Element Nedir?

16.10.2017 - 11:49

Element kavramı kimya dersinin temelini oluşturur. Elementi anlamadığımız zaman maddeyi ve genel olarak da kimyayı anlamamız güçleşir. Bu nedenle bu yazıda element nedir sorusuna cevap arayacağız. Element özellikleri, sembolleri ve örnekleri ile konuyu açıklamaya çalışacağız.

Kimyada element nükleer olmayan yöntemlerle daha küçük parçalara ayrılamayacak yapılara denir.

Doğada bulunan bütün elementler periyodik tablo üzerine yerleştirilmiştir. Bu tablo bütün madde kökenlerini açıklayan bir sistem olarak düşünülebilir.

Elementler tablosu adlı içerikte atom numaralarına gören bütün elementler sembolleriyle birlikte sırayla verilmiştir. Bu tablodan elementler ve sembolleri ile ilgili bilgi alabilirsiniz.

Elementler maddenin en küçük yapı birimi olan atomlardan oluşur. Her element aynı tür atomlardan meydana gelir.

Element nedir kısaca değindik. Şimdi de elementlerin genel özellikleri üzerinde duralım.

Elementler Hakkında Genel Bilgiler

Bir element, atomlarının çekirdeğindeki proton sayısıyla diğer elementlerden ayrılır. Bir elementin atomunun çekirdeğindeki protonların sayısı, o elementin atom numarası olarak bilinir.

Belirli bir elementin atomundaki elektronların sayısı değişebilir. Elektronların sayısı protonların sayısı ile aynı ise, atomun elektrik yükü yoktur. Bununla birlikte, eğer elektronların sayısı protonların sayısından farklıysa, atom bir iyon olarak adlandırılır. Protonlardan daha fazla elektron varsa negatif bir iyondur; protonlardan daha az elektron varsa, bu pozitif bir iyondur.

İzotop Kavramı

Belirli bir elementin atomundaki nötronların sayısı da değişebilir. Bir elementin çekirdeğindeki nötronların sayısı elementin izotoplarını belirler.

Bütün elementlerin doğasında en yaygın izotopları vardır. Örneğin hidrojenin en yaygın izotopu ₁H olarak bilinir ve nötron içermez. Ancak yine hidrojen elementinin 1 nötron (döteryum) ve 2 nötron (trityum) içeren izotopları bulunur.

Doğal olarak en yaygın bulunan karbon izotopu çekirdekte 6 nötrona sahiptir, ancak daha az bulunma oranıyla 8 nötron içeren izotop da vardır.

Kısaca proton sayısı aynı, nötron sayısı farklı atomlara izotop atom nedir. Bir elementin birden fazla izotop atomu olabilir.

Nükleer Tepkimeler (Çekirdek Tepkimeleri)

Bazı elementler, atomik veya nükleer reaksiyonlar olarak adlandırılan süreçlerle daha küçük atom numaralı elementlere bölünebilirler. Bu işleme atomik fisyon veya nükleer fisyon denir ve atom bombasının (binlerce ton TNT'ye eşdeğer) mekanizmasıdır. Aynı zamanda nükleer reaktörlerin güç üretme sürecidir.

Bazen de elementler, daha büyük atom numaralı diğer elementleri oluşturmak üzere birleşirler. Buna atomik füzyon veya nükleer füzyon denir. En yaygın nükleer füzyon süreci, hidrojeni helyum haline dönüştürmeyi içerir. Güneşin ve diğer yıldızların özünde oluşur.

Nükleer füzyon, birim kütle başına fisyona göre daha fazla enerji üretir ve hidrojen bombasının korkunç yıkıcı gücü buradan gelmektedir. Hidrojen bombası atom bombasından çok daha kuvvetlidir ve bazı durumlarda 20 milyon tondan fazla TNT'ye eşdeğerdir.

Doğada Bulunan Elementler

Doğada elementler 1 ile 92 arasında atom numaralarıyla bulunur. Evrendeki en bol element olan hidrojenin atom numarası 1'dir. Evrende en bol ikinci element olan Helyumun ise atom numarası 2’dir.

Diğer tanıdık elementler arasında karbon çekirdeğinde 6 proton, azot 7, oksijen 8, demir 26 ve uranyum 92 proton içerir.

Atom numarası 92’den büyük olan elementler genellikle doğada saf halleriyle bulunmaz. Laboratuvarda üretilen bu elementler kararsız yapıya sahip olmuş ve daha düşük proton sayılı elementlere genellikle dönüşmüştür.

Periyodik tabloda 118 element kadar yer ayrılmıştır. Şu an 115 element kadar bilinmektedir. Bazı elementlerin tespit edildiği iddia edilse de henüz onay almamıştır. Ancak 120. Elemente kadar çalışmalar devam etmektedir.

Bu nedenle doğada kaç element var sorusu cevaplanması zor bir sorudur. Fakat şunu belirtmeliyiz ki bazı elementler bütün evrende sadece birkaç gram kadar laboratuvarlarda bulunmaktadır.

Elementlerin Özellikleri

Elementlerin genel özellikleri aşağıda maddeler halinde verilmiştir.

Elementler birer saf maddedir ve homojendirler.
Öz kütleleri sabittir.
Erime ve kaynama noktaları sabittir.
Atomlardan oluşurlar.
Atom numaralarına (proton sayılarına) göre sıralanırlar.
Periyodik tablo üzerinde gösterilirler.
Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle daha küçük yapılara ayrıştırılmazlar.
Nükleer tepkimelerle ancak ayrıştırılabilirler.
Elementler sembollerle gösterilir.
Metal, ametal ve soygaz olarak üç gruba ayrılırlar.
Oda koşullarında katı, sıvı ve gaz fazında bulunan elementler vardır.

Elementlerin Sınıflandırılması

Elementler üç sınıf içerisine girerler. Bunlar metal, ametal ve soygaz guruplarıdır. Bu element sınıflarının genel özelliklerini ele alalım.

Metaller

Doğada atomik halde bulunurlar.
Çoğunlukla parlak bir görüntüye sahiptirler.
Tel ve levha haline getirilebilirler.
Isısı ve elektriği iyi iletirler.
Erime noktaları düşüktür. Bu nedenle cıva hariç oda koşullarında hepsi katıdır.

Metal elementler periyodik tablonun büyük bir bölümünü oluşturur.

Ametaller

Metallerin aksine mat bir görüntüye sahiptirler.
Erime ve kaynama noktaları düşük olduğu için genellikle gaz fazına kolay geçerler.
Katı formları esnek değildir, kırılgandır.
Oda koşullarında hem katı, hem sıvı hem gaz fazında bulunan türleri vardır.
Elektriği iletmezler.
Yaşamın temelini oluştururlar.
Oksijen, azot, karbon gibi organik elementler birer ametaldir.

Soygazlar

Periyodik tablonun 8A grubunda yer alırlar.
He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn elementleri birer soygazdır. Bunlar dışında soygaz yoktur.
Kararlı yapıdadırlar. Bu nedenle kolay tepkime vermezler.
Bileşik yapılarına bazı istisnalar dışında katılmazlar.
Oda koşullarında gaz fazındadırlar.

Metaller ve ametaller kendi aralarında daha küçük alt guruplara ayrılabilirler. Ancak burada detaylarına girmeyeceğiz.

Element Örnekleri

Periyodik tabloda çok sayıda element olmasına rağmen bunların hepsiyle aynı şekilde haşir neşir olmayız. İlk 20 element kimya dersinde çok karşımıza çıkan elementlerdir. Aşağıda önemli element örnekleri ve sembolleri verilmiştir:

Hidrojen (H)
Helyum (He)
Klor (C)
Azot (N)
Oksijen (O)
Sodyum (Na)
Magnezyum (Mg)
Alüminyum (Al)
Klor (Cl)
Demir (Fe)
Gümüş (Ag)
Altın (Au)

Popüler dünyada element olarak bilindiği halde element olmayanlar mevcuttur. Bunları da bilmemizde fayda vardır.

Ateş
Su
Toprak
Hava

Element değildir. Su bir bileşiktir. Hava ve toprak ise karışımdır. Karışımlar birden çok elementi içerirler. Ateş ise madde değil, sıcaklığın bir sonucudur.

Örneğin suyun yapısında hidrojen ve oksijen elementleri bulunur. Toprakta da birçok değişim element vardır.

Doğadaki elementleri ve özelliklerini detaylı bir şekilde periyodik sistem içerisinde inceleriz. Konuya bu çerçeveden çalışıp daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz.

Etiketler:

kimya

Yorumlar

Yorum Yap