Basınç Kaynama Noktası İlişkisi

09.04.2018 - 18:51

Kaynama noktasına etki eden faktörler arasında basınç önemli bir faktördür. Basıncın değişmesi kaynama noktasını da değiştirir. Su 100 °C'de kaynar derken deniz seviyesinde yani 1 atm basınç altındaki kaynama noktası söylenir. Farkı basınçlarda suyun kaynama noktası farklı olacaktır. Basıncın kaynamaya etkisi çok karıştırıldığı için bu yazıda grafik üzerinden olaya açıklık getireceğiz.

Dış basınç artarsa kaynama noktası artar, dış basınç azalırsa kaynama noktası azalır.

Olay bu kadar basit aslında. Biri arttıkça diğeri de artıyor. Bu durumu bir de grafikle açıklayalım.

basınç kaynama noktası ilişkisi

Yukarıdaki grafikte suyun basınca göre kaynama noktası verilmiştir. Burada dikkat edilmesi gereken şey arada doğrudan bir orantı olmadığıdır. Yani 1 atm'de 100 °C'de kaynıyorsa 2 atm'de 200 °C de kaynar diye bir mantık kuramayız.

Doğrusal şekilde işleyen bir kaynama noktası basınç formülü yoktur.

Düdüklü Tencerenin Mantığı

Kaynama noktası basınç ilişkisini düdüklü tencereyle açıklayalım. Düdüklü tencere buharı içerisinde tutarak basınç oluşturmaktadır. Bu nedenle de kaynama noktasını yükseltmektedir. Örneğin 100 °C'de kaynayan yemek 130 °C'ye kaynama başlamaktadır.

Yemeğin sıcaklığının kaynama noktasını geçmediğini biliyoruz. Öyleyse düdüklüde olmadan yemek en fazla 100 °C kadar bir sıcaklığa ulaşırken düdüklü kullanıldığı zaman bunun üzerindeki sıcaklıklara ulaşabiliyoruz. Bu sayede de yemek daha çabuk pişiyor.

Düdüklü tencereyi iyi anladığınız zaman basıncın kaynamaya etkisini de öğrenmiş olursunuz.

Dış Basınç Nedir?

Dış basınç terimini çok duyan öğrencilerin kafasında karışıklık meydana gelmektedir. Dış basınç ısıtılan sıvının buhar basıncı dışında kalan ortam basıncıdır. Kaynamanın tanımı zaten iç basıncın dış basınca eşit olmasıdır. Düdüklü tencerede biz basıncı arttırarak kaynama noktasını ileri çekiyoruz.

Basıncın artması kaynama noktasını arttırır. Çünkü kaynama tanım gereği buhar basıncının dış basınca eşit olduğu nokta demektir.

Basınç Donma Noktası İlişkisi

Basıncın kaynamaya etkisini anladık. Burada karıştırılan bir diğer husus da basıncın donma noktasına etkisidir. Çünkü burada istisnalar mevcuttur.

Normalde basınç arttıkça donma noktası da artar. Ancak eriyince hacmi azalan maddeler (donduğunda hacmi artan) bu durumun istisnasıdır. Bu maddelerin özelliği katısı sıvısında yüzer ve basınç arttıkça donma noktaları da düşer.

Örneğin su donunca hacmi artan istisnai maddelerdendir. Bu nedenle suyun donma noktası basınç düşer. Ancak çoğu madde için basınç arttıkça donma noktası da artar. Yani 2 atm'de su artık 0 °C'de değil de sıfırın altında donar. Ama diğer maddeler için bu böyle değildir. Normal bir sıvının donma noktası basınç arttıkça yükselecektir.


Etiketler:
  • kimya    
  • Yorumlar
    Yorum Yap