Prokaryot Hücre ve Prokaryot Canlılar
Biyoloji bilimi açısından hücre kavramı çok temel bir kavramdır. Hücreleri ökaryot hücre ve prokaryot hücre olarak ikiye ayırırız. Daha önce ökaryot hücreler hakkında genel bilgileri vermiştik. Bu yazıda prokaryot hücre nedir, prokaryot hücrenin yapısı ve özellikleri gibi konular üzerinde duracağız.
Prokaryotlar, dünyadaki en ilkel canlı türü olan tek hücreli organizmalardır. Prokaryot canlılar tek hücrelidir ve prokaryot hücre yapısındadır.
Prokaryot canlılar bakteriler ve arkelerden oluşur. Bakteri ve arkeler dışında kalan canlılar ökaryot hücre yapısındaki canlılardır. Siyanobakteri gibi bazı prokaryotlar fotosentez organizmalarıdır ve fotosentez yapabilirler.
Prokaryot canlılar basit hücre yapısında olmasına rağmen çok yaygın olarak bulunurlar. İnsanların ve hayvanların bağırsakları (Helicobacter pilori) dahil olmak üzere çeşitli aşırı çevre koşullarında yaşama ve gelişme kabiliyetindedir. Prokaryotik bakteri neredeyse her yerde bulunur ve insan mikrobiyolojisinin bir parçasıdır. Cildinizde, vücudunuzda ve çevrenizdeki nesnelerde yaşarlar.
Prokaryot Hücre Yapısı
Prokaryotik hücreler ökaryotik hücreler kadar karmaşık değildir. DNA'nın zar içinde bulunmadığı veya hücrenin geri kalanından ayrılmadığı, ancak nükleoid bölgesi denilen sitoplazmanın bir bölgesinde sarmalandığı için gerçek çekirdekleri yoktur.
Prokaryotik organizmalar çeşitli hücre şekillerine sahiptir. En yaygın bakteri şekilleri küresel, çubuk şekilli ve spiraldir.
Örnek olarak bakteriyi inceleyerek prokaryot hücrelerdeki yapıları görebiliriz.
Prokaryot Hücrelerdeki Yapılar
Prokaryotlarda zarlı organel yoktur. Ancak aşağıdaki yapılar vardır.
Kapsül: Bazı bakteri hücrelerinde bulunan bu ilave dış yapı, hücreyi diğer organizmalardan korur, nemi tutmada yardımcı olur ve hücrenin yüzeylere ve besleyicilere yapışmasına yardımcı olur.
Hücre Duvarı: Hücre duvarı bakteri hücresini koruyan ve şekillendiren dış bir kaplamadır.
Sitoplazma: Sitoplazma, çoğunlukla enzim, tuz, hücre bileşeni ve çeşitli organik moleküller içeren sudan oluşan jel benzeri bir yapıdır.
Hücre zarı: hücrenin sitoplazmasını çevreler ve hücredeki maddelerin akışını düzenler.
Flagella (Kamçı): Flagella, hücum hareketlerine yardımcı olan uzun, kamçı şeklinde çıkıntıdır.
Pilus: Kamçılardan daha kısa tüysü yapılardır. Tutunmayı sağlarlar.
Ribozom: Ribozomlar protein üretiminden sorumlu hücre yapılarıdır. Her hücrede bulunur.
Plazmidler: Plazmidler gen taşınan, üreme ile ilgili olmayan dairesel DNA yapılarıdır.
Nükleotid Bölgesi: DNA molekülünü içeren sitoplazma bölgesidir.
Prokaryot ve Ökaryot Hücrelerin Ortak Özellikleri
Prokaryot ve ökaryot hücre türünde ortak olarak bulunan özellikler şöyle sıralanabilir:
- Hücre zarları vardır.
- DNA yönetici molekül olarak bulunur.
- Bütün hücrelerde sitoplazma vardır.
- Solunum, sindirim ve sentez metabolizmaları vardır.
- Bütün hücrelerde ribozom bulunur.
- Her hücre ihtiyacı olan enzimleri üretir.
Prokaryot ve Ökaryot Hücre Arasındaki Farklar
Prokaryot ve ökaryot hücreler arasında temel farklar vardır. Bu farklar gözetilerek hücreler ikiye ayrılarak sınıflandırılmıştır.
- Prokaryotlarda zarla sarılı çekirdek yoktur.
- Prokaryotlarda zarlı organel yoktur.
- Prokaryot hücreler ökaryotlara kıyasla çok daha küçüktür.
- Prokaryot hücreler ökaryot hücreler kadar gelişkin ve karmaşık değildir.
- Prokaryotlarda peptidoglikan hücre duvarı vardır.
- Prokaryotlarda çekirdek olmadığı için mitoz ve mayozdaki gibi çekirdek bölünmesi yoktur.
Prokaryot Canlılar ile İlgili Temel Sorular
Prokaryot hücre ile ilgili en çok sorular soruları cevaplayıp konuyu pekiştirelim.
Prokaryot hücre örnekleri nelerdir?
Prokaryot canlılar bakteri ve arkelerdir. Bütün bakterileri bu canlılara örnek olarak gösterebiliriz.
Prokaryot tek hücreli midir?
Prokaryot canlılar tek hücreden oluşan basit yapılı canlılardır. Ancak bir canlının tek hücreli olması doğrudan prokaryot yapıda olmasına gerektirmez. Örneğin amip tek hücreli bir canlıdır ancak ökaryottur.
Prokaryot ve ökaryot canlıların en temel farkı nedir?
En temel fark zarlı yapıların bulunup bulunmamasıdır. Gelişkin ökaryot hücrelerinde zarla çevrili çekirdek, mitokondri, golgi gibi yapılar varken prokaryotlarda yoktur.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı