Sanayi Devriminin Temeli: Buhar Makinesi

01.01.2016 - 03:57

buhar makinesi

16. yüzyıldan başlayarak Avrupa da nüfus hızla arttı. Tarımdaki gelişmeler nüfus ihtiyacının azalmasına ve nü­fusun kentlere göç etmesine neden oldu. Avrupa ülkelerinin sömürgecilik ve savaşlardan elde ettikleri para ve hazinenin Avrupa'ya aktarılması, sermayenin birikmesine burjuva sınıfın oluşmasına ve yeni yatırım alanları aranma­ya başlanmasına neden oldu. Üstelik yaşam yükselince tüketim talebi arttı. Buna benzer nedenler oluşunca sana­yi devrimi İngiltere’den başlayarak tüm Avrupa’yı sardı.

Sanayi Devrimi ya da Endüstri Devrimi, Avrupa’da 18. ve 19. yüzyıllarda yeni buluşların üretime uygulanması ve buhar gücüyle çalışan makinelerin makineleşmiş endüstriyi doğurması, bu gelişmelerin de Avrupa’daki serma­ye birikimini arttırmasına denir.

Buhar makinesi, buharın içinde var olan ısı enerjisini, mekanik enerjiye dönüştüren bir dıştan yanmalı motor­dur. Buhar makineleri, lokomotifler, buhar gemileri, pompalar buharlı traktörler vb olabilir. Çalışma prensibi olarak, ısı enerjisini alan su buharlaşarak genişler ve bir odacığa alınır, odacık soğutulduğunda sıvı hale geçen buhar va­kum yaratır böylece mekanizmaların hareket alması ile mekanik enerjiye yani işe dönüşür.

Buhar gücünün ilk faydalı uygulaması 1679 yılında Denis Papin’den geldi. Papin düdüklü tencere icat etmiş­tir. Amacı suyu daha yüksek sıcaklıkta kaynatmaktı. Yüksek ısıda kemikler yumuşuyor ve et daha çabuk pişiyor­du. 1698 yılında, Thomas Savery, ilk ticari olarak satılan buhar makinesi yapmıştır. Maden ocağındaki suyu atmak amacıyla yapılmıştır. Çalışma prensibi ise buhar kazanından gelen buhar odacığı dolar. Odacığın üzerine soğuk su döküldüğünde suya dönüşen buhar vakum yaratır. Odakçıktaki su seviyesi yükselir. Vana yardımıyla oda buhar dolduğunda iş yapmış olur. Yani madenden su çekilmiş olur.

1712’de Thomas Newcomen yeni bir tür buhar makinesi geliştirdi. Bu makinenin pistonu bir zincir yardımıyla bir tür tahterevalli benzeri bir kaldıraca, kaldıraç ise tulumbaya bağlanmıştı. Piston silindirin en üst noktasında iken silindirin içine gönderilen soğuk su buharı yoğunlaştırılıyordu. Böylece atmosferik basınç pistona aşağıya doğru kuvvet uyguladığında su madenden yükseliyordu.

1764 yılında bozulan Newcomen makinelerinden birini onaran James Watt, bu makineyi geliştirerek iki odalı ve supaplı hale getirmiştir. Bu odalardan biri sürekli sıcak diğeri soğuk tutuldu. Watt 1781 yeni mekanik aksamlar ekleyerek makineyi iyice geliştirdi.

1884 yılında Charles Algenon Parsons ilk başarılı buhar türbinini yapmıştır. Bu sayede yüksek hızlı gemi ya­pımı kolaylaşmış ve jeneratörlerin de kullanılması kolaylaşmıştır. 1787 yılına kadar buharlı motorlar sadece su pompalarını ve tekstil makinelerini çalıştırmak için kullanılmıştır. 1787 yılında ise John Fitch ilk vapuru Delaware nehrine indirmiştir. 1809 yılında buharlı vapur okyanusa açılmıştır. Okyanusu aşan ilk gemi 1819 da İngiliz gemisi oldu. 1827 yılında gemi pervanesinin, yan çarklarından daha etkili olduğu keşfedilince gemi teknolojisi hızla geliş­ti. Bunu buharlı lokomotifler ve otomobiller izledi. Sanayi devriminin en önemli gelişmelerinden birisi buharlı maki­nenin bulunuşudur.


Etiketler:
  • bilgi    
  • Yorumlar
    Yorum Yap