24 Nisan 1920 Meclis Kararları
Bildiğimiz gibi Türkiye’de cumhuriyet ilan edilmeden önce 23 Nisan 1920 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) açılmıştır. Birinci meclis de denen bu kurucu meclis milli kurtuluş savaşını yönetecek ve bağımsızlığa giden yolu açacaktır. TBMM kurtuluş savaşını idare etmiş ve bağımsızlığını kazanan Türkiye’nin “Gazi Meclisi” olmuştur. İşte 23 Nisan’da bu amaçla açılan meclis 24 Nisan 1920 tarihinde aldığı kararlarla tarihi bir sürece adım atıyordu.
24 Nisan 1920 meclis kararları şöyleydi:
- Hükümet kurmak gereklidir.
- Geçici şartıyla bir hükümet reisi tanımak veya padişah vekili atamak doğru değildir.
- Mecliste toplanmış olan milli iradeyi vatanın kaderine hakim kılmak esastır. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin üstünde bir güç yoktur.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi yasama ve yürütme yetkisine sahiptir. Meclisten ayrılacak bir heyet meclise vekil olarak hükümet işlerini görür. Meclis başkanı hükümetin de başkanıdır.
- Padişah ve halifenin durumu içinde bulunulan baskıdan kurtulduktan sonra meclis tarafından belirlenecektir.
Bu kararları Mustafa Kemal bir önerge ile meclise sundu ve meclis bunu oy çokluğuyla kabul etti.
Birinci Meclis’in Yapısı
Birinci meclis çeşitli meslek gruplarından oluşan renkli bir yapı taşıyordu. Halkın önde gelen temsilcileri meclise halk vekili olarak katılmıştı. Kurtuluş Savaşı başlamadan önce seçimlerin yapılmasının ve meclisinin açılmasının temeli alınacak kararların milli iradeye dayandırılmasıydı.
Birinci mecliste üye sayısı 390’dır. Ancak dönem koşulları içerisinde bu kadar vekil hiçbir zaman toplanamamıştır. Meclis’in açıldığı 23 Nisan tarihinde 120 milletvekili katılım yapmıştır.
TBMM şu üç gruptan oluşmaktaydı:
- Mustafa Kemal Paşa'nın genelgesi ise yapılan seçimle belirlenenler
- Osmanlı Mebuslar Meclisi'nden gelenler
- Sürgünden dönen 14 milletvekili
24 Nisan Kararlarının Önemi
Meclisin açılmasıyla yeni Türk devleti kurulmuş bulunuyordu. Ancak savaş koşulları altındaki bu meclisin ülke yönetimi için bir anayasası dahi yoktu. Üstelik yasama organı olan mecliste yürütme organı belirlenmemişti. Bu kararla şu sorunlar çözüldü:
- 1921 Anayasasına kadar devletin temel yönetimi ele alındı.
- Bakanlar kurulu yerine temsilci heyet getirildi.
- Meclis başkanı yürütmenin de başı oldu.
- İstanbul’da baskı altında olan hükümetten bağımsız bir hükümet kurulması gerektiği ortaya kondu.
- Kurulan meclis tamamen halk iradesine dayanıyordu.
- TBMM en yüksek makam olarak tanımlandı.
- Farklı görüşteki temsilciler arasında esas değerler üzerinden birlik sağlandı. Artık milli mücadeleye hazır bir iktidar vardı.
- Mecliste hilafet ve saltanatı destekleyen temsilciler olduğu için bu makamlar hiçe sayılmadı. Bunun yerine tartışma daha sonraki bir döneme ertelendi.
- Meclise olağanüstü yetki güçler birliği ilkesiyle verildi.
24 Nisan 1920 kararlarıyla meclis çalışma imkanı buldu. Kurucu meclis olan bu mecliste ayrılıklara yer vermemek için yeni kurulacak cumhuriyetten ve yeni devletin niteliklerinden bahsedilmemiştir. Daha sonraki süreçte meclis iradesiyle kurulan İstiklal mahkemeleriyle vatan hainleri yargılanmıştır. Böylece meclis yargı gücünü de kullanmıştır.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı