Gemiler Neden Batmaz?

09.02.2016 - 03:05

Gemiler insan ve yük taşımacılığında çok önemli bir yere sahip olan ulaşım araçlarıdır. Özellikle yol yapım maliyetinin olmaması, çok büyük miktarda taşıma kapasitesi ile uluslar arası ticaretin dinamosu niteliğindedir. Peki, gemiler neden batmaz? Bu soru 4. sınıf müfredatında karşımıza çıkabilir. Soruyu böyle sorunca neden batsın sorusuyla cevap verebilirsiniz.

Ancak denize bir iğne atsanız batar. Bilye suda batarken gemi neden batmaz diye insan merak ediyor. Ya da suya attığımız taş batar ama gemi neden batmaz? Konuyla birazcık alakalı olanlar meselenin öz kütleyle ilgili olduğunu bilirler. Fakat öz kütle diyip de kısa bir cevapla bunu geçiştirmeyeceğiz. Biraz derine inip meselenin mantığına bakacağız.

gemiler neden batmaz

Öz Kütle İlişkisi

Saf suyun öz kütlesi 1 olarak kabul edilir. Birim vererek karışıklığa yol açmak istemiyoruz. Sadece bu tür değerlerin su temel alınarak hesaplandığını bilebilirsiniz. Tuzlu suyun öz kütlesi bundan bir derece daha fazladır. Çok basitçe şöyle söyleyebiliriz. Öz kütlesi suyun öz kütlesinden büyük olanlar batar. Diğerleri yüzer.

Eğer öz kütlesi sudan daha düşükse yüzen cismin bir kısmı dışarıda kalır. Öz kütle küçüldükçe dışarıda kalan kısım da küçülecektir. İğne metal olduğu için öz kütlesi sudan daha büyüktür ve batar. Gemiler öyleyse nasıl yüzer derseniz geminin öz kütlesi suyunkinden düşüktür. Bunun geminin yapıldığı maddeyle alakalı olduğunu düşünebilirsiniz. Yani tahtanın öz kütlesinin düşük olmasıyla ilişkilendirebilirsiniz. Ancak mesele daha farklıdır. İçi boş metal bir tası suya koyarsanız o da batmayıp yüzer.

Çünkü içinin boş olmasını su fark etmez. Suya göre içi dolu bir şekildeki öz kütlesi önemlidir. Yani kullanılan malzemeden çok suya batan kısmının hacmi ve kütlesi önemlidir. Suda yüzen bir cisme su kendisi gibi muamele eder. Yani akışkan olduğu için bir kısmı yüksek bir kısmı alçak olamayacağına göre oraya da su dolduracak şekilde baskı yapar. Bir cismin battığı kısmına ne kadar su girebiliyorsa işte o kadar kuvvet uygulanmış olur. Kaldırma kuvvetinin de formülü buradan çıkar. Batan kısmın hacmi ile sıvının öz kütlesinin çarpımıdır. Gemiler nasıl yüzer sorusu içinde gemilerin ilerleme mantığı da yatar. Bunun cevabı da çok basittir. Ya bir kürekle, ya bir motorla gemiye itici bir kuvvet uyguladığınız zaman gemi nasıl olsa yüzer.

Gemiler Neden Batar?

Gemiler tonlarca ağırlıkta olmasına rağmen neden batmaz öğrendik. Ancak durum her zaman böyle mi oluyor? Televizyonlarda sıkça batan gemi ile ilgili haberler görüyoruz. Peki, bu durum nasıl oluyor? Gemilerin batmasını bu ilkeye göre nasıl açıklayabiliriz?

En basitinden Titanic neden battı diyebilirsiniz. Şöyle ki aynı ilkeler burada da geçerlidir. Geminin öz kütlesinin yüksek olması batmasına neden olur. Öz kütlesinin yüksek olması da ancak içine suyun dolmasıyla mümkündür. Çünkü aksi taktirde gemiye doldurduğunuz ağır yükler gemiyi bir kademe daha suya batırıp kaldırma kuvvetini arttıracaklardır.

Ancak su girdiği zaman her yere yayılır ve geminin içinin dışından farkı kalmaz. Bu durumda da batma kaçınılmaz olur. Geminin su alması için de kaza yapması, herhangi bir nedenden dolayı delinmesi, yüksek dalgalar tarafından aşınması veya alabora olması gibi faktörlerin gerçekleşmesi gerekir. Gemilerin batma nedeni basitçe bu nedenlere dayanır.


Etiketler:
  • bilim    
  • Yorumlar
    Yorum Yap