Ulusal Kuruluşlar

Türkiye içerisinde yer alan ve kamu adına işlev gören kuruluşlara ulusal kuruluşlar deriz. Bu kuruluşlar Türkiye'deki birçok ekonomik ve sosyal faaliyeti düzenlemektedir. Ulusal Kuruluşların hepsine değinmek zordur. Bu nedende en önemli ulusal kuruluşlar konu edinecektir.

Önemli Ulusal Kuruluşlar

Türkiye'deki yaşam döngüsünü hukuki açıdan birçok alanda düzenleyen önemli yerel ya da ulusal kuruluşlar bu sınıfa girmektedir. Bu kuruluşların yurt dışında benzerleri başka ülkeler için de bulunmaktadır. Türkiye içindeki kuruluşlar Türkiye Cumhuriyeti'ne vatandaşlık bağıyla bağlı olan insanları veya Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yaşayanları bağlayıcıdır.

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK)

1994 yılında iletişim alanının yeniden düzenlenmesi sonu­cu Radyo ve Televizyon Yüksek Kurulunun yerine yetki ve sorumlulukları genişletilmiş özerk ve tarafsız bir kamu tüzel kişiliği niteliğinde Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) kurulmuştur.

Üst Kurul, TBMM tarafından seçilen 9 üyeden oluşur. Üst Kurul üyelerinin görev süresi altı yıldır. Üst Kurul üyeleri, kendi aralarından bir başkan ve bir başkan vekili seçer. Başkanlık süresi iki yıldır. Ulusal kuruluşlar içerisinde adı en çok duyulanlardan biridir.

Kamu İhale Kurumu

Kamu İhale Kurumu Kanununun amacı; kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir. Üyeleri Bakanlar Kurulu tarafından seçilir.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim (Telekomünikasyon) Kurumu

Türkiye telekomünikasyon sektöründeki en önemli yapısal değişiklik sektörü düzenleyen temel kanunlarda değişiklik ya­pan 4502 sayılı kanun’dur. Bu Kanunla, Telekomünikasyon Kurumu kurulmuş; politika ve strateji belirleme ile düzenle­me ve işletme fonksiyonları birbirinden ayrılmıştır. Politika ve strateji belirleme görevi doğal olarak Ulaştırma Bakanlığında bırakılırken, düzenleyici fonksiyonlar Telekomünikasyon Kurumuna verilmiştir. Üyeleri Bakanlar Kurulu tarafından seçilir.

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (Deik)

Maliye Bakanının ev sahipliğinde her yıl dü­zenlenen Türk - Arap Ekonomi Forumu’nun 9’uncusu, T.C Dışişleri Bakanlığı, T.C. Maliye Bakanlığı ve Arap Birliği (League of Arab States) resmi desteğinde, Borsa İstanbul ve Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı (TYDTA) ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) işbirliği ile Al-lktissad Wal-Aamal Group (AIWA) tarafından 28 - 29 Mayıs 2014 ta­rihlerinde Four Seasons Bosphorus Otel, İstanbul’da gerçek­leştirilmiştir.

Tutun Mamulleri ve İçki Piyasasın Düzenleme Kurumu

Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenle­me Kurumu, 09.01.2002 tarih ve 24635 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4733 sayılı Kanun ve di­ğer Kanunlarla Kuruma verilen görevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak üzere kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip olarak kurulmuştur. Üyeleri Bakanlar Kurulu tarafından seçilir.

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)

Sermaye Piyasası Kurulu, 1981 yılında 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile kurulmuştur. Yetkilerini kendi sorumlu­luğu altında bağımsız olarak kullanan, idari ve mali özerkliğe sahip düzenleyici bir kamu kurumudur. İlgili olduğu bakanlık, Başbakan tarafından görevlendirilen Devlet Bakanlığı’dır. Merkezi Ankara’da olan kurulun İstanbul’da bir temsilciliği bulunmaktadır. Üyeleri Bakanlar Kurulu tarafından seçilir.

SPK'nın Temel Görevleri

• Sermaye piyasasının güven açıklık ve kararlılık içinde ça­lışmasını sağlamak.
• Tasarruf sahiplerinin yani yatırımcıların hak ve yararları­nın korunmasını sağlamak.
• Türkiye’de, menkul kıymetlerle ilgili ödünç alıp verme, açı­ğa satış ve repo işlemlerinin düzenlenmesini sağlamaktır.

Rekabet Kurumu

Türkiye’de Rekabet Kurumu 13.12.1994 tarih ve 4054 sayılı RKHK ile kurulmuştur. Rekabet Kurumu’nun anayasal daya­nağı, 1982 Anayasası’nın 167nci maddesidir: “Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve dü­zenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirleri alır; piyasa­larda fiili veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kar­telleşmeyi önler. ”

Maddenin gerekçesinde de devletin özel teşebbüsün reka­bet koşulları içinde gelişmesine yardımcı olacağı, piyasada fiili bir anlaşma sonucu oluşan tekelleri önleyeceği, bunun hem özel hem de kamu kesimi için sağlayacağı belirtilmiş; tekel ve benzeri gruplaşmaları önlemenin, hâkimiyeti dağıt­manın sağlıklı bir demokrasi için vazgeçilmez şartlar olduğu, tekelciliğin her türlüsünün zararından fertleri ve toplumu ko­rumanın, toplumun huzur ve refahı ile de bağlantılı olduğu vurgulanmıştır. Üyeleri Bakanlar Kurulu tarafından seçilir.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)

4628 sayılı Yasa ile Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu kurulmuş, daha sonra 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanu­nu ile de Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu adını almıştır.

Kuruma, 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanunu ile petrol piya­sasını, 5307 Sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piya­sası Kanunu ile de sıvılaştırılmış petrol gazları piyasasını dü­zenleme ve denetleme görevleri verilmiştir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu 19.11.2001 tarihinde görevine başlamış­tır. Üyeleri Bakanlar Kurulu tarafından seçilir.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, 4389 sayılı Bankalar Kanunun 3 üncü maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca, söz konusu Kanun ve ilgili diğer mevzuatın, anı­lan Kanunda gösterilen yetkiler çerçevesinde düzenlemeler de yapmak suretiyle uygulanmasını sağlamak, uygulamayı denetlemek ve sonuçlandırmak, tasarrufların güvence altı­na alınmasını temin etmek ve kanunla verilen diğer görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak üzere 23 Haziran 1999 tari­hinde, kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip olarak kurulmuş olup, 31.08.2000 tarihinde faaliyete geçmiş bulunmaktadır. Üyeleri Bakanlar Kurulu tarafından seçilir. Bankacılık sektörünü Türkiye'de çok ciddi manada etkileyen ulusal kuruluştur.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun temel görevleri şunlardır:

• Türkiye’de bir bankanın kurulmasına veya yurt dışında ku­rulmuş bir bankanın Türkiye’deki ilk şubesinin açılmasına izin vermek,
• Tasarruf sahiplerinin haklarını korumak,
• Bankaların düzenli ve emin bir şekilde çalışmasını tehli­keye sokabilecek ve ekonomide önemli zararlar doğura­bilecek her türlü işlem ve uygulamaları önlemek,
• Bankalar ve finansal holding şirketlerinin, kuruluş ve faali­yetlerini, yönetim ve teşkilat yapısını, birleşme, bölünme, hisse değişimini ve tasfiyelerini düzenlemek ve uygulan­masını sağlamak,
• Finansal hizmetler sektörünün geliştirilmesine yönelik stratejiler belirlemek,
• Kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere gerekli karar ve tedbirleri almak ve uygulamak.

Yukarıda sayılan ulusal kuruluşlar denetleyici ve düzenleyici olarak görev yapan en önemli yerel kuruluşlardır.