İndirgenmiş Sıcaklık ve Formülü

12.05.2018 - 12:43

Coğrafyada iklimin önemli etmenlerinden biri sıcaklıktır. Sıcaklığı gerçek sıcaklık ve indirgenmiş sıcaklık olarak iki ayrı değerle ifade edebiliriz. Yer yüzünde sıcaklık dağılışını etkileyen en önemli etmen enlemdir. Ancak yükselti de çok önemlidir. Çünkü yükseğe çıktıkça sıcaklık düşmektedir.

Gerçek sıcaklıktan yükseltinin etkisini çıkardığımızda elde edilen değere indirgenmiş sıcaklık denir.

Bir dağın tepesinde termometre ile ölçtüğümüz değer oranın gerçek sıcaklığıdır. Ancak buranın indirgenme sıcaklığını bulmak için eğer dağın tepesinde değil de en alt kısmında olsaydım sıcaklık ne olurdu sorusunu sorduğumuzda kast ettiğimiz şey indirgenmiş sıcaklıktır. Yani yüksekliğin etkisini çıkararak indirgenmiş sıcaklık değeri hesaplanabilir.

ingirgenmiş sıcaklık

İndirgenmiş Sıcaklık Formülü

Gerçek sıcaklıkla indirgenmiş sıcaklık arasındaki farkı anladık. Şimdi de indirgenmiş sıcaklık formülünü öğrenelim.

Sıcaklık yükseğe çıktıkta yaklaşık her 210 metrede 1 °C düşer. Bu değeri gerçek sıcaklığa eklersek o bölgenin indirgenmiş sıcaklığını buluruz. 210 ile hesaplama yapmak zor olduğu için bunu yaklaşık değer olarak 200'e yuvarlayalım.

İndirgenmiş sıcaklık = Gerçek sıcaklık + Yükseklik / 200 formülü ile hesaplamalarımızı yapabiliriz. Şimdi soru çözümü yaparak bu formül uygulayalım.

Örnek: 1200 metre yüksekliğindeki bir dağın zirvesinde sıcaklık 22 °C olarak ölçülmüştür. Buna göre bu bölgenin indirgenmiş sıcaklığı kaç derece olur?

Çözüm: Formülü uygulayalım. İndirgenmiş sıcaklık = 22 + 1200 / 200 = 22 + 6 = 28 °C bulunur.

İkinci yol olarak da şu mantığı kullanabiliriz: Dağın zirvesinde gerçek sıcaklık 22 °C olduğuna göre ve 1200 metre boyunca her 200 metrede 1 °C soğuma olduğuna göre toplamda 6 °C soğuma olmuştur. 6 °C soğuyan hava 22 °C'ye düştüğüne göre yükselti olmasaydı 22 + 6 = 28 °C olacaktı.

İndirgenmiş Sıcaklık, Enlem ve Yükselti

Yukarıda sıcaklığı etkileyen ana faktörün enlem olduğunu söyledik. Dünya üzerinde gerçek sıcaklık haritalarına baktığımızda doğrudan enlemle paralellik göstermediğini görmekteyiz. Bunun nedeni yüksek olan yerlerin normalden daha soğuk olmasıdır.

Dünya üzerinde belirli bir bölgenin indirgenmiş sıcaklık haritası çıkarıldığında enleme daha uygun bir dağılım gösterdiğini görebiliriz. İndirgenmiş sıcaklığı hesaplamanın ana nedeni yükselti etkisini çıkararak bir yerin gerçek iklim özelliğini fark etmektir.

Bu durumda şöyle basit bir soru soralım: Gerçek sıcaklık ve indirgenmiş sıcaklık arasındaki fark en fazla nerede olur?

Sorunun cevabı gayet basittir. Tabi ki yükseklik farkının çok olduğu yerde aradaki fark daha fazla olacaktır. Bu nedenle yüksek dağların olduğu yerde farklı iklim özellikleri görülmektedir.

Örneğin sıcak iklimin hakim olduğu bazı yerlerde yüksek dağların zirvesinde kalıcı karlar bulunabilmektedir. Bu karlar bölgenin genel özelliğini göstermez. Bölgenin genel sıcaklığını bilmek için bütün yükseltileri deniz seviyesindeymiş gibi hesaplamak gerekir.

Etiketler:
  • coğrafya    
    • Yorumlar
    Yorum Yap

    Son Eklenenler

    Son Etiketler

    2013 - 2022 © Webders.net