Buhar Gücünün Makinelerde Kullanılması

17.03.2019 - 18:38

Avrupa'da biliminin ilerlemesi 18. ve 19. yüzyıllarda üretim teknolojisinin gelişmesine de neden oldu. İngiltere önceliğinde başlayan sanayi devrimi büyük miktarda üretim yapmanın imkanını sağladı. Bu sayede köyden kente göçler hızlandı ve sosyal yapı köklü olarak değişti. Buhar gücünün makinelerde kullanılması bu değişimin önce ataklarından biri olmuştur.

Buhar gücüyle çalışa makineler fabrikalara konmuş ve insan gücünün yerini makine gücü almıştır. Böylece üretimde insanlara olan ihtiyaç azalmış, çok daha hızlı ve seri üretim imkanları doğmuştur. Ürünlerin artmasıyla birlikte talep ve sosyal refah da kademeli olarak artmıştır. Şimdi bu büyük değişimlere öncü olan buhar makinesi üzerinde biraz duralım.

buhar gücünün makinelerde kullanılması

Evvela sormamız gereken soru buhar ile çalışan makineleri kim icat etmiştir?

Sanayi devriminin temeli: Buhar makinesi

Buhar Gücüyle Çalışan Makineler

Buhar makinesi mucidi İskoç mühendis ve mucit James Watt'tır. Ancak Watt daha önceki çalışmaları geliştirerek bu icadı gerçekleştirmiştir. Buhar makinesinin ilk atası düdüklü tenceredir. 1679 yılında Fransız mucit Denis Papin tarafından düdüklü tencere icat edilmiştir. Bu icadın amacı etin daha yüksek sıcaklıklarda kaynayarak kemiklerin yumuşaması ve etin pişmesinin daha çabuk olmasıdır.

Thomas Savery,1698 yılında ticari olarak satılan buhar makinesini yaptı. Maden ocağındaki suyu boşaltmak için buhar gücünden yararlanma esasına dayanan bu makineyi zamanla Thomas Newcomen geliştirdi. Savery ve Newcomen bu konuda anlaştı.

1700'lerden sonra bu teknoloji bir süre gelişim göstermedi. Ancak ardından James Watt 1764 yılında bozulmuş olan Newcomen makinelerinden birini onardı. Ardından da buna birçok aksam ekleyerek makineyi oldukça geliştirdi. 1781 yılında artık gelişmiş ve James Watt buhar makinesi vardı. Bu aşamadan sonra buhar makinesi yoğun olarak kullanılmaya başlandı.

1884 senesinde Charles Algenon Parsons ilk buhar türbinini üretti. Böylece gelişmiş motorlu gemiler yapma imkanı doğdu. Eş zamanlı olarak su pompalarında ve tekstil makinelerinde buhar makinesi kullanılmaya başlandı.

1787 yılına gelindiğinde John Fitch ilk buharlı çalışan gemiyi Delaware nehrinde kullandı. Ardından 1809 yılında ilk buharlı vapur okyanusa açıldı. Bu süreçten itibaren gemi teknolojisi ve tren teknolojisi çok hızlı bir şekilde gelişti. Artık buhar makinesi için yakıta ihtiyaç vardı. Bu nedenle Avrupa'da müthiş bir kaynak arayışı başladı. Petrol ve çeşitli sanayi hammaddeleri aşamalı olarak büyük değer kazandı.

Buhar Makinesi Çalışma Prensibi

Buhar makinesi fikri çok eskiye dayanmaktadır. Ancak ilkin bilim insanları bu makine için çok fazla suya ihtiyaç duyulacağını düşünmüşlerdir. Zamanla gelişen makine sanayi devrimi için büyük bir temel oluşturmuştur. Buhar makinesinin çalışma prensibi temelde ısı enerjisini mekanik (hareket) enerjiye çevirmeye dayanmaktadır.

Isıyı alan haznede biriken buhar, gaz basıncı oluşturmakta bu basınç da çarkları çevirerek mekanik bir sistem oluşturmaktadır. Gemilerde kullanıldığında buhar ile çarkların dönmesi sağlanmıştır.

Bugün kullandığımız araç motorlarında bile buhar makinesinin temeline dayanan bir sistem söz konusudur. Yakıtın gazı genleştirmesi ve genleşen gazın basınç ile pistonları hareket ettirmesi sonucu hareket sağlanmaktadır. Buhar makinesi öncülüğünde başlayan sanayi devrimi tarım toplumlarının yerine sanayi toplumlarını koymuştur. Böylece sosyal ve siyasi yapılar tamamen değişmiş ve yeni bir düzen ortaya çıkmıştır.


Etiketler:
  • bilgi    
  • Yorumlar
    Yorum Yap