Kurtuluş Savaşı

Türkiye Cumhuriyeti kurulmadan önce işgalci devletlere karşı önemli bir kurtuluş savaşı verilmiştir. Kurtuluş savaşı Türkiye'nin var olma mücadelesidir.

İtilaf Devletleri, Mondros Ateşkesi'nden sonra Anadolu'da stratejik olarak gördükleri noktaları işgale başladılar. Kendi kaderine terk edilen Türk milleti işgal edilen yerlerde Kuvay-ı Milliye birlikleri kurarak bölgelerini işgalden kurtarma çabalarını başlattılar. Bölgesel bir şekilde başlayan Kurtuluş Mücadelesi genelgelerin yayınlanması, kongrelerin toplanması ve TBMM'nin açılmasından sonra topyekün bir savaşa dönüşmüştür. Bu savaş Kurtuluş Savaşı'dır.

Türk Kurtuluş Savaşı, içte saltanata, yer yer ayaklanan Ermenilere ve Rumlara, Kuvay-ı Milliye liderlerine ve Anadolu'da çıkan isyanlara karşı, dışta ise, İngiltere, Fransa, İtalya ve Yunanistan gibi işgalci devletlere karşı yapılmıştır. 

Kurtuluş Savaşı'nın amacı, işgalcileri topraklarımızdan atmak, mille ve bağımsız bir devlet kurarak millet egemenliğini gerçekleştirmekti. 

Kurtuluş Savaşı İçin Düzenli Ordunun Kurulması

Mondros Ateşkesi'ne göre Osmanlı orduları dağıtıldığı için Türk Kurtuluş Savaşı'nın askeri safhasını Kuvay-ı Milliye birlikleri başlattı. Osmanlı Devleti'nden Doğu Anadolu'daki XV. Kolordu kalmıştı. Bu kolorduyu da baskılara rağmen Kazım Karabekir Paşa dağıtmamıştı. Türk milletinin dünyanın güçlü devletleri ile mücadele edebilmesi için düzenli ordular kurması şarttı. Kurtuluş savaşı için ilerleyen safhalar düzensiz birliklerle devam edemezdi.

Düzenli Ordunun Kurulma Nedenleri

• Kuvay-ı Milliye birliklerinin işgalleri engelleyememeleri ve işgal güçlerini durduramamaları
• Kıvay-ı Milliyecilerin hukuk devleti anlayışına ters düşmeleri
• Kuvay-ı milliye birliklerinin eğitim, disiplin, itaat ve düzen yönünden eksik olmaları
• 22 Haziran 1920'de saldırıya geçen Yunan kuvvetlerinin durdurulamayarak geniş toprak parçalarının kaybedilmesi
• Kuvay-ı Milliye birliklerinin kendi başına buyruk hareket etmeleri ve bir otorite altına girmek istememeleri
• Türk yurdunun en kısa zamanda işgalde kurtarılmak istenmesi
• Kuvay-ı Milliyecilerin para, yiyecek gibi ihtiyaçları halktan zorla karşılamaları 

Sivas Kongresi'nden sonra Batı Cephesi'ndeki Kuvay-ı Milliye birliklerinin başına Ali Fut Paşa tayin edilmişti. TBMM açılmadan önce Temsilciler Kurulu'na bağlı olan Kuvay-ı Milliye birlikleri meclisin açılmasından sonra Milli Savunma Bakanlığı'na bağlandı. Buna rağmen askeri düzen ve disiplin sağlanamadı. Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin açılmasından sonra Kuvay-ı Milliye birliklerini Milli Savunma Bakanlığı'nın emrine sokmak için bir takım yasal düzenlemeler yaptı ve Kuvay-ı Milliyecilerin ihtiyaçlarının bu bakanlık tarafından karşılanmasını kararlaştırdı. 

Kuvay-ı Milliye birliklerinin 22 Haziran 1920'de başlayan Yunan ileri harekâtını durduramamaları ve Gediz Muharebesi'nde başarısız olmaları düzenli ordunun kurulmasını zorunlu hale getirdi. Gediz Muharebesi'ndeki başarısızlıklardan sonra cephe üzerinde etkinliği azalan Ali Fuat Paşa Moskova'ya büyük elçi olarak atandı ve yerine Batı Cephesi komutanlığına İsmet Bey getirildi. İsmet Bey'in Batı Cephesi'ne tayininden sonra 8 Kasım 1920'de düzenli ordunun kurulması için karar alındı. Bu tarihten 2 gün sonra Bilecik'e giden İsmet Bey, ilk iş olarak emrindeki milli kuvvetleri düzenli ordu birlikleri haline getirmeye başladı. Zamanla Batı Cephesi'ndeki kuvvetler birleştirilerek düzenli ordu kurulmuş oldu. 

Düzenli orduya geçiş aşamasında İstiklal Mahkemeleri kurularak firarlar önemli ölçülerde engellendi. Ancak daha önceleri işgalcilere karşı mücadele edip TBMM'nin otoritesine girmek istemeyen bazı Kuvay-ı Milliye liderleri isyan etti.