Coğrafyanın Bölümleri Konu Anlatımı

19.05.2018 - 13:02

Coğrafyanın konusunu ve bölümlerini bilmek bu dersi anlamak için önemlidir. Daha önce coğrafyanın konusu üzerinde detaylıca durmuştuk. Bu yazıda coğrafyanın bölümleri üzerinde durmaya çalışacağız.

Coğrafya temelde genel coğrafya ve yerel coğrafya olmak üzere iki ana dala ayrılmaktadır. Aşağıdaki görselde coğrafyanın bölümleri özel olarak gösterilmiştir.

Şimdi bunları alt başlıklarıyla inceleyelim.

1. Genel Coğrafya

Dünya'nın genel özelliklerini ele alır. Dünya'nın genel olarak coğrafi özellikleri bu alanda incelenir. Örneğin dünya genelindeki iklimsel dağılım bu alanın konusudur. Genel coğrafya 3'e ayrılır.

Matematik coğrafya
Fiziki coğrafya
Beşeri ve ekonomik coğrafya

Coğrafyanın genel coğrafya başlığı altında incelenen bu bölümlerini ele alalım.

Matematik Coğrafya

Yer yuvarlağının matematiksel olarak ifade edilen özelliklerini inceler. Bunların başında Dünya'nın şekli ve boyutları gelir. Ayrıca Dünya'nın hareketleri de yine matematik coğrafya alanında incelenmektedir.

Matematik coğrafyanın ana özelliği adından da anlaşılabileceği gibi çalışmalarını sayısal verilere dayandırmasıdır. Dünya'nın evren içerisindeki konumu ve hareketleri bu alana girer. Bu konuda inceleme yapılırken astronomi, kartografya gibi alanlardan da yararlanır. Gezegenimiz için ortaya konacak genel ifadeler genellikle matematik coğrafya tarafından ele alınır.

Fiziki Coğrafya

Dünya'nın fiziki özelliklerini inceler. Yeryüzü şekillerini, iklimi, bitki örtüsünü, hayvan dağılışını, yer altı ve yer üstü su kaynaklarını, yükseltiyi fiziki coğrafya ele almaktadır. Bu açıdan bakıldığında fiziki coğrafyanın çok geniş bir alanı vardır. Fiziki coğrafya 4 ana başlık altında ele alınır.

Klimatoloji (İklim bilimi)
Jeomorfoloji (Yer şekilleri bilimi)
Hidrografya (Su coğrafyası)
Biyocoğrafya (Canlı coğrafyası)

Beşeri ve Ekonomik Coğrafya

Beşeri ve ekonomik coğrafyanın birleşmesidir. Beşeri coğrafya demek insanların coğrafya açısından ele alınması demektir. Ekonomik coğrafya da buna paralellik gösterir. Çünkü ekonomik faaliyetler insanların faaliyetleridir.

Beşeri coğrafya nüfus, göç, yerleşme gibi insan faaliyetlerini ele almaktadır. Nüfusun özellikleri ve dağılışı beşeri coğrafyanın ana konusudur. Ayrıca siyasi coğrafya da beşeri coğrafya başlığı altında incelenmektedir.

Ekonomik coğrafya ise insanların uğraştığı ekonomik faaliyet alanlarını irdeler. Tarım alanları, hayvancılık, endüstri, turizm, madencilik, ulaşım gibi ekonomik etkinlikler insanlar tarafından gerçekleştirilir. Bunların nüfus üzerindeki dağılımı da yine beşeri ve ekonomik coğrafyanın inceleme alanlarındandır.

2. Yerel Coğrafya

Coğrafyanın bölümlerinden diğeri de yerel coğrafyadır. Adından da anlaşılacağı gibi yerel coğrafa herhangi bir özel bölgeyi incelemektedir. Bu bölge kıta, ülke, bölge, yöre veya il olabilir. Örneğin Türkiye coğrafyası dediğimiz zaman yerel bir bölge olarak Türkiye'yi seçmiş oluyoruz. Bu da yerel coğrafyanın alanıdır.

Yerel coğrafyayı kendi içerisinde alt dallara ayırabiliriz.

Kıta coğrafyası: Kıtaları genel özellikleriyle ele alır.
Ülkeler coğrafyası: Siyasi sınırlarla ayrılmış ülkelerin coğrafi özelliklerini ele alır.
Bölgeler coğrafyası: Belirli özelliklere göre ayrılmış coğrafi bölgeleri inceler.

Coğrafyanın Yardımcı Bilim Dalları

Coğrafanın bölümleri kadar yardımcı bilim dalları da önemlidir. Yukarıda anlattıklarımızdan coğrafyanın çok geniş bir çalışma sahası olduğunu biliyoruz. Bu nedenle coğrafyaya yardımcı birçok bilim dalı ile etkileşim kurmak gereklidir.

Coğrafyanın yardımcı bilim dalları şöyle sıralanabilir:

Jeoloji (yer bilimi)
Jeofizik (yerin iç yapısını inceleyen bilim dalı)
Jeomorfoloji (yer şekillerini inceleyen bilim)
Jeodezi (yeri ölçme bilimi)
Demografi (nüfus bilimi)
Klimatoloji (iklim bilimi)
Meteoroloji (hava durumu bilimi)
Kartografya (harita bilimi)
Astronomi (gök ve uzay bilimi)
Antropoloji (insan bilimi)
Botanik (bitki bilimi)
Zooloji (hayvan bilimi)
Hidroloji (su bilimi)

Etiketler:

coğrafya

Yorumlar

Yorum Yap