Polar Kovalent Bağ ve Polar Molekül Nedir?

26.03.2018 - 18:42

Kimyasal bağlar atomların bir arada durması için gerekli olan temel etkileşimdir. Kimyasal bağları iyonik bağ ve kovalent bağ olarak ayırma gibi bir geleneğimiz vardır. Ancak kimyasal bağları polarite açısından da sınıflandırabiliriz.

Kimyasal bağlar, polar veya polar olmayan (apolar) olarak sınıflandırılabilir. Polar ve apolar bağ arasındaki temel fark, bağdaki elektronların yerleşmesinden ortaya çıkar.

Polar Kovalent Bağ ve Özellikleri

Polar kovalent bağ ve özellikleri iyi bilindiği taktirde polar moleküllerin yapısı daha iyi anlaşalacaktır. Aynı zamanda polar kovalent bağ özellikleri ve polar ile apolar moleküllerin farkı daha kolay kavranacaktır.

Polar bağ, iki atom arasında bağı oluşturan elektronların eşit dağılmamış olduğu kovalent bağ türüdür. Bu, molekülün bir ucunun biraz pozitif ve diğerinin biraz negatif olduğu hafif bir elektrik dipol momentine sahip olmasına neden olur.

Aynı atomların arasındaki bağ apolar kovalent, farklı atomların arasındaki bağ polar kovalent olur.
  • H2, O2, F2 apolar bağ içerir.
  • HF, HCI, HBr polar bağ içerir.

Elektrik dipollerinin yükü tam elektron yükünden daha azdır, bu nedenle kısmi yükler olarak kabul edilir ve delta artı (δ +) ve delta eksi (δ-) ile gösterilir. Pozitif ve negatif yükler bağda ayrıldığından, polar kovalent bağları olan moleküller diğer moleküllerde dipollerle etkileşirler. Bu moleküller arasında dipol-dipol etkileşimini üretir.

polar kovalent bağ ve polar molekül nedir

Polar bağlar, saf kovalent bağ ve saf iyonik bağ arasındaki bölünme çizgisidir. Saf kovalent bağlar (apolar kovalent bağlar) elektron çiftlerini atomlar arasında eşit olarak paylaşırlar. Teknik olarak, polar olmayan bağlanma sadece atomlar birbiriyle özdeş olduğunda meydana gelir (örneğin H2 gazı).

Acak kimyagerler, elektronegatiflikte 0.4'ten küçük bir fark olan atomlar arasındaki herhangi bir bağı apolar kovalent bağ olarak kabul ederler. Bu nedenle karbondioksit (CO2) ve metan (CH4) apolar moleküllerdir.

Bağın polar olması ile molekülün polar olması aynı şey değildir. CO2 molekülünde C ile O arasında polar kovalent bağ varken iki bağın birbirini dengelemesi sonucu molekül apolar olur.

İyonik bağlarda, bağdaki elektronlar esasen bir atom tarafından diğerine (örn., NaCl) verilir. Aralarındaki elektronegatiflik farkı 1,7'den büyük olduğunda, iyonlar arasında iyonik bağ oluşur. Teknik olarak iyonik bağlar tamamen polar bağlardır, bu yüzden terminoloji kafa karıştırıcı olabilir. Sadece polar kovalent bağın, elektronların eşit olarak paylaşılmadığı ve elektronegatiflik değerlerinin biraz farklı olduğu bir tür kovalent bağ anlamına geldiğini hatırlayın. Polar kovalent bağlar, 0.4 ile 1.7 arasında bir elektronegatiflik farkı olan atomlar arasında oluşur.

Polar Kovalent Bağlı Moleküllere Örnekler

Su (H2O) polar bağlı bir moleküldür. Hidrojenin elektronegatifliği 2.20 iken, oksijenin elektronegatiflik değeri 3.44'tür. Elektron dağılımındaki eşitsizlik, molekülün bükülmesine ve simetrisini yitirmesine neden olur. Molekülün oksijen "tarafı" bir net negatif yüke sahipken, iki hidrojen atomu (diğer "tarafta") net bir pozitif yüke sahiptir. Su molekülünde hem atomlar arası bağ polardır. Hem de molekülün kendisi polar yani kutupludur.

Hidrojen florür (HF), polar kovalent bağa sahip moleküle başka bir örnektir. Flor daha elektronegatif atomdur yani daha kuvvetli ametaldir. Bu yüzden bağdaki elektronlar flora daha yakın durur. Bunun sonucu olarak flor tarafı net bir negatif yüke sahip olan bir dipol oluşturur ve hidrojen tarafı net bir pozitif yüke sahiptir. Hidrojen florür doğrusal bir moleküldür çünkü sadece iki atom vardır, bu nedenle başka hiçbir geometri mümkün değildir.

Amonyak molekülü (NH3), azot ve hidrojen atomları arasında polar kovalent bağlara sahiptir. Dipol, azot atomunun daha negatif bir şekilde yükleneceği ve azot atomunun bir tarafında üç hidrojen atomunun pozitif yüklü olduğu şekildedir.

Buradaki pozitiflik ve negatiflik tam bir durum değil kısmidir. Yani iyonik bağdaki gibi net bir şekilde +1 ve -1 yükleri yerine kısmi olarak artı veya eksi yüklenme vardır. Kovalent bağ ile iyonik bağın en net farkı budur.

Hangi Elementler Polar Bağ Oluşturur?

Yukarıda bahsettiğimiz gibi bağın polar olması molekülün de polar olması anlamına gelmez. Polar kovalent bağ farklı atomlar arasındaki kovalent bağa denir. Çünkü farklı atomlar kutuplu bu yapı ortaya çıkarır. Ancak moleküle dıştan baktığınız zaman kutupsuzsa bu durumda molekül apolar olur. CH4 molekülü bunun en güzel örneklerindendir.

Polar kovalent bağlar birbirinden yeterince farklı elektronegativiteye sahip olan iki ametal atom arasında oluşur. Elektronegatiflik değerleri biraz farklı olduğu için, bağ elektron çifti atomlar arasında eşit olarak paylaşılmaz. Örneğin, polar kovalent bağlar tipik olarak hidrojen ve diğer herhangi bir ametal arasında oluşur.

Metaller ve ametaller arasındaki elektronegatiflik değeri büyüktür, dolayısıyla birbirleriyle iyonik bağlar oluştururlar. Kimyasal türler arası etkileşimler konusunda ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz.


Etiketler:
  • kimya    
  • Yorumlar
    Yorum Yap