'dan dünyaya doğru yayılmaya başlamıştır.

Zamanla milliyetçiliğin bir örgütlenme biçimi olabileceği görülmüş ve ulus devletler kurulmuştur. I. Dünya Savaşı imparatorlukları yerle bir eden bir olaydır. Bundan sonra her yerde artık ulus devletler kurulmuştur.

Türkiye ve Ulus Devlet Kavramı

Ulus devlet anlayışı nedir kısaca anlattık. Peki, Türkiye ulus devlet midir?

Türkiye de Birinci Dünya Savaşı'na kadar imparatorluk olarak kalmayı başarmasına rağmen bu hadisen sonra artık imparatorluğu yaşatmak mümkün olmamıştır. Aslına bakarsanız Fransız Devrimi sonrası oluşan milliyetçi akımın etkisiyle zaten birçok millet 19. yüzyılda Osmanlı Devletinden kopmuştur.

Birinci Dünya Savaşı sonrasında yıkılan Osmanlı yerine dünyada yaygın olan haliyle yeni bir ulus devlet kurulmuştur. Bu nedenle Türkiye kuruluş mantığında dahi bir ulus devlettir.

Türkiye Cumhuriyeti kurucusu Mustafa Kemal Atatürk gençliğinde Fransız İhtilalini okumuş ve bundan etkilenmiştir. Bu nedenle yaptığı devrimler de bu modelin örnek alındığını görmekteyiz. Gerçi bu olmasa bile belki Türkiye'nin bir ulus çerçevesinde şekillenmesi kaçınılmazdı. Çünkü önemli olan devleti bir temel üzerine inşa etmektir. Monarşilerde bu bir kişi ya da aile iken ulus devletlerde bu bir ulustur.

Ulus Devlet ve Küreselleşme

Küreselleşme ulus devletlerin kimlikleşmesini kolaylaştırmıştır. Çünkü toplumlar kendilerini ancak başka toplumlarla karşılaştırarak ayrıştırabilirler. İnsanlar tanıştıkça ve dünya küreselleştikçe milliyetçilik ve ulusçuluk gibi kavramlar da daha örgütlü hale gelmiştir.

I. Dünya Savaşından sonra Amerikalı başkan Wilson karmaşayı bitirmenin tek yolunun her ulusa bir devlet vermek olduğunu ifade etmiştir.

Ulus devlet anlayışı küreselleşmenin sonucu olarak başka bir boyut kazanmıştır. Aslında küreselleşme ulus devletleri daha yaygın hale getirirken bir yandan da tam tersi olabilmektedir. Çünkü ulus devletlerin Batı Avrupa'dan dünyaya yayılması sonrası milli sınırlar önem kazanmıştır. Buna karşı küreselleşme açısından milli sınırlar bir problemdir.

Bugün uluslararası ilişkiler tarihte hiç olmadığı kadar yaygındır. Uluslararası evlilikler dahi çok fazladır. Bu nedenle küreselleşenin ulus devlet anlayışında çeşitli sorunlara yol açtığı da ortadadır.


Etiketler:
  • siyaset    
  • Yorumlar
    Yorum Yap