Amasya Genelgesinin Önemi
Amasya Genelgesi Kurtuluş Savaşı sürecindeki önemli basamaklardan biridir. Bu yazıda Amasya Genelgesinin önemi üzerinde durmaya çalışacağız. Bu genelgenin önemini anlamak için nasıl bir ortamda ve ne amaçla hazırlandığını da iyi bilmemiz gerekir.
Mustafa Kemal 1919 yılının Mayıs ayında Samsun'a çıkmış ve oranın güvenli olmaması nedeniyle Havza'ya geçmişti. Havza'da yayınlanan genelge de çok önemlidir. Daha önce Havza Genelgesinin önemi adlı yazıda bu konuya değinmiştik. Bu sürecin tarihi bir kronoloji şeklinde zihnimizde yer etmesi için sıralamayı şu şekilde verelim:
- Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkması: 19 Mayıs 1919
- Havza Genelgesi: 28 Mayıs 1919
- Amasya Genelgesi: 22 Haziran 1919
- Erzurum Kongresi: 23 Temmuz - 7 Ağustos 1919
- Sivas Kongresi: 4 - 11 Eylül 1919
Görüldüğü gibi Amasya Genelgesi ile Havza Genelgesi arasında bir aydan daha kısa bir süre bulunmaktadır. Amasya Genelgesi ile amaç kurtuluş mücadelesini canlandırmak ve işgallere dur diyebilmektir. Özgür ve bağımsız bir toplumun işgal altında yaşaması Mustafa Kemal'e göre mümkün değildir. İşte bu amaçla 22 Haziran 1919 tarihinde Amasya Genelgesi yayımlanmıştır.
Amasya Genelgesinin Önemi Maddeler Halinde
Amasya Genelgesi nasıl bir ortamda yayımlandı kısaca söyledik. Amasya Genelgesinin milli Kurtuluş mücadelemizin tarihi açısından önemi büyüktür. Bu önemi maddeler halinde şöyle sıralayabiliriz:
- Kurtuluş Savaşını başlatmak adına önemli bir basamaktır.
- Planlanan kurtuluş mücadelesinin gerekçesi ortaya konmuştur.
- Kurtuluş savaşının amacı ve yöntemi belirlenmiştir.
- Sivas ve Erzurum Kongrelerinin düzenlenmesi kararlaştırılmıştır.
- Millet unsuru ön plana çıkarılmıştır.
- Yeni bir meclisin açılması adına örgütlü bir çalışmadır.
- İstanbul Hükumetinin Anadolu'ya egemen değil, bağlı olduğu ifade edilmiştir.
Amasya Genelgesinin Amacı
Amasya genelgesinin yayımlanma amacı iyi bilirse önemi de daha iyi anlaşacaktır. Mustafa Kemal geniş yetkilerle Samsun'a hareket ettiğinde aklında bir bağımsızlık hareketi örgütlemek ve bunun için gerekli adımları atmak vardı. Ancak zihninde yer edinen bu düşüncelerin kurumsallaşması ve millet tarafından desteklenmesi gerekiyordu.
Amasya Genelgesinin amacı Kurtuluş Savaşının örgütleneceği kongreleri düzenlemek için bu kongreleri ve çalışmaları yurt geneline yaymaktır. Bu nedenle genelge gizli tutulmuş ve yurdun önemli mercilerine gönderilmiştir. Genelgenin maddelerine baktığımız zaman amacını da zaten görebilmekteyiz.
Amasya Genelgesinin Maddeleri
Amasya genelgesinin maddeleri özetle şu şekildedir:
- Vatanın bütünlüğü, milletin geleceği tehlikededir.
- İstanbul Hükumeti üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirememektedir. Bu durum milletimizi âdeta yok hükmünde göstermektedir.
- Milletin içinde bulunduğu bu duruma göre harekete geçmek ve haklarını yüksek sesle cihana işittirmek için her türlü etki ve denetimden uzak milli bir heyetin varlığı gereklidir.
- Anadolu’nun emniyetli bir yeri olan Sivas’ta bir kongre toplanacaktır.
- Bunun için her ilden milletin güvenini kazanmış üç temsilcinin mümkün olduğu kadar erken şekilde yola çıkarılması gerekmektedir. Bu temsilciler, Müdafaa-i Hukuk, Redd-i İlhak cemiyetleri ve belediyeler tarafından seçilecektir.
- Her olasılığa karşı bu meselenin bir milli sır halinde tutulması ve temsilcilerin, gerekli görülen yerlerde, seyahatlerini kendilerini tanıtmadan yapmaları lazımdır.
- Doğu illeri için, 10 Temmuz’da Erzurum’da bir kongre toplanacaktır. Bu tarihe kadar diğer illerin temsilcileri de Sivas’a gelebilirlerse; Erzurum Kongresi’nin üyeleri, Sivas Genel Kongresi’ne katılmak üzere hareket edecektir.
Amasya genelgesinin maddelerine bakıldığı zaman amacı zaten ortaya çıkıyor. Amasya genelgesi kısaca Kurtuluş savaşının örgütlendiği bir belge niteliği taşımaktadır.
Amasya Genelgesinin Tarihi Sonuçları
Yukarıda da anlattığımız gibi bu hareket işgal altındaki bir yurdun yeniden ayağa kaldırılması için girişilen mücadelenin ilk safhasıdır. Bu açıdan tarihi sonuçları vardır. Kafanızı karıştırmamak için bu sonuçları da yukarıda yaptığımız gibi maddeler halinde ifade edeceğiz.
- Kurtuluş savaşı resmen ilan edilmiş ve devrim ateşi yakılmıştır.
- Milli mücadelenin amacı ve gerekçesi ortaya konmuştur.
- Milli egemenlik fikri ortaya konmuştur.
- İstanbul hükumetine karşı net bir tavır alınmıştır.
- Millet mücadele çağrılmış ve millete dayalı unsurlar ön plana çıkarılmıştır.
- Temsil Heyeti'nin kurulmasından üstü kapalı bir şekilde bahsedilmiştir.
- Mustafa Kemal resmi yetkilerinin dışına çıkarak riskli bir pozisyona geçmiştir.
- Devrimin yazılı olarak ifade edilmesi ve ilgili yerlere gönderilmesiyle planlama sistematik hale gelmiştir.
- Sivas ve Erzurum kongrelerinin düzenlenmesine karar verilmiştir.
Amasya Genelgesi Amasya'da Mustafa Kemal ve arkadaşları tarafından kaleme alınmasına rağmen kararları itibariyle bütün milleti ilgilendiren bir belge olmuştur.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı