Fosforilasyon Özellikleri ve Çeşitleri
Biyolojideki önemli kavramlardan biri fosforilasyon kavramıdır. Bu kavram canlılarda enerji konusu başta olmak üzere sürekli karşımıza çıkmaktadır. Bu yazıda fosforilasyon nedir onu öğreneceğiz. Aynı zamanda konuyla ilgili en çok merak edilen sorulara da cevap vermeye çalışacağız.
Organik bir molekülün yapısına fosfat grubunun bağlanmasına fosforilasyon denir.
ATP sentezi bir fosforilasyon olayıdır. ATP sentezi canlılarla farklı reaksiyonlarla üretilir ve yaşam için en temel enerji kaynağıdır.
Biyoloji dersinde bizim için önemli olan fosforilasyon çeşitlerini görelim.
Fosforilasyon Çeşitleri
Temelde dört çeşit biyolojik fosforilasyon türü vardır.
- Substrat düzeyinde fosforilasyon
- Oksidatif fosforilasyon
- Fotofosforilasyon
- Kemofosforilasyon
Şimdi bunları kısaca özetleyelim.
Substrat düzeyinde fosforilasyon: Bir tepkime döngüsünde substratların yapısındaki fosfatların koparak ADP molekülüne bağlanmasıyla ATP elde edilmesi olayıdır. Substrat düzeyinde fosforilasyon için en yaygın örnek glikoliz tepkimeleridir. Glikolizle substrat düzeyinde 4 ATP üretilmektedir.
Fosforilasyon tepkimesi için denklem basitçe şöyle düşünülebilir. ADP + P + Enerji = ATP + H2O görüldüğü gibi enerji ATP'nin yapısına kazandırılarak depo edilmektedir.
Oksidatif fosforilasyon: Elektron taşıma sistemi enzimleriyle gerçekleşitirilen fosforilasyon türüdür. Burada oksijenle oksitlenme sonucu elektronlarda yüksek enerji açığa çıkar. Elektron enerjisi ise ATP'nin yapısına kazandırılır.
Fotofosforilasyon: Klorofil sayesinde ışık enerjisinin soğurulup ATP'ye depolanmasına denir. Fotosentez yapan canlılarda fotofosforilasyon ışıklı evre reaksiyonlarında gerçekleştirilir. Böylece solunumda açığa çıkardığımız enerji besinin yapısına katılmış olur.
Kemofosforilasyon: Kemosentez yapan üretici canlılar güneş ışığını kullanmazlar. Bunun yerine inorganik maddeleri oksitleyerek enerji elde ederler. Elde ettikleri bu enerjiyi ise ATP üretiminde kullanılırlar. Üretilen bu ATP'ler kemosentez denilen süreçle besin üretilmesine olanak sağlar. Böylece enerji besinin yapısına kazandırılmış olur.
Fosforilasyon ile İlgili Sorular
Konuyu kısaca özetledik. Şimdi de konuyla ilgili en çok merak edilen sorulara cevap verelim.
Fosforilasyon hangi canlılarda görülür?
Fosforilasyon bütün canlılarda görülür. Yukarıda söylediğimiz gibi glikoliz reaksiyonları sırasında substrat düzeyinde fosforilasyon gerçekleşir. Glikoliz oksijenli ve oksijensiz bütün solunumlarda ortak olan yoldur. Her canlı yaşamsal faaliyetleri için solunum yapmak zorunda olduğu için substrat düzeyinde fosforilasyon canlılarda ortak gerçekleşen bir süreçtir.
Diğer fosforilasyon çeşitleri bütün canlılarda görülmez. Örneğin oksidatif fosforilasyon oksijenli solunumun ileri tepkimelerinde olduğu için oksijenli tepkime yapan canlılarda görülür.
Yine fotofosforilasyon için klorofil pigmenti gereklidir. Bu nedenle sadece bu pigmente sahip üretici canlılarda görülür.
Defosforilasyon nedir?
Fosforilasyonun tersidir. Yani ATP'den fosfat kopmasıdır. Enerji harcanacağı zaman defosforilasyon gerçekleşir ve enerji tekrar açığa çıkarılır.
Fosforilasyon tüm canlılarda görülür mü?
Yukarıda da cevabını verdik. Substrat düzeyinde fosforilasyon bütün canlılarda gerçekleşir.
Fosforilasyon hangi organelde gerçekleşir?
Substrat düzeyinde fosforilasyon sitoplazma sıvısında gerçekleşir. Oksidatif fosforilasyon ise mitokondri içerisinde gerçekleşir. Fotofosforilasyon da klorofil pigmentinde meydana gelir.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı