Substrat Düzeyinde Fosforilasyon
Bütün canlılar enerji üretmek için solunum yapar. Solunumda enerji üretmenin temelde iki yolu vardır. Bunlardan biri substrat düzeyinde fosforilasyon dediğimiz yoldur. Diğeri ise oksijenin kullanıldığı ve oksijenli solunum yapan canlılarda görülen oksidatif fosforilasyondur. Fosforilasyon dediğimiz olay organik bir moleküle fosfat gurubunun bağlanmasıdır. ATP sentezi bir fosforilasyon olaydır.
Hücresel solunum çeşitli aşamalardan oluşmuştur. Oksijenli ve oksijensiz solunum türlerinin her ikisinde de glikoliz evresi bulunmaktadır. Glikoliz sürecinden sonra oksijensiz solunum yapan canlılar son ürün evresiyle solunumunu tamamlar ve daha fazla enerji üretmez. Oksijenli solunum yapan canlılar ise Krebs döngüsü ile solunuma devam eder. Ardından oksidatif fosforilasyon denilen süreçle yüksek miktarda enerji üretirler.
Substrat Düzeyinde Fosforilasyon Özellikleri
Substrat düzeyinde fosforilasyon nedir kısaca tanımladık. Şimdi de özellikleri üzerinde kısaca duralım.
- ATP sentezlenmesi olaydır.
- Bütün solunum türlerinde görülür.
- Enerji verimi düşüktür.
- Basit bir biyokimyasal olaydır.
- Bütün canlılarda görülür.
- ADP'ye fosfat eklenmesiyle ATP elde edilmesidir.
- Oksijen gerektirmez.
Substrat Düzeyinde Fosforilasyon ile İlgili Sorular
Konuyla ilgili çok sık karşımıza çıkan sorulara cevap vererek konuyu daha iyi öğrenmeye çalışalım.
Substrat düzeyinde fosforilasyon hangi canlılarda görülür?
Glikoliz reaksiyonları bütün canlılarda ortaktır. Çünkü oksijenli ve oksijensiz iki solunum türü de bu süreçle başlar. Glikolizde üretilen ATP sadece substrat düzeyinde üretilmektedir. Bu da demek oluyor ki substarat düzeyinde fosforilasyon bütün canlılarda görülmektedir.
Substrat düzeyinde fosforilasyon neden tüm canlılarda görülür?
Yukarıda da dediğimiz gibi glikoliz evresi ortak olduğu için bütün canlılarda bu süreç yaşanır. Bu evrede üretilen enerji miktarı daha düşük olmasına rağmen oksijen gerektirmez. İşlem basit ve hızlıdır. Bu nedenle bütün canlılar enerji üretmek için bu yöntemi kullanır.
Substrat düzeyinde fosforilasyon hücre içinde nerede ve hangi organelde gerçekleşir?
Bu sorunun cevabına dikkat etmek gerekir. Substrat düzeyinde fosforilasyon glikoliz evresinde gerçekleşmektedir. Glikoliz ise sitoplazmada meydana gelmektedir. Yani herhangi bir organele ihtiyaç duyulmaz. Çünkü organeli olmayan hücrelerde bile glikoliz gerçekleşir.
Ancak olay bunla sınırlı değildir. Oksijenli solunum yapan gelişkin canlılarda glikozdan çıkan ürünler mitokondriye geçer. Mitokondride Krebs döngüsü başlar. Burada da substrat düzeyinde fosforilasyon gerçekleşmektedir. Bu durumda sorumuzun cevabı şöyle olabilir. Substrat düzeyind fosforilasyon bütün canlıların sitoplazmalarında ve mitokondrisi olan canlıların da mitokondrisinde gerçekleşir.
Substrat düzeyinde fosforilasyon tüm canlılarda ortak mı?
Görülmesi itibarıyla ortaktır. Yukarıda soruya cevap verirken dediğimiz gibi bütün canlılar bunu yapmak zorundadır. Eğer süreç yaşanırken gerçekleştirilen tepkimeler ortak mı diye soruyorsanız bunlar da ortaktır. Ancak şunu unutmamak gerekir ki Krebs döngüsü bütün canlılarda görülmez. Bu nedenle burada gerçekleşen fosforilasyon sadece oksijenli solunum yapan canlılara özgüdür.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı