Normalite
Kimyada çözeltilerin derişimini ölçmek ve ifade etmek için birkaç yöntem vardır. Bu yöntemlerin her birisinin ayrı bir özelliği vardır. Bu yazıda bir derişim birimi olan normalite üzerinde duracağız.
1 litre çözeltide bulunan çözünen maddenin eş değer gram sayısına normalite denir. Birmi Normal (N) şeklindedir. Normalite denklemi N = Eşdeğer gram sayısı/Hacim şeklindedir. Burada hacim litre olarak ifade edilebilir.
Peki eşdeğer gram sayısı nasıl bulunur derseniz eşdeğer gram sayısı = kütle/eşdeğer kütle formülü ile bulunur. Peki eşdeğer kütle nedir derseniz bu da eşdeğer kütle = molekül ağırlığı/tesir değerliği formülüyle elde edilecektir. İlk etapta bunlar karışık gelse de örnek yapınca oturacaktır.
Karışımlarda tesir değerliği asitlerde ortama verilen H+ iyonu sayısı iken bazlarda ortama verilen OH- iyonu sayıdır. Tuzlarda ise alınan veya verilen elektron sayısı tesir değerliğini verir.
Kimyada bazı hesaplamalarda normalite değerine ihtiyaç duyarız. Bu nedenle derişim birimi olarak normalite hesaplamayı da bilmemiz gerekir.
Normalite Örnekleri
Örnek sorular çözerek normalite nasıl hesaplanır öğrenelim.
1. 1 litrelik karışımda 20 gram NaOH çözülmektedir. Buna göre bu karışımın normalitesi nedir? (NaOH: 40 g/mol)
Çözüm: Önce eşdeğer gram sayısını bulalım. Eşdeğer gram sayısı = kütle/eşdeğer kütle ile bulunuyordu. Kütlemiz 20 gram olarak verilmiş. Eşdeğer kütle için ise molekül ağırlığını tesir değerliğine bölelim. Molekül ağırlığı 40 olarak verilmiş. NaOH molekülü 1 tane OH- iyonu verdiği için tesir değerliği de 1'dir. Öyleyse eşdeğer kütle 40/1 = 40 çıkar. Eşdeğer gram sayısı ise 20/40 = 0,5 çıkar.
Son durumda normalite formülünü uygularsak eğer N = Eşdeğer gram sayısı/hacim = 0,5/1 = 0,5 Normal bulunur.
Bu örnekte molarite hesaplanırsa da yine 0,5 çıkacaktır. Molarite ile normalide arasında N = M.TD eşitliği vardır. Yani normalite molarite ile tesir değerliğinin çarpılmasıdır. Sorularda bu yöntem de kullanılabilir.
2. 0,4 Molar HCI çözeltisinin normalitesi nedir?
Çözüm: HCI'nin tesir değerliği 1 olduğuna göre molarite ile normalite eşit çıkacaktır. Buna göre normalite değeri de 0,4 olur.
3. 31 gram H2CO3 bileşiğiyle hazırlanan 250 Ml çözeltinin normalitesi nedir? (H2CO3: 62 g/mol)
Çözüm: İki yöntem de kullanılabilir. Eğer kolay gelirse molariteyi hesaplayıp direk tesir değerliyle de çarpabilirsiniz. Burada tesir değerliği 2 olacaktır. Çünkü H2CO3 → 2H+ + CO3- şeklinde iyonlaşır. Eşdeğer kütle 62/2 = 31 gram bulunur. Kütle de 31 gram olarak verildiğine göre eşdeğer gram sayısı 31/31 = 1 bulunur. 250 Ml de 0,25 litre olduğuna göre formülü uyguladığımızda 1/0,25 = 4 Normal bulunur.
Yukarıdaki örnekleri anladıysanız eğer her türlü normalite hesaplaması yapabilirsiniz. Normalite denklemi aklınıza gelmezse eğer molariteyi tesir değerliyle çarpmayı unutmayın. Sıvılarda normalite bu şekilde hesaplanır. Eşdeğer kütle ve eşdeğer gram sayısı nedir nasıl hesaplanır zaten yukarıda örneklerle gördük.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı