Üretici, Tüketici ve Ayrıştırıcı Canlılar

25.05.2017 - 12:32

Canlılar arasında belirli bir besin döngüsü vardır. Bu döngünün üç elemanı vardır. Üretici canlılar, tüketici canlılar ve ayrıştırıcı canlılar olmak üzere canlıları üç sınıfa ayırabiliriz. Bu sınıfta olanları ayrıca alt sınıflara da ayırmak mümkündür. Ancak besin ilişkisi açısından canlılar bu üç gruptan birine girer.

üretici, tüketici ve ayrıştırıcılar

Üretici Canlılar

Üretici canlılar kendi besinlerini kendileri üretirler. Bunun için gerekli donanıma sahiptirler. Aynı zamanda ürettikleri besinleri diğer canlılar da tüketir. Yani üretici canlılar karşılıksız iyilik yapan mucize yaratıklardır.

Üretici canlılar denince aklımıza doğrudan yeşil bitkiler gelir. Yeşil bitkiler fotosentez yaparak besin üretirler. Güneş ışığı, topraktaki mineraller ve su bir araya gelip ortaya besini çıkarırlar. Tüketici canlılar da bu besinden tüketir.

Üretici canlılar sadece bitkilerle sınırlı değildir. Aslında bitkiler dışında kalan üretici grup bitlilerden çok daha geniştir. Siyanobakeriler, kemosentetik bakteriler ve fotosentetik tek hücrelilerin hepsi üreticidir.

Bir canlının üretici olabilmesi için iki yoldan besin üretme ihtimali vardır:

  1. Fotosentez
  2. Kemosentez

Fotosentezde güneşten gelen ışık enerjisi besine kazandırılır. Kemosentezde ise kimyasal enerji organik moleküle kazandırılarak besin elde edilir.

Tüketici Canlılar

Tüketici canlılar besinlerini kendileri üretmezler. Ya üreticileri tüketirler ya da üreticileri tüketen tüketicileri tüketirler. Üreticileri tüketen tüketiciler birincil tüketici, bunları tüketenlere ise ikincil tüketici denir.

Koyun üretici olan bitkileri tüketir. İnsan ise hem bitki tüketir hem de koyunu tüketir. Bu durumda koyun birincil tüketici insan ise ikincil tüketici olur.

Tüketiciler üretmezler sadece tüketirler. Ancak doğada hem tüketici hem de üretici olan canlılar vardır. Örneğin böcekçil bitkiler fotosentez yapıp üretirler ancak böcek avlayıp aynı zamanda da tüketirler.

İnsan olarak biz tüketici canlı sınıfında bulunmaktayız. Kendi besinimizi üretemediğimiz için dışarıdan hazır besin alırız. Beslenme şeklimiz de hem otçul hem etçildir. Yani hem üreticileri tüketiriz hem de üreticileri tüketen otçulları tüketiriz.

Ayrıştırıcı Canlılar

Ayrıştırıcı canlılar besin zincirinin en üstündedirler. Hem üreticileri hem de bütün tüketicileri tüketirler. Canlılar ölünce ayrıştırıcılar tarafından besin olarak kullanılırlar.

Ayrıştırıcılar ayrıştırma işlemi sonrasında canlılardaki azotu ortaya çıkarlar. Bu azot toprağa karışır böylece üreticiler tarafından tekrar kullanılır. Böylelikle besin döngüsü devam etmiş olur.

Besin halkası üreticilerle başlar, tüketiciler ve ayrıştırıcılarla birlikte tekrar üreticilere döner. Böylece enerji akışı devam eder.


Etiketler:
  • biyoloji    
  • Yorumlar
    Yorum Yap