XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti

İnkılap Kavramı

İnkılap; halk hareketiyle, bir liderin önderliğinde mevcut düzenin yıkılması ve yeni bir düzenin kurulmasıdır. İnkılap, evrim ya da tekamül, ıslahat ve ihtilalden farklıdır. İhtilal, inkılabın bir safhasını teşkil eder. İnkılabın nihai hedefi, iktidardakileri ve devletin organizasyonunu değiştirmek olduğu kadar, sosyal kuvvetlerin ilişkilerini değiştirmek ve ihtiyaçlara göre hukuk kuralları koymaktır. Buna göre inkılap birinci derecede hukuki bir olaydır. 

İnkılap bir halk hareketidir. Topluma maledilen inkılap, uzun bir süreç içinde gerçekleşir. Genelgelerin ve kongrelerin düzenlenmesi inkılabın Türk toplumuna benimsetilmesine yönelik çalışmalardır. İnkılap hareketleri sonucunda çağın ihtiyaçlarına cevap vermeyen kurumlar yıkılır, yerine çağdaş ve ileri kurumlar kurulur. Milletin her yönden ilerlemesini amaçlayan inkılabın; hazırlık, ihtilal ve yeni düzenin kurulması şeklinde üç aşaması vardır.

Türk İnkılabını Hazırlayan Gelişmeler

• Osmanlı İmparatorluğu'nda yapısal (ekonomik, sosyal, siyasal, kültürel, bilimsel vs.) bozuklukların ortaya çıkması
• Fransız İhtilali'nin olumlu ve olumsuz etkileri (anayasa, demokrasi, insan hakları, laiklik, milliyetçilik vs.).
• XIX. yüzyılda emperyalizmi yaygınlaşması ve emperyalist devletlerin Osmanlı İmparatorluğu üzerindeki faaliyetleri
• Osmanlı Devleti'ndeki yenileşme çabalarının sonuçsuz kalması
• XX. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti'nin kesin olarak parçalanma sürecine girmesi

Türk İnkılabının Özellikleri

• Türk İnkılâbı'nın teorik ve ideolojik hazırlığı yoktur. Tarihi gelişmeler bu hazırlığa zaman bırakmamıştır.
• Türk İnkılabı amaç, hazırlanış ve uygulama yönünden diğer inkılaplardan farklıdır. Örneğin Fransız İhtilali'ni hazırlayan fikirler, Fransız yazarları tarafından hazırlanırken, Türk Devrimi bir doktrin hareketinin sonucu değildir ve bir doktrine bağlı değildir. 
• 1789 Fransız ve 1917 Bolşevik Devrimlerinden farkı olarak Türk İnkılabı'nda, inkılabın hazırlığını yapanlar, fikri yönünden olgunlaştıranlar ve onu eylem safhasında başarıya götürenler aynı kişilerdir. Türk İnkılabı'nda bağımsızlık ögesi daha çok ortaya çıkmıştır.
• Türk İnkılabı'nın yapılması sonucunda yeni bir devlet ortaya çıkmıştır.
• Milli bağımsızlık ve milli egemenlik mücadelesidir. Dışarıda işgal güçlerine, içeride sultan ve halifeye karşı birlikte yapılmış bir mücadeledir.
• Türk İnkılabı Türkiye'de Doğu kültürü yerine Batı kültürü benimsenmiş, modern zihniyeti getirmiş, milli şuuru ve millet ruhunu uyandırmıştır.

Türk Devrimi, emperyalist güçlere karşı gelmenin mümkün olduğunu bütün dünyaya kanıtladı, tutsak milletlere bağımsızlık yolunu açtı. Ayrıca donmuş toplumsal kurumların akılcı bir davranışla değiştirilebileceğini de ortaya koydu.

II. Meşrutiyet ve Siyasi Gelişmeler