Ribozom Görevi ve Özellikleri
Hücre için en temel organel ribozomdur. Ribozom prokaryot ve ökaryot bütün hücrelerde bulunan tek organeldir. Bu hayati organelin yapı, özellik ve görevlerini inceleyim.
Ribozomlar hücrelerin protein fabrikalarıdır. Haberci RNA’yı okumak ve kodu çevirerek amino asitlerden proteinler oluşturmak ribozomun temel işlevidir. Ribozom bu görevi yerine getirerek hücrenin hayatta kalmasını sağlar.
Ribozom nükleik asitlerden RNA ile çok iç içe olduğu için bu molekülü tanımanız ribozomu tanımak açısından fayda sağlayabilir.
Ribozom Yapısı
Ribozom çapı 15 ile 25 nm arasında değişen yassı küresel bir şekle sahiptir. İki alt birimden meydana gelir.
Küçük alt birim mRNA kodunu okurken, büyük alt birim amino asit polipeptid zincirini birleştirir. Her iki alt birim de ribozomal RNA (rRNA) içerir. İki alt birim, mRNA'yı çevirmek için bir araya gelir ve çeviri tamamlandığında tekrar ayrılırlar.
Ribozomu Oluşturan Yapılar
Ribozom yapısı tüm canlılarda birbirine oldukça benzerdir. Çünkü temel işlevi bütün canlılarda ortaktır. Ancak buna rağmen canlının bulunduğu sınıfa göre ribozom yapısında küçük farklılıklar bulunur. Ökaryotik ribozomda nükleik asitlerin yanında yaklaşık 80 çeşit protein bulunmaktadır.
Ribozomlardaki RNA, ribozom metabolizmasını yürütmekle sorumludur. Yani organelin nasıl işleyeceğini yönlendirir. Dışta bulunan proteinler ise ribozomu çevreler ve yapısını sabitleyerek daha iyi çalışmasını sağlar.
Kısaca ribozom protein ve rRNA’dan (ribozomal RNA) oluşur.
Ribozomun Görevi
Yukarıda da belirdiğimiz gibi ribozomun temel görevi protein sentezlemektir. Protein üretimi hücrenin yaşam döngüsünün temelini oluşturur. Çünkü hücrede meydana gelen bütün faaliyetler enzimler tarafından yürütülür. Enzimler de protein yapılıdır.
Hücrenin yönetici molekülü hücreyi idare etme işini büyük oranda ilgili proteini üretmekle yerine getirir. Üretim için genden çıkan kod ribozom sayesinde protein üretilmesini sağlar.
Protein sentezinin yeri, proteinin kullanılma amacına bağlıdır. Protein onu endoplazmik retikuluma (ER) yönlendiren bir sinyal içeriyorsa, ribozom kendisini ER'ye yerleştirecek ve ona bağlı hale gelecektir. Aynı ribozom daha sonra ayrışabilir ve gerektiğinde serbest hale gelebilir. Serbest ribozomlar, esasen hücre içinde kullanılan proteinleri sentezler.
Ribozom endoplazmik retikulum üzerinde ise ortaya çıkan yapıya granüllü ER, eğer yapısına katılmamışsa granülsüz ER olur. Endoplazmik retikulum ile ilgili bilgiye hazırladığımız diğer kaynaktan ulaşabilirsiniz:
Endoplazmik retikulum görevi ve özellikleri
Ribozomun Özellikleri
Ribozomun birçok özelliği vardır. Bu özelliklerden en önemli olanlarına değinelim. Aşağıda ribozomun özellikleri maddeler halinde verilmiştir.
- Ribozom büyük alt birim ve küçük alt birim olmak üzere iki alt yapı içerir.
- Alt birimler protein sentezinde birleşip sonra tekrar ayrılır.
- Ribozomun temel görevi protein sentezlemektir.
- Birçok çeşitte proteini tek bir organel üretebilir.
- Zarsız bir organeldir.
- Yapısında ribozomal RNA ve çeşitli proteinler bulunur.
- Endoplazmik retikulumun üzerinde bulunabilir.
- Mitokondri gibi organellerin içinde de ribozom vardır.
- İhtiyaca göre bir hücrede çok sayıda bulunabilir.
- Canlı her hücrede ribozom bulunmak zorundadır. Bu nedenle en hayati organel olarak kabul edilebilir.
- Canlıların çoğunda yapısı büyük oranda benzerdir ancak içerdiği proteinlerde farklılıklar vardır.
Ribozomla ilgili bilmemiz gereken en temel özellikler bunlardır.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı