Hareket Çeşitleri

17.01.2018 - 20:14

Hareket ilkokul 3. sınıf konularından itibaren karşımıza çıkan bir fizik konusudur. Önce hareket nedir kısaca değinelim. Ardından da hareket çeşitleri nelerdir buna bakalım.

Cisimlerin zamanla yer değiştirmesi hareket denir. Peki kaç çeşit hareket vardır?

Fizikte temel olarak üç çeşit hareket vardır:

  1. Öteleme hareketi
  2. Dönme hareketi
  3. Titreşim hareketi

Hareketin oluşmasında kuvvetin etkili olduğunu unutmayalım.

hareket çeşitleri

Öteleme Hareketi

Düz bir doğrultuda ilerleyen cisimler öteleme hareketi yapar. Öteleme hareketinin en önemli sonucu doğrusal ilerlemektir. Yayından çıkan bir ok, hareket eden bir araç öteleme hareketi yapar. Bunun sonucu olarak da yer değiştirir.

Harekette esas olan zamana bağlı yer değişimi olmasıdır. Yoksa bir cisim hareketin başladığı noktaya geri döndüğü zaman yer değiştirmesi 0 olduğu halde de hareket etmiş sayılır.

Öteleme hareketinde bir cismin bütün noktaları eşit olarak yer değiştirir. Burada esas olan ağırlık merkezinin yer değiştirmesidir. Duran bir cismi düz zeminde itersek bu cisme öteleme hareketi yaptırmış oluruz.

Dönme Hareketi

Sabit bir eksen etrafında dönerek hareket eden cisimler dönme hareketi yapar. Dönme hareketinde ağırlık merkezinin konumu değişmez. Örneğin bir topu parmağımızın üzerine koyup döndürürsek ağırlık merkezinin konumu aynı olduğu taktirde dönme hareketi gerçekleşir.

Dönme hareketi tek başına uygulandığı zaman cismin bütünsel konumu değişmez. Sadece cismin bazı kısımları ile diğer kısımları yer değiştirir. Ancak çoğu zaman dönme hareketi ile öteleme hareketi aynı anda olur. Bu durumda cisim hem döner hem de ötelenir.

Yolda giden bir arabada tekerler hem dönme hem de öteleme hareketi yapar.

Titreşim Hareketi

İki nokta arasında git-gel hareketi yapan cisimler titreşim hareketi yapar. Titreşim hareketinde cisim anlık olarak hareket eder ve sonra başladığı noktaya geri döner. Bu hareketin devamlı olması titreşimi meydana getirir.

Örneğin gitar çaldığımız zaman gitarın telleri titreşim hareketi yapar. Teller öteleme ve dönme hareketi yapmadığı halde olduğu yerde kısa süreli yer değiştirme gerçekleştirir.

Yukarıda da değindiğimiz gibi cisimler çoğu zaman birden fazla hareket yapar. Dönerek ilerleyen bir top hem öteleme hem dönme hareketi yapar. Titreyerek ilerleyen bir iş makinası hem öteleme hem de titreşim hareketi yapabilir.

Bu hareket türlerinden farklı olarak bir de sallanma hareketi karşımıza çıkar. Salıncakta sallanan biri sallanma hareketi yapar. Bu hareket türü periyodik olursa dairesel hareketin bir kesiti gibi düşünülebilir.

Hızlanma ve Yavaşlama Hareketi Nedir?

Hareketin özellikleri arasında hız özelliği en başta gelir. Hız birim zamandaki yer değiştirmedir. Hızlanma hareketi yapan cismin hızı artar. Yavaşlama hareketi yapan cismin ise hızı azalır. Hızlanma hareketi ve yavaşlama hareketi bir hareket çeşidi değil bir hareket özelliğidir.

Bu açıdan bakıldığı zaman kaç çeşit hareket vardır sorusuna türlü türlü cevaplar verilebilir. Örneğin hareketi doğrusal hareket ve eğrisel hareket olarak da ikiye ayırabiliriz.

Hareket eden motorlu aracın hız ibresi bize hızlanma ve yavaşlama hareketi ile ilgili en basit örneği vermektedir. Araç, ibre sağa doğru hareket ediyorsa hızlanma hareketi, sola doğru hareket ediyorsa da yavaşlama hareketi yapar. İbre sabitse hız da sabittir.


Etiketler:
  • fizik    
  • Yorumlar
    Yorum Yap