Kösedağ Savaşı Nedeni ve Önemi
Kösedağ savaşı Türk tarihine büyük etkiler yapmıştır. Kösedağ savaşıyla Anadolu ve Türk tarihi açısından kırılma sayılabilecek dönüşüm başlamıştır. Kösedağ Savaşı’nın nedeni ve önemi anlaşılmadan Selçuklu ve Osmanlı tarihi kavranamaz. Çünkü bu savaş Türk tarihindeki en önemli birkaç savaştan biridir.
Savaşın Cereyanı
Doğuyu komple kuşatan Moğol tehlikesi 8 9 senedir Anadolu’yu tehdit ediyordu. Buna rağmen Selçuklular, Eyyubiler, Artuklular dahil olmak üzere ciddi bir savunma hazırlığı yapmamıştı. Bunun aksine Moğol tehlikesiyle karşı karşıya olan devletler birbirinin kuyusunu kazıyordu. İç mücadeleler yüzünden Moğol’a direnmeye hazırlık yapılmıyordu.
Moğollar işgal ettikleri yerleri harap ediyordu. 1242 yılında Moğol komutanı Baycu Noyan ordusuyla Erzurum'u kuşattı. Kalenin koruyucusu Sinanüddin Yakut kaleyi savundu ve teslim etmedi. Ancak içeriden ihanete uğramasıyla kale Moğolların eline geçti. Acımasız Moğollar kalede bebekler dahil olmak üzere bütün erkekleri öldürüp kadınları esir etti.
Bu felaketten etkilenen Gıyaseddin Keyhüsrev beylerini topladı ve hareket kararı verdi. Elli bin kişilik süvari ordusuna liderlik ederek Sivas'a geldi. Başka devletlerden yardımcı kuvvet istenmesine de karar verildi. Baycu Noyin'in ordusu altmış bin kişiden oluşuyordu. Ancak tecrübesiz komutanlar bunu kırk bin olarak değerlendirdiler. Yardımcı kuvvetleri beklemek gerektiğini söyleyen tecrübeli komutanları dinlemediler ve hükümdarın aklını çeldiler. Düşmanı tek başlarına da yenebileceklerine kanaat getirdiler. Bunun üzerine ordu Moğollar'ın üzerine yürüdü. Sivas’tan Zara yakınlarındaki Kösedağ'da hareket edildi. 1 Temmuz 1243 tarihinde muharebe gerçekleşti. Moğollar başta yenilir gibi oldular. Ancak sonradan toparlanan ordu Selçuklu ordusunu darmadağın etti. Ordu mallarına ve hazineye el koydu. Gıyaseddin Keyhüsrev canını bin bir güçlükle kurtarabildi ve kaçtı.
Savaştan Sonra
Moğol ordusunun karşısında artık bir güç kalmamıştı. Moğollar Sivas’a geldiler. Sivas kadısı anlaşarak şehri teslim etti. Böylece katliam yerine üç gün yağma yapıldı. Kayseri 15 gün kuşatmadan sonra ele geçirildi. Erzurum’daki gibi burada da katliam yapıldı. Kayseri katliamını öğrenen Gıyaseddin Keyhüsrev İznik Rum İmparatorluğu sınırında bir kaleye kaçtı. Baycu Noyan ise birçok ganimet ile Mogollar'ın Azerbaycan’daki karargâhına döndü.
Korku içinde olan Selçuklu veziri Mühezzibüddin Amasya'da saklanıyordu. Amasya valisiyle birlikte Azerbaycan’a giderek Baycu'yla anlaştılar. Antlaşma gereğince Selçuklular Moğollara vergi ve hayvan verecekti.
Kösedağ savaşından sonra devlet toparlanamadı. Ermenliler Selçukluya verdikleri vergiyi kestiler ve bazı kaleleri ele geçirdiler. Zevke düşkün olan sultan ikinci Gıyaseddin Keyhüsrev devlet işlerini vezirlere bıraktı. Ölümünden sonra ise devlette taht kavgaları ortaya çıktı. Sonuç olarak Selçuklular Anadolu idaresini yitirmeye başladılar.
Kösedağ Savaşı’nın Sonuçları
Kösedağ Savaşının sonuçlarını maddeler halinde toparlayalım.
- Anadola’da bir süre Moğol istilası egemen olmaya başlayacaktır.
- Anadolu Selçuklu Devleti ağır vergilerle Moğol egemenliğine girdi.
- Türk birliğinin bozulması sonucunda Anadolu’da birçok beylik ortaya çıkmıştır.
- Anadolu ticareti zayıfladı. Kıtlık yaygınlaştı ve Moğollar Anadolu ekonomisini ele geçirdiler.
- Ermeniler ve Trabzon Rumları Selçukludan ayrılıp Moğollara bağlandı.
- Moğolların önüne kattığı Türklerin Anadolu’ya gelmesiyle Anadolu’da Türk nüfusu arttı.
Kösedağ savaşı sonrasında bozulan birlikle birçok beylik kuruldu. Kösedağ savaşı sonrası kurulan beylikler şunlardır:
- Osmanoğulları
- Karamanoğulları
- Karesioğulları
- Saruhanoğulları
- Germiyanoğulları
- Aydınoğulları
- Menteşeoğulları
- Candaroğulları
- Dulkadiroğulları
- Ramazanoğulları
- Hamitoğulları
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı