Dalgaların Temel Büyüklükleri Nelerdir?

02.05.2018 - 14:37

Fizikte yay dalgaları, ses dalgaları, su dalgaları gibi çeşitli dalgaları inceleriz. Dalgaların temel kavramları bilindiği taktirde bu konular daha iyi anlaşılabilir.

Fizikte mekanik enerjinin maddesel ortamda yayılmasıyla meydana gelen titreşimin oluşturduğu etkiye dalga denir.

Periyodik bir dalga oluştuğunda denge konumunun üst ve altına doğru periyodik hareketler gerçekleşir. Buradaki en üst noktaya tepe noktası, en alt noktaya ise çukur noktası denir.

Şimdi de dalgaların temel büyüklükleri üzerinde duralım.

Dalgaların Temel Büyüklükleri

Aşağıdaki görselde bir dalga modeli gösterilmiştir.

dalgaların temel büyüklükleri

Dalga boyu (λ): Dalgalar için en önemli özelliktir. Art arda iki dalga tepesi veya iki dalga çukuru arasındaki mesafedir. Dalga boyu λ (lambda) ile gösterilir ve uzunluk ölçü birimleriyle ifade edilir. Metre, cm gibi uzunluk ölçüleri genellikle dalga boyu için büyük oldukları için çoğu zaman daha küçük ölçü birimleri tercih edilmektedir.

Genlik: Dalganın tepe noktasıyla denge konumu arasındaki mesafedir. Aynı zamanda çukur noktası ile denge konumu arasındaki mesafe de genliği vermektedir. Dalganın enerjisi fazla ise genliği de büyük olur.

Periyot (T): Bir dalganın oluşması için gereken süreye periyot denir. Örneğin bir dalga kaynağı 5 saniyede 1 dalga üretiyorsa bu kaynağın periyodu 5 saniyedir.

Frekans (f): Bir saniyede üretilen dalga sayısıdır. Frekansın birimi Hertz (Hz) şeklindedir. 1 saniyede üretilen dalga sayısı Hz ile gösterilir. Örneğin 1 saniyede 10 dalga üretiliyorsa frekans 10 Hz olur.

Periyot ile frekans arasında T.f = 1 eşitliği bulunmaktadır. Bu eşitlik çok önemlidir. Aynı şekilde T = 1/f ya da f = 1/T şeklinde de bu ikişki ifade edilebilir.

Örnek soru: Bir dalga kaynağının frekansı 2 Hz ise periyodu kaç saniyedir?

Çözüm: Yukarıda belirttiğimiz gibi T = 1/f eşitliği bulunmaktadır. Bu durumda f = 2 olduğundan T = 1/2 = 0,5 saniye olacaktır.

Dalganın hızı (V): Dalganın ilerleme hızı belirli bir zamanda aldığı yol miktarıdır. Fizikteki genel hız ile aynı mantığı taşır. Dalga boyu λ, bu dalga boyu için harcanan süre T olduğundan, dalganın hızı V = λ/T formülüyle bulunabilir. Bu formül V = λ.f eşitliği ile ifade edilebilir.


Etiketler:
  • fizik    
  • Yorumlar
    Yorum Yap