Osmanlı Devleti Nasıl Çöktü?
Tarihin tekerrürden ibaret olduğu söylenir. Tarih biliminin de hatalardan ders aldırıcı bir rolü vardır. Bizler tarihi merak ederiz ama bu merakın ötesinde yapılan hatalardan ders almak, iyi yapılan şeyleri daha iyi yapmak için tarih öğrenmeliyiz. Osmanlı devleti nasıl çöktü sorusu bizim için bu açıdan önemlidir. Çünkü tarihimizin çok önemli bir parçası olan Osmanlı Devleti'nin bakiyesinde kalan topraklar üzerinde yaşıyoruz. Osmanlı nasıl çöktü bilirsek biz çökmemek için dersler alabiliriz. Ayakta kalabilmek için çökmenin nedenlerini bilmek gerekir.
Osmanlı tarihi hep tartışılmıştır. İleride de tartışılmaya devam edecektir. Somut olarak şunu söyleyebiliriz ki daha 20. asrın başında epey geniş alana hükmeden bu devletin zaman içerisinde çöken kurumları, Balkan Savaşı ve Dünya Harbi ile birlikte bir anda dağılmasına yol açmıştır. Bir devleti devlet yapan topraktan çok teşkilatlanmasıdır. Eğer teşkilatınız çökerse ayakta kalamazsınız.
Devlet teşkilatı derken burada kast ettiğimiz devletin üzerine oturduğu ayaklardır. Temelde bir devlet nasıl işler bilirsek osmanlı nasıl çöktü daha iyi anlayabiliriz.
Bir devlette halk esastır. Halkın işlerini yürütmek için ise idareci sınıf bulunur. Bu sınıf cumhuriyetlerde halktan seçilirken monorşi, oligarşi gibi yönetimlerde ise belirli bir zümreden oluşur. Ancak temel itibariyle ilişki benzerdir. Devletin temel görevi vatandaşını güvende tutmak ve onun iyi yaşamasını sağlamaktır. Bunu yapabilmek için de vatandaştan vergi, askerlik, memuriyet gibi hizmetler alır. Halk devletiyle bu şekilde bir bağ kurur. Eğer bu bağ zayıflarsa işlerin yolunda gitmemesinden kaynaklanıyordur.
Osmanlı Devleti'nde devlet halka refah verecek durumda değildi. Daha doğrusu bu durumunu zaman içerisinde yitirdi. Bunun nedeni ülkede üretilen refahın halka yetmemesidir. 18. ve 19. asır itibariyle artık refah için sanayi gerekmekteydi. Osmanlı sanayiye geçişi gerçekleştiremedi. Bu eksiğin farkında olmadığından değil, gerçekten yapamadığında dolayı geride kaldı.
Tarihe bakınca insanlar içten çok keşkeler geçirirler. Keşke bunlar fark ediliyor olsaydı denir. Halbuki çoğu şey fark edildiği takdirde önlenememiştir. Refah üretememenin bir nedeni eğitimli kesimin yetersiz olmasıdır. Peki bugün eğitim sistemimiz çok mu iyi? Bugün istediğimiz düzeyde miyiz? Demek ki bir sorunu bilmek tek başına o sorunu çözmek için yeterli olmuyor.
Osmanlı devletinin çöküşünün temel nedeni gereken refahı halka verememesidir. Bu refahı lüks yaşam olarak düşünmeyin. Karşınızda güçlü devletler var. İyi silahları ve iyi ordularıyla size saldırıyorlar. Onlarla baş etmek için eğitimsiz ve donanımsız ordunuzla savaşa giriyorsunuz. Büyük kayıplar veriyorsunuz. İş gücünüzü yıllarca savaşlarda tutuyorsunuz. Böyle olduğu takdirde elbette refah olmayacaktır.
Osmanlı devletinin çökmesi birçok nedene bağlıdır. Ancak bu nedenlerin hemen hemen hepsi birkaç noktada kilitlenmektedir. Üstelik bir sorun başka bir sorunu kolaylıkla doğurmaktadır. Ekonomisi çöken bir devletin doğal olarak askeriyesi de çöküyor çünkü.
Osmanlının çöküş sebeplerini yine de maddeler şeklinde sıralayalım:
- Eğitim kurumlarının işlevini yerine getirememesi
- Savaşların kaybedilmesi
- Ekonominin bozulması
- Adalet sisteminin bozulması
- Komşu devletlerin hızla güçlenmesi
- Etkili ve kalıcı yeniliklerin başarılamaması
Yukarıdaki nedenleri çoğaltmak mümkündür. Ancak bu kadar neden bir çöküşü anlatmak için yeterlidir. Bugün ayakta kalmak istiyorsak benzer sorunlara daha iyi çözümler üreterek bunu başarabiliriz.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı