Buharlaşma Nedir?
Buharlaşma kimya dersinde karşımıza sıkça çıkan bir kavramdır. Hayatımızın her anında buharlaşma olduğu için bu yazıda buharlaşma nedir sorusunu basitçe yanıtlamaya çalışacağız. 5. sınıf fen bilimleri dersinde ilk olarak karşımıza çıkan buharlaşma aynı zamanda coğrafya gibi bir alan için de önemlidir. Çünkü buharlaşma iklim olaylarında temel rol oynayan faktörlerden biridir.
Buharlaşma doğadaki su döngüsünün temel parçalarından biridir. Buharlaşma olmadan suyun doğada hareketi mümkün değildir.
Buharlaşma denince aklımıza direk suyun buharlaşması gelir. Ancak maddelerin hepsi sıvıdan gaz haline sıcaklık etkisiyle geçiş yaparlar. Yani bütün maddeler aslında buharlaşır. Sadece günlük hayatta kullandığımız bazı maddelerin buharlaşması için gereken sıcaklık çok yüksek olduğundan bu maddelerin buharlaştığını biz göremeyiz.
Buharlaşma ile Kaynamanın Farkı
Buharlaşmanın en çok karıştırıldığı kavram kaynamadır. Kaynama nedir adlı yazımızda kaynamayı anlatmıştık. Kaynama iç basınçla dış basıncın eşit olduğu ana denir. Oysa buharlaşma sadece sıvı halden gaz hale geçiştir.
Basit bir örnekle anlatacak olursak su her sıcaklıkta buharlaşır. Ancak 100 °C'de kaynar. Kaynama sırasında sıcaklık sabittir ve kaynama süreci bitmeden sıcaklık değişmez. Kaynamanın bitmesiyle artık sıvı da tükenmiştir. Bu açıdan bakarsak kaynama sırasında daha yoğun buharlaşma olduğunu söylemek mümkündür. Ancak bu tanım olarak kaynama ve buharlaşmanın aynı olduğu anlamına gelmez.
Saf maddelerin kaynama sıcaklığı sabittir. Madde karışım haline gelirse yani saflığını yitirse kaynama noktası da sabit kalmaz. Erime ve kaynama noktası saf maddeler için ayırt edici bir özelliktir. Ancak buharlaşma çok farklı sıcaklıklarda gerçekleşebilir ve maddeler için ayırt edici ayırt edici bir özellik değildir.
Şunu da mutlaka belirtmek gerekir. Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir ama sıcaklığın artması elbette buharlaşma hızını arttır. Ayrıca basınç artışı da buharlaşma hızını değiştirir.
Günlük Hayattan Buharlaşma Örnekleri
Yukarıda da belirttiğimiz gibi buharlaşma hayatımızın her alanında vardır. En çok buharlaşma okyanuslar gibi büyük su kütlelerinin yüzeylerinde gerçekleşir. Su kaynaklarından buharlaşan su gaz formunda atmosferde birikerek bulutları oluşturur. Ardından yağış olarak Dünyamıza döner. Sıcaklığa bağlı olarak bu yağış kar, dolu veya yağmur olabilir.
Dolayısıyla yağış gibi iklimin temel elemanlarından birinin ana kaynağı buharlaşmadır. Buharlaşma sayesinde su Dünyada'dan atmosfere ve tekrar atmosferden Dünya'ya olacak şekilde sürekli hareket eder. Bu harekete biz su döngüsü deriz.
Kıyafetlerimizi yıkadığımızda kuruması için bir süre asılı bekletiriz. Bunun nedeni kıyafetlerdeki suyun buharlaşmasını beklemektir. Aslında kuruma buharlaşmadan başka bir şey değildir. Yere su döktüğümüzde bir süre sonra yerin kuruduğunu görürüz. Çünkü sıcaklık etkisiyle yerdeki su buharlaşacak ve havaya karışacaktır. Sıcak havalarda yerlerin daha kolay kurumasının nedeni ise yüksek sıcaklıklarda buharlaşma hızının daha yüksek olmasıdır.
Soluduğumuz havada nem olarak adlandırdığımız şey de yine su buharıdır. Atmosferdeki gaz karışımının da bir bölümü su buharıdır. Soluk verdiğimizde karbondioksit gibi gazların yanında bir de su buharını gaz olarak dışarı veririz. Bu nedenle elimizi bir süre dışarı soluduğumuz havaya tutarsak zamanla elimiz nemlenecektir. Bu şekilde canlılar önemli miktarda suyu vücutlarından atarlar.
Serinlemek için kolonya kullanmamızın mantığı da yine doğrudan buharlaşma ile alakalıdır. Alkol suya oranla daha uçucu bir maddedir. Yani buharlaşma eğilimi yüksektir. Alkol buharlaşmak için vücudumuzdan ısı alır. Böylece serinlemiş oluruz. Maddeler sıvı halden daha düzensiz olan gaz haline geçme eğilimine sahiptir. Bu nedenle buharlaşmak isterler. Buna maksimum düzensizliğe eğilim denir.
Buharlaşma ile ilgili örnekleri çoğaltabiliriz. Kısacası buharlaşma olmadan hiçbir şey düşünülemez.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı