Sensüalizm (Duyumculuk)
Bilgi felsefesinde doğru bilginin kaynağının ne olduğu çok önemli ve temel bir sorudur. Bu soruya farklı cevaplar, birbirinden farklı yaklaşımların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Örneğin deneyciler doğru bilginin kaynağının deneyler olduğunu savunmuşlardır.
Sensüalizm görüş olarak empirizm yani deneyciliğe yakındır. Hatta duyumculuğun, deneyciliğin bir kolu olduğunu da iddia edebiliriz. Buna karşın dogmatizme ve rasyonalizme karşıdır.
Sensüalizm Nedir?
Yukarıda bilgi felsefesi açısından basit bir sensüalizm tanımı yaptık. Şimdi bu soruyu biraz daha ayrıntılandırarak cevaplayalım.
İnsanoğlu doğayla etkileşimi duyu organları aracılığıyla kurar. Bu nedenle duyuyla algılanamayan bir şeyin zihinde yer edinmesi ve fikir oluşturması da imkansızdır. Bu sonuçtan yola çıkarsak doğru bilginin ana ölçütü duyumlardır. Duyumların sensüalizm insanda yarattığı etkiye çok önem veren sensüalizm fikri, duyu organlarıyla algılanamayacak olan soyut kavramlara karşıdır.
Nesneler bizim algıladığımz şekilde anlamlıdır. Bu nedenle nesnelerle ilgili duyumlarımız da onlarla alakalı en gerçek bilgiyi bize sunar.
Empirizm ile çok yakın ilişkisi olan duyumculuk ondan biraz farklıdır. Çünkü empirizm duyular ile birlikte deneyimleri de dahil eder. Ancak duyumculuğun ana ekseninde duyu organlarının algılaması vardır. Duyumculuk bir nevi empirizmin ilk halidir de diyebiliriz.
Duyumculuk Temsilcileri
Duyumculuk nedir kısaca anlattık. Şimdi de biraz felsefe tarihinde iz yapmış temsilcileri üzerinde duralım.
İlkçağ filozoflarından duyumcu düşünce taşıyan birçok filozof olmuştur. Bu filozofların ana özelliği gözlemi bilgi kaynağı olarak görmeleridir. Protagoras, Demokritos, Epikuros, Pyrrhon gibi filozofları bir yönüyle duyumcu olarak algılamak mümkündür.
Yakın zaman filozofları içerisinde sensüalizmin en önemli temsilcileri İngiliz filozof John Locke ve Fransız filozof Étienne Bonnot de Condillac'tır.
Locke Avrupa aydınlanmasının kurucuları arasında görülür. Çünkü düşünce ve eylem özgürlüğü üzerinde durmuştur. Bilginin kaynağının deney olduğunu söylemiştir. Bu nedenle Locke aslında deneycidir. Ancak fikirleri duyumculuk düşüncesinin de şekillenmesine imkan sağlamıştır.
Condillac, Locke empirizminden etkilenerek sensüalizm (duyumculuk) akımını geliştirmiştir. Condillac duyumların dışında bir akıl ve fikrin olmayacağını savunmuştur. Bu nedenle sensüalizm denince akla gelen ilk filozoftur.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı