Sıvıların Özellikleri

25.11.2019 - 23:44

Maddeler doğada yaygın olarak katı, sıvı ve gaz halinde bulunabilir. Bu üç hal arasında çeşitli özellik fakları bulunmaktadır. Örneğin içtiğimiz su sıvı iken onu dondurunca ortaya çıkan buz katı ve kaynattığımızda çıkan buhar ise gaz halidir. Bu yazıda sıvı maddelerin özellikleri nelerdir öğrenmeye çalışacağız. Dilerseniz önce kısaca sıvıların özelliklerini sıralayalım. Ardından detaylara girelim.

Sıvıların özellikleri maddeler halinde şöyle sıralanabilir:

Sıvılar katılara göre düzensiz, gazlara göre daha düzenlidir.
Tanecikler sıvılarda tamamen ayrılmış değildir. Ancak bir birinin üzerinden kayma ve titreme hareketi yaparlar. Bu da onları kısmen düzensiz ve akışkan yapar.
Sıvılarda moleküller arası boşluklar azdır. Çok az sıkıştırıldıkları için “sıkıştırılamaz” olarak kabul edilirler.
Sıvıların şekli yoktur. Hangi kaba koyarsanız o şekli alırlar.
Sıvılarda yüzey gerilimi vardır.
Sıvılar akmaya karşı direnç gösterir. Bu dirence viskozite denir.
Katıların erimesiyle sıvılar, sıvıların buharlaşmasıyla gazlar meydana gelir.
Sıvılar belirli sıcaklıklarda donarak katı hale gelirler. Donma noktası ayırt edici bir özelliktir.
Sıvılar belirli sıcaklıkta kaynarlar. Kaynama noktası sıvılar için ayırt edici bir özelliktir.

İçme suyu, süt, zeytin yağı, benzin gibi maddeler günlük hayatta yaygın olarak kullanılan sıvı maddeler için örnek gösterilebilirler.

Sıvılarla İlgili Sık Sorulan Sorular

8. sınıf fen bilgisi ve 9. sınıf kimya müfredatında detaylı olarak işlediğimiz sıvılarla ilgili aklımıza takılan bazı sorular olabilir. Yaygın olarak sorulan bu sorulara cevap vererek konunun anlaşılmasını sağlayalım.

Sıvı maddelerin hacmi var mıdır?

Evet bir hacimler vardır. Ancak akışkan olduklarından hacimlerini ölçmek için sıvıları kaba doldurmamız gerekir.

Sıvı maddelerin kütlesi var mıdır? Elbette vardır. Kütle maddenin ortak özelliğidir. Hangi fazla olursa olsun maddelerin kütlesi vardır.

Sıvı maddelerin hacim ve şekil bakımından özelliği nedir?

Hacimleri vardır. Şekilleri ise yoktur. Bir kaba girdiklerinde o kabı doldurdukları kısmın şeklini alırlar.

Sıvılar nasıl gaza dönüşür?

Sıvıları ısıtırsak moleküllerin kinetik enerjisi artar. Bu enerji moleküller arası çekim kuvvetini yenerse sıvı gaz haline geçer ve moleküller daha düzensiz hale gelir.

Dilerseniz şimdi de maddenin sıvı haline özgü bazı özellikleri üzerinde duralım.

İlgili yazı: Katıların özellikleri

Sıvıların Özellikleri (Detaylı)

Bu başlık altında sıvılara özgü olan viskozite, buharlaşma ve kaynama özellikleri üzerinde duracağız.

Viskozite

Sıvılara özgü bir özelliktir. Normalde akışkan olan sıvılar akmaya karşı direnç gösterir. Viskozite bu dirence verilen addır. Viskozite ile ilgili bilgiler şöyle sıralanabilir:

Sıvıların akmaya karşı gösterdiği dirençtir.
Moleküller arasındaki çekim kuvvetinin artması viskoziteyi de arttırır.
Viskozite ve akışkanlık birbirinin tersidir.
Viskozite sıcaklıkla değişir.
Maddelerin belirli sıcaklıklarda kendilerine özgü viskozite değerleri bulunmaktadır.

Bir sıvının molekülleri arasındaki çekim kuvveti artarsa viskozitesi ve yüzey gerilimi artar. Maddenin düzensizliği ve akışkanlığı azalır.

Buharlaşma ve Kaynama

Sıvı moleküllerinin belirli bir enerjiye ulaşıp gaz gazına geçmesine buharlaşma denmektedir. Buharlaşmanın olabilmesi için moleküllerin kazandığı kinetik enerjinin sıvıya etki eden çekim kuvvetini aşması gerekir. Bu nedenle maddeler ısındıkça daha kolay buharlaşır.

Bir sıvının buhar basıncının dış basınca eşit olduğu noktaya kaynama denir. Kaynama sırasında yoğun bir şekilde buharlaşma gerçekleşmektedir.

Kaynama ve buharlaşma sık karıştırılmaktadır. Sıvılar her sıcaklıkta buharlaşabilir ancak belirli bir sıcaklığa ulaşmadan kaynamazlar.

Kaynama ve buharlaşma ile ilgili önemli bilgiler şöyle sıralanabilir:

Buharlaşma yüzeyden gerçekleşir. Bunun nedeni yüzeydeki moleküllere daha az çekim kuvveti etki etmesidir.
Buharlaşma endotermik bir olaydır. Yani buharlaşma ısı alandır. Buharlaşma şu şekilde gösterilebilir: A_(s) + ısı → A_(g)
Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşebilir. Ancak sıcaklığın artması buharlaşma miktarını arttırır.
Kaynama sıvının her tarafında gerçekleşir.
Saf sıvı kaynama noktasına ulaştığında tamamı gaz olana kadar sıcaklık artışı gözlenmez.
Kaynama noktası saf sıvılar için ayırt edici bir özelliktir. Ancak karışımların kaynama noktaları değişkendir.
Düdüklü tencere basınç etkisiyle kaynama noktasını arttırır.
Yükseğe çıktığımızda basınç azaldığından kaynama noktası düşer.
Sıvının miktarı, ilk sıcaklığı, ısıtıcının kuvveti gibi etmenler kaynama noktasını değiştiremez.
Kaynama noktası belirli bir basınç için söylenebilir. Çünkü basınç değişirse kaynama noktası da değişecektir.

Buhar Basıncı ve Buharlaşma Hızı

Buharlaşma hızını adından da anlayabiliriz. Birim zamandaki buharlaşma miktarına buharlaşma hızı denmektedir. Sıcaklık artarsa buharlaşma artar. Aynı şekilde dış basıncın azalması da buharlaşmayı ve kaynamayı daha kolay hale getirir.

Sıvıyı geniş yüzeyli bir kaba koyarsak moleküllerin serbest ortala geçebileceği alan artar. Bu nedenle buharlaşma hızı artar. Suda tuz gibi bir madde çözünürse buharlaşma hızı azalacaktır. Kaynama noktası da daha yüksek hale gelecektir.

Denge Buhar Basıncı Kavramı

Eğer havada su buharı yani nem fazlaysa suyun buharlaşması daha zor hale gelir. Çünkü buharlaşma bir denge olayıdır. Eğer buharlaşmayı kapalı bir kapta yaparsanız buharlaşan moleküller biriktikçe buhar basıncı artacak ve buharlaşma daha zor hale gelecektir. Bu nedenle düdüklüde pişen çorba normalden daha yüksek sıcaklıkta kaynar.

Kapalı kapta buharlaşma olduğu gibi bunun tersi de sürekli olur. Yani aynı anda çift yönlü olarak buharlaşma ⇔ yoğunlaşma dengesi kurulur. Bu dengeye sıvı - buhar dengesi denir.

Eğer sıcaklık artarsa sıvı daha çok buharlaşacak ancak yine dengeye ulaşacaktır. Dolayısıyla sıcaklığın artması yeni bir denge noktasının kurulmasına olanak sağlar. Yeni dengede buhar basıncı daha yüksek olacaktır.

Buhar basıncı aşağıdaki faktörlere bağlıdır:

Sıvının türü buhar basıncında etkilidir. Çekim kuvveti yüksek olan sıvının aynı sıcaklıkta buhar basıncı daha düşük olur.
Sıvı safsa buhar basıncı daha yüksektir. İçinde katı çözüldükçe aynı sıcaklıktaki buhar basıncı düşer.
Sıcaklık artarsa buhar basıncı artacaktır. Kapalı kapsa ise denge buhar basıncı daha yüksek olacaktır.

Buhar basıncı dış basınca (atmosfer basıncı) ve sıvı miktarına bağlı değildir. Buna dikkat etmek gerekir.

Nem ve Yağış Oluşumu

Atmosferde çeşitli gazla bulunmaktadır. Bu gazlardan biri de su buharıdır. Su buharının önemli bir kısmı yere yakın bölgede toplanmıştır. İşte atmosferdeki su buharı ile buharlaşmanın olduğu deniz ve okyanuslar arasında da denge buhar basıncı kurulmaktadır.

Havanın taşıyabileceği buhar yani nem miktarına maksimum nem denir. Maksimum nem sıcaklıkla değişmektedir. Maksimum neme ulaşmış bir hava doygunluk noktasına oluşmuştur.

Eğer hava maksimum nem almış ve buhara doymuşsa sıcaklığın düşmesiyle buhar fazla gelecek ve yoğunlaşmayla birlikte yakış yağacaktır.

Havada belirli bir anda bulunan nem miktarına ise mutlak nem denir. Belirli bir sıcaklıktaki mutlak nemin o sıcaklıkta havanın taşıyabileceği maksimum neme oranı ise bağıl nem şeklinde adlandırılır. Bağıl nem yüzde olarak ifade edilir.

Etiketler:

kimya

Yorumlar

Yorum Yap