Plazmoliz Deplazmoliz ve Turgor Nedir?
Bu yazıda hücreler için çok önemli olan plazmoliz, deplazmoliz ve turgor olaylarına değineceğiz.
Plazmoliz
Plazmoliz, hücreden su kaybı sonucu bitki hücresinin büzülmesi olayıdır. Bitkilere desteklik veren hücre duvarı olduğu için büzülme daha iç kısımda gerçekleşir. Yani plazmoliz sonucu hücre zarı hücre duvarından uzaklaşarak iç kısımda toplanır.
Plazmolizin gerçekleşmesi için hücrenin kendisinden daha az su içeren yani daha yoğun (hipertonik) bir ortamla temasa geçmesi gerekir. Bitki hücresini yoğun tuzlu su karışımına atarsanız hücre dışarıya su verecek ve büzülecektir.
Plazmolizin ana mekanizması hücre içinden dışına su çıkışıdır. Bu olaya ise osmoz denir.
Deplazmoliz
Adından da anlaşılacağı üzere deplazmoliz, plazmoliz geçirmiş bir hücrenin sıvı alarak eski şekline dönmesidir. Bunun gerçekleşmesi için hücrenin daha az yoğunluğa (hipotonik) sahip sulu bir ortama girmesi gerekir.
Büzülmüş bitki hücresini sulu ortama atarsanız kaybettiği suyu geri alıp eski haline gelecektir. Hücre içindeki su miktarı arttığı için hücre şişecek ve hücre zarı ile hücre duvarı arasındaki mesafe tekrar azalacaktır. Kısacası hücre içi yine eskisi gibi dolgun hale gecektir.
Plazmoliz ve deplazmoliz nedir kısaca değindik. Şimdi de turgor durumunu ele alalım.
Turgor Basıncı
Su sıkıntısı çekmeyen bir hücre dik durabilmek için içini suyla doldurur. Hücre içindeki kofullarda suyun birikmesiyle hücre şişer ve zara baskı yapar. Bu baskı sonucu hücre zarı hücre duvarına iyice yaklaşır. Suyun çeperlere uyguladığı bu basınca turgor basıncı denir. Turgor olayının oluşması için bitkinin bol miktarda su alabileceği bir ortamda olması gerekir.
Hücre turgor durumundayken suyun sağladığı basınç nedeniyle daha dik durur. Bu basınç özellikle otsu bitkiler için çok önemlidir. Otsu bitkilerin susuz kaldığında eğilmeleri bundandır. Buğday tarlasını suladığınızda buğdayların dikleştiğini görürsünüz. Bunun nedeni su almayla gelen turgor basıncıdır.
Plazmoliz, deplazmoliz ve turgor olaylarının tamamı hücrenin su alıp vermesidir. Burada ana mesele ise yoğunluktur.
Normal bir bitkiyi kendisiyle eş yoğunluğa sahip (izotonik) bir ortama koyarsanız şekil ve büyüklüğünde bir değişiklik olmaz. Çünkü su geçişi iki tarafta da eşit olacaktır.
Plazmoliz Deplazmoliz ve Turgor Örnekleri
Okullarda çoğumuz plazmoliz deplazmoliz deneyi yapmışızdır. Bunun için ihtiyacımız olan yeşil bitki, tuzlu ve tuzsuz çözeltilerdir. Bitkinin bir kısmını yoğun karışıma, diğerini ise yoğun olmayan sıvıya atıp bir süre beklediğiniz zaman hücrelerin büyüklüğü değişir. Bu değişimi mikroskop aracılığıyla gözlemleyebiliriz.
Tuzlu suya konan bitkinin büzülmesi plazmolize örnektir. Büzülmüş bitkiye su verilince biktinin tekrar eski hale gelmesi ise deplazmolize örnektir.
Otsu bitkilerin yeşilken dik durması turgora örnektir. Bu bitkiler su kaybedip solunca eğilecektir.
Yani plazmolize ya da deplazmolize örnek verin denirse bunu herhangi bir bitki için örneklendirebiliriz. Çünkü bitkilerin hücre yapıları genel olarak ortaktır.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı