Kommensalizm
İki canlı türünün kurduğu yaşamsal ilişkiye simbiyotik ilişki denir. Bu ilişkinin türlerinden biri kommensalizm ilişkisidir. Kommensalizm kısaca “zarar vermeden fayda” olarak tanımlanabilir. Kommensalizm dışında mutualizm de bir birlikte yaşam ilişkisidir. Ancak orada iki taraf için fayda söz konusudur. Kommensalizmde ise bir taraf fayda görürken diğer taraf bundan olumlu ya da olumsuz etkilenmez.
Kommensal ilişki kuran iki canlıdan misafir olan ev sahibi olandan yemek, barınma, korunma ve üreme gibi konulardan fayda sağlarken ev sahibi olan bundan olumlu ya da olumsuz etkilenmez. Kommensalizm türleri arasında kısa süreli misafirlik benzeri formların yanında uzun süreli simbiyoz ilişkiler de vardır.
Kommensalizm terimi 1876 yılında Belçikalı paleontolog ve zoolog Pierre-Joseph van Beneden tarafından mutualizm terimi ile birlikte ortaya kondu. Beneden ilk önce, yırtıcıları takip ederek onların geride bıraktığı artık yiyeceklerini yiyen hayvanların faaliyetlerini tanımlamak için bu kelimeyi kullandı.
Komensalizm kelimesi, "masa paylaşımı" anlamına gelen commensalis Latince sözcüğünden gelir. Komensalizm çoğu zaman ekoloji ve biyoloji alanlarında tartışılmaktadır, ancak bu terim diğer bilimler içinde de kullanılmaktadır.
Kommensalizm Örnekleri
Komensalizm için köpekbalığı en çok verilen örnektir. Köpekbalığına tutunan küçük balıklar köpekbalığının yiyeceklerinin artıklarından faydalanır. Köpekbalığının bu ilişkiden bir karı veya zararı yoktur.
Yeşil kurbağalar yeşil bitkilerin arasında yaşayarak kamuflaj ile güvenliğini sağlar. Kurbağa ile bitkinin arasındaki ilişki kommensalizm örneğidir.
Orman ekosisteminde çakallar aslan ve kaplanların bıraktığı artıklardan beslenirler. Bu şekilde terk edilmiş ve çoğu yenmiş avdan emek sarf etmeden faydalanırlar.
Goby balıkları diğer deniz hayvanları üzerinde yaşar, renk değiştirerek konuk olduğu canlıyla uyum içinde olurlar. Bu onların yırtıcılardan korunmak için kullandığı bir yöntemdir.
Dulavratotu, hayvanların derisine veya insan kıyafetine yapışan dikenli tohumlar üretir. Üreme amacıyla bitki tohumları bu şekilde dağıtılır. Tohumların dağılmasına vesile olan hayvanlar bundan bir zarar görmezler. Hatta çoğu zaman farkına dahi varmazlar.
Kommensalizm Çeşitleri
Kommensalizm nedir kısaca anlattık. Yukarıda da belirttiğimiz gibi çeşitli kommensalizm türü vardır. Bu sınıflandırma simbiyoz ilişkinin türü veya süresi açısından yapılır. Süreye göre kommensalizmi ikiye ayırabiliriz.
- Sürekli kommensalizm
- Kısmi kommensalizm
Eğer bir canlının hayatı sadece diğer canlıya bağlıysa ve o olmadan yaşayamıyorsa burada sürekli kommensalizm vardır. Eğer ilişki daimi surette değilse burada kısmi yani geçici kommensalizm söz konusudur. Örneğin çakalın aslandan sonra onun yemeğini yemesi kısmidir. Başka bir hayvanın da artığı yenerek yaşama devam edilebilir.
Bunun dışında simbiyotik ilişkinin türüne göre de çeşitli sınıflandırmalar mevcuttur. Örneğin bir canlı diğerinin içinde yaşıyorsa veya onu barınak olarak kullanıyorsa bu kendine özgür bir kommensalizm türü demektir. Ya da konuk canlı sayısı birden fazlaysa bu yine ayrı bir sınıflandırmada kommensalizm türü olarak değerlendirilebilir.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı