Hücre Neden Bölünür?
Bütün hücreler kendinden önceki başka bir hücrenin bölünmesiyle oluşmaktadır. Nesillerin devam etmesi ve canlılığın sürmesi bu şekilde gerçekleşir. Peki hücreyi mutlaka bölünmeye iten faktör nedir? Bu yazıda hücre neden bölünür sorusuna cevap arayacağız. Dilerseniz önce kısaca tanımı verelim. Ardından detaylara gireriz.
Hücre büyüdüğü zaman yönetmek gittikçe zorlaşır. Ayrıca hücrenin dış dünyala irtibatını sağlayan zar yüzeyi hücreye yetmemeye başlar. Bu nedenle hücreler belli aşamalarda bölünür.
Hücrenin ne zaman bölünmeye başlayacağı ve bölünmenin ne zaman sona ereceği şeklinde bilgiler hücrenin genetik bilgisinde saklıdır. Hücre bölünmesi bu bilgiler çerçevesinde gerçekleşir. Ayrıca bölünme sırasında çeşitli mekanizmalarla hücre bölünmesinin kontrolü de gerçekleşerek bölünmenin doğru ilerleyip ilerlemediği tespit edilir.
Hacim - Yüzey Alanı Oranı
Hücrelerin bölünme ihtiyacı hissetmesinin en önemli nedeni hacim ve yüzey alanı oranıdır. Hücreler genellikle küresel ya da silindirik şekle sahiptir. Bu da büyüyen hücrenin hacminin yüzeyine göre daha fazla artmasına neden olur.
Hücre büyüdükçe hacmi artar. Sitoplazması ve iç hacmi iyice çoğalır. Ancak yüzey iki boyutlu olduğu için yüzeyde aynı ölçüde orantılı büyüme gerçekleşmez. Hücreler dış dünya ile bağlantılarını bu yüzey sayesinde yaparlar. Hücre zarı üzerinden madde alışverişi yapmak bir hücre için çok önemlidir.
Bu oran bozulduğu taktirde dışarıdan yeterince madde almak ve etkin bir şekilde boşaltım yapmak da zorlaşır. Hücre bölünmesi gerçekleştiğinde ise tekrar hacim - yüzey oranı belirli bir dengeye gelir.
Hücre Bölünmesi Deneyi
Hücreler neden bölünür sorusuna bilim adamları da yanıt bulmaya çalışmış ve amip ile deney yapmışlardır. Amiplerde hücre bölünmesi yoluyla çoğalma gerçekleşmektedir.
Deneyde normal bölünen bir amip hücresinin sitoplazması kesilmiştir. Sitoplazması kesilen hücrenin hacmi azalınca bölünmeden yaşayama devam ettiği görülmüştür. Bu da amip gibi canlılarda bölünmenin temel nedeninin büyüme olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Ancak bölünme büyüklüğüne ulaşan bir amipte sitoplazma kesilip hücre küçülse dahi bölünme engellenememiştir. Bu da büyüme büyüklüğüne erişilince çekirdekten bölünme emrinin geldiğini ve artık geri dönülmediğini göstermiştir.
Ayrıca amipte çekirdeksiz kısmın bölünmediği ve öldüğü gözlemlenmiştir. Hücrede çekirdeğin hayati fonksiyonları olduğu da bu şekilde tekrar anlaşılmıştır.
Hücre neden bölünür kısaca maddeler halinde tekrar özetleyelim:
- Hücrede hacim ile yüzey aranı arasındaki orantının bozulması etkilidir.
- Büyüyen hücrenin kontrol edilmesi ve denetlenmesi zorlaşır.
- Hücrenin çekirdeği ya da genetik materyali hücreye yetmemeye başlar.
- Hücrede bölünmede bazen çevresel faktörler de etkili olabilir.
- Hormonlar hücre bölünmesini hızlandırabilir. Örneğin büyüme hormonu hücrenin bölünmesini arttırır.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı