Hücre Teorisi
Hücre teorisi biyolojinin temel prensiplerinin başında gelir. Bu teori farklı bilim insanlarının katkılarıyla bugünkü halini almıştır. Hücre teorisinin tarihsel geliÅŸimi adlı yazıda hücre ile ilgili bilgilerimizin nasıl bugünkü hale geldiÄŸini anlatmıştık. Åžimdi biraz daha konunun kendisi üzerinde duralım.
Theodor Schwann, Matthias Schleiden, ve Rudolph Virchow’un hücre teorisine katkıları ile modern hücre teorisi ortaya çıkmıştır. Hücre teorisi maddeler halinde ÅŸöyle özetlenebilir.
- YaÅŸayan bütün canlılar hücrelerden meydana gelmiÅŸtir. Canlılar tek hücreli ya da çok hücreli olabilir.
- Canlılığın temel birimi hücredir.
- Hücreler daha önce var olan hücrelerden oluÅŸurlar.
- Hücreler genetik bilgilerini sonraki nesillere aktarırlar.
- Farklı hücreler aralarında iletiÅŸim kurarak birlikte iÅŸ bölümü yapabilirler.
Yukarıdaki 5 madde hücre teorisi açısından özet olarak ele alınabilir. Hücre teorisine ek olarak gen teorisi, evrim teorisi, termodinamik ilkeleri gibi konular da canlı yaÅŸamını anlamamamız açısından önemlidir.
Hücre ile Ä°lgili Temel Bilgiler
Tüm canlı organizmalar, normal bir ÅŸekilde iÅŸlev görmek üzere hücrelerden oluÅŸur ve hücrelere bağımlıdırlar. Bununla birlikte, tüm hücreler aynı deÄŸildir. Ökaryot hücreler ve prokaryot hücreler olmak üzere iki tür hücre vardır.
Ökaryot hücrelere örnek olarak hayvan, bitki ve mantar hücresi verilebilir. Prokaryot hücreler ise bakteri ve arkeler olarak düÅŸünülebilir.
Hücreler, belirli fonksiyonları yerine getiren organelleri veya küçük hücresel yapıları içerir. Hücreler aynı zamanda DNA (deoksiribonükleik asit) ve RNA (ribonükleik asit) içerirler. Bu moleküller hücresel aktiviteleri yönetmek için gerekli olan genetik bilgiyi taşır.
Hücresel Üreme
Ölen hücrelerin yerine yenisini koymak ve türün devamlılığını saÄŸlamak için hücreler çoÄŸalırlar.
Ökaryotik hücreler, hücre döngüsü adı verilen karmaşık bir dizi olayla büyür ve çoÄŸalırlar. Döngünün sonunda, hücreler mitoz veya mayoz bölünme süreçleri yoluyla bölünecektir. Vücut hücreleri mitoz yoluyla çoÄŸalır. Buna karşın üreme hücreleri mayozla çoÄŸalır.
Prokaryotik hücreler, ikili bölünme denilen eÅŸeysiz üreme ÅŸekli ile çoÄŸalır.
Daha yüksek organizmalar aynı zamanda eÅŸeyli üreme yeteneÄŸine de sahiptirler. Bitkiler, yosunlar ve mantarlar, sporlar olarak adlandırılan üreme hücrelerinin oluÅŸmasıyla çoÄŸalırlar. Hayvansal organizmalar, tomurcuklanma, parçalanma, rejenerasyon ve partenogenez gibi süreçler yoluyla eÅŸeysiz olarak çoÄŸalabilirler.
Hücresel Süreçler
Rudolph Virchow gibi bilim adamlarının katkılarıyla geliÅŸen hücre teorisi zaman içerisinde bize hücrede ne gibi süreçlerin meydana geldiÄŸini göstermiÅŸtir. Hücreler, bir organizmanın hayatta kalması için gerekli olan bir dizi önemli iÅŸlemi gerçekleÅŸtirirler.
Hücreler tüketilen besin maddelerinde depolanan enerjiyi elde etmek için hücresel solunumun karmaşık sürecine girerler. Bitkiler, algler ve siyanobakterileri içeren fotosentez organizmaları ise fotosentez yapabilirler. Fotosentezde, güneÅŸten gelen ışık enerjisi glikoza dönüÅŸtürülür. Glikoz, fotosentetik organizmaları tüketen ve diÄŸer organikler tarafından kullanılan enerji kaynağıdır.
Hücreler aynı zamanda endositoz ve ekzositoz denilen aktif taşıma yöntemleriyle dış ortamla madde alış veriÅŸi gerçekleÅŸtirir. Endositoz, makrofajlar ve bakteriler tarafından görülen maddelerin içeri alınarak sindirme sürecidir. Ekzositoz ise artık maddelerin dışarı atılmasıdır. Bu iÅŸlemler, hücreler arasında molekül taşınmasını da mümkün hale getirir.
Hücre hareketi, doku ve organların geliÅŸimi için hayati önem taşıyan bir süreçtir. Mitoz ve sitoplazma bölünmesi için hücre hareketi de gereklidir. Hücre göçü, motor enzimler ile hücre iskeletini oluÅŸturan mikrotübüller arasındaki etkileÅŸimlerle mümkün olur.
DNA eÅŸlenmesi çok önemli bir hücresel süreçtir. Aynı zamanda DNA’dan RNA üretilmesi de protein sentezi ve hücre metabolizması açısından en temel görevdir.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı