Hukuk Devleti ve Özellikleri
Türkiye Cumhuriyeti anayasası itibariyle bir hukuk devletidir. Hukuk devletinin niteliklerini bilmek bireyin devletle olan iliÅŸkisini daha saÄŸlıklı düzenlemesini saÄŸlar. Hukuk devleti, vatandaÅŸa karşı giriÅŸtiÄŸi her fiilde hukukun ilkelerine uymayı her ÅŸeyin üstünde tutan devlettir. Yasalarda mevcut olan hukuk kurallarının toplumdaki barış ve güvenin temel dayanağını olduÄŸu bilen devlet aynı kurallara vatandaşın uymasını beklerken kendisi de uymak zorundadır. Hukuk kurallarına uymayan bireye yaptırım yapma gücü ve hakkı devlete aittir. Aynı ÅŸekilde devletin de hukuk içinde kalması yine devlet kurumları tarafından denetlenir. Dolayısıyla hukuk devleti devlet idarecilerin keyfi davranma lüksünün olmadığı devlettir.
Hukuk Devletinin Unsurları
Hukuk devleti nedir kısaca tanımını yaptıktan sonra hukuk devleti olma iddiasındaki bir devletin unsurlarını ele almak gerekir. Bugün dünyanın hangi ülkesine gidip yöneticilerine sorarsanız kendi devletlerini hukuk devleti olarak tanımlarlar. Ancak bir ülkede hukukun doÄŸru iÅŸlemesi için bazı unsurlar gereklidir.
Hukuk devleti ilkesinin gerçekleÅŸmesi için öncelikle temel hak ve hürriyetlerin güven altında olması gerekir. Temel hak ve özgürlükler hukukun en olmazsa olmaz parçasıdır. Bu nedenle hukuk devletinde temel hak ve özgürlükler asla taviz verilemez bir nitelikte ele alınmış ve nettir. Bu nedenle hukuk devletinin temel unsurları arasında yer alan hak ve özgürlükler, net bir ifadeyle anayasada yer alır. Ayrıca anayasada vatandaşın yükümlü olduÄŸu ödevler de net bir ÅŸekilde belirtilmiÅŸtir.
Hukuk devleti ilkesinin bir gereÄŸi olarak hukukun temel dayanakları da yine devlet güvencesi altında olmalıdır. ÖrneÄŸin suçun bireyselliÄŸi bütün dünyada hukuk alanında kabul edilmiÅŸ ve tartışmasız bir ilkedir. Basit bir örnekle suç iÅŸleyen bir bireyin suçundan ötürü masum olan birine ceza verilemez. Mesela suç iÅŸleyen bir adamın daha fazla ceza çekmesi için kardeÅŸi de cezalandırılamaz. Suç bireyseldir. Aynı ÅŸekilde masumiyet karinesi, savunma hakkı, adil yargılanma hakkı, hukuki destek alma hakkı gibi haklar da hukukun temel ilkeleri arasında yer alır.
Yukarıda da belirtildiÄŸi üzere hukuk devleti ilkesinin gerekleri vardır. Bu gereklerin hepsi anayasada belirtilmez. Sadece genel ilkeler ortaya konur. Ayrıca anayasa bütün özgürlükleri sıralamaz. Birey doÄŸuÅŸtan özgürdür zaten. Sadece özgürlüÄŸünü engelleyen bazı suç unsuru durumlar vardır. Bu nedenle yasalar özgürlükleri deÄŸil suçları sayarlar. ÖrneÄŸin bir insan istediÄŸi zaman su içebilir gibi bir madde anayasaya girmez. Çünkü bu eylemde bir suç unsuru ve hukuki sonuç aranmaz.
Hukuk Devletinin Özellikleri
Hukuk devletinin dünyada ortak kabul görmüÅŸ özellikleri vardır. Hukuk devleti temelini yasalardan aldığı için yasaların çıkma süreci olan meclis, seçim, partiler, kamuoyu, basın, medya, sivil toplum gibi birçok ilkenin faal olması gerekir. Yani hukuk devletinde güç yasalardan alındığı halde yasalar haksız bir yolla yazılıyorsa bu devlet hukuk devleti olma özelliÄŸini yitirmiÅŸtir.
ÖrneÄŸin tek bir kiÅŸinin idare ettiÄŸi bir yönetimde hukuk kuralları yine bu kiÅŸi tarafından yazılırsa herhangi bir hukuksal açık oluÅŸmaz. Ancak böyle bir yönetime hukuk devleti diyemeyiz. Kısaca ÅŸunu anlamak gerekir ki hukuk devleti ilkesi birçok faktörün birleÅŸmesiyle ortaya çıkmış bir bütündür. Hukuk devleti ilkesinin gerekleri yerine getirilmediÄŸi zaman hukuk devleti ortadan kaldırılmış olur.
Hukuk devletinin özellikleri maddeler halinde ÅŸöyle sıralanabilir:
- Yargı bağımsızdır.
- Kuvvetler ayrılığı vardır.
- Temel hak ve özgürlükler kesin bir ÅŸekilde güvence altına alınmıştır.
- Mutlak güç hukukundur.
- Hukuksuz eylemlere yargı yolu açıktır.
- Özgürlük kaide, yasaklar istisnadır.
- Bireylerin eşitliği temel alınmıştır.
- Devlet hukuka uymak ve hukuk içinde kalmak zorundadır.
Yukarıdaki özellikler hukuk devletinin temel özellikleridir. Bu sıfatları taşımayan bir devletin hukuk devleti olduÄŸu iddia edilemez.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı