Lale Devri
Lale Devrini medya aracılığıyla da olsa birçoğumuz duymuşuzdur. Bu dönemi ya da devri önemli yapan birden çok faktör vardır. Lale Devri Osmanlı tarihi içerisinde kısa ancak önemli gelişmelerin yaşandığı özel bir devirdir.
Bu ifadeyi medyadan veya sağdan soldan duyanların birçoğuna Lale Devri nedir diye sorsanız belki aklı başında bir cevap dahi alamazsınız. Bu eksiği gidermek amacıyla ve genel tarihi bilgisi arttırmak niyetiyle Lale Devrini anlatacağız.
Lale devri 1718 ile 1730 yılları arasında sürmüş 12 yıllık bir dönemdir. Döneme bu isim edebiyatçılar tarafından verilmiştir. Lale devri denmesinin nedeninin İstanbul’da yetiştirilen güzel laleler olduğu ile ilgili de bir söylem olsa dahi bu kanaat doğru değildir.
Ahmet Refik Lale Devri adıyla bu dönemi anlatan bir kitap yayımlamıştır. O günden sonra da bu dönem lale devri olarak anılmaya başlanmıştır. Yoksa Osmanlı dönemi eserlerde Lale Devri ifadesine hiç rastlanmamıştır.
Pasarofça Antlaşması (1718) ile başlayıp Patrona Halil İsyanı (1730) ile biten bu dönemin genelinde zevk ve eğlenceye düşkün bir yaşam tarzının Osmanlı toplumuna benimsetilmeye çalışılması olayı görülmektedir. Lale Devrinin padişahı III. Ahmet, sadrazamı ise Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’dır. Bu iki idareci uyum içerisinde çalışmış ve devlet idaresinde kendilerine has metotlar geliştirmişlerdir.
Aslında hedeflenen sadece lüks ve rahat değildi. Sanat ve eğlence açısından gelişme hedefleniyordu. Ancak ülkenin içinde olduğu zayıf durumda eğlence ve zevk sadece devlet adamlarına has kalıyordu. Zaten bunun sonucunda Patrona Halil İsyanı 1730 yılında patlak verdi ve bu yumuşak dönem sona ermiş oldu.
Lale Devrindeki Gelişmeler
Lale Devrinde birbirinden farklı birçok gelişme yaşanmıştır. Kâğıt fabrikası kurulmuş, çini atölyesi açılmıştır. İlk kez çiçek aşısı uygulanmıştır. Yine matbaa Osmanlı topraklarına bu dönemde gelmiştir. İstanbul’un çeşitli yerlerine yeni çeşmeler yapılmış ve kütüphaneler açılmıştır. Devlet idaresindeki bu yeni anlayış sorunları kökten çözmek yerine sorunları görmezden gelmeye yönelik olmuştur.
Avrupalıların ekonomik koşullarına karşı geride kalmaya başlayan Osmanlı idaresi Avrupalı yaşam tarzının onların olanaklarına sahip olmadan yaşamaya çalışmışlardır. Devlet meselelerinde de eğlence ve boş vermişlik hakim olmaya başlamıştır. Ancak sanatsal alanda ilerlemeler görülmüş, Levni gibi büyük nakkaşlar bu dönemde parlamıştır.
Bu dönemde ortaya çıkan yenilikler devleti ilerletecek yeniliklerdir. Ancak lüks ve şatafat ortamı ve yeni yaşam tarzı birçok kesimi rahatsız etmiştir.
Lale Devrinin Sona Ermesi
Arnavut asıllı olan Patrona Halil hamamda tellak olarak çalışmaktaydı. Osmanlı devletinde ikinci büyük gemiye patrona gemisi denirdi. Patrona Halil de bu gemide leventlik yapmış bir asker olduğu için bu lakabı almıştır.
O dönemde sadrazam ve çevresinin lüks içinde yaşamasına karşın yeniçeri maaşlarının düzgün ödenmemesi isyanı tetikleyen temel etken olmuştur. Ayrıca Lale devri ıslahatlarının toplum anlayışına göre daha laik kalması da insanları şeriatın gereğine yerine getirme başlığı altında toplanmaya itmiştir.
Çevresinde Patrona Halil’e gaz veren kimselerle birlikte etrafına yeniçeri askerlerini toplayan Patrona Halil esnafa önce kepenk kapattırmıştır. 28 Eylül 1730 yılında ortaya çıkan isyan sonucunda sadrazam Nevşehirli idam edilmiştir. Döneme öncülük eden sadrazamın ortadan kalkmasıyla birlikte Lale devri de sona ermiştir.
Etiketler:
Son Eklenenler
- Tarımla İlgili Meslekler
- Matematiği İyi Olmayanlar Hangi Mesleği Seçmeli?
- Antropoloji Nedir?
- Dünyanın Kaç Türlü Hareketi Vardır?
- Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar Nelerdir?
- Cumhuriyet Yönetiminin Değerleri Nelerdir?
- İklim ve Hava Olayları Arasındaki Fark
- 1 Asal Sayı Mıdır?
- Homeostasi nedir?
- 2 ile Bölünebilme Kuralı