Yaralar ve Çeşitleri

Bir tramva sonucu deri veya mukoza tabakasının bütünlüğünün bozulmasıdır. Aynı zamanda kan damarları, adale ve sinir gibi yapılar etkilenebilir. Derinin koruma özelliği bozulduğu için enfeksiyon riski artar. Yaraların birçok çeşidi vardır. 

Kesik yaralar: Bıçak ve cam gibi kesici aletlerle oluşur. Genellikle basit ve ince yaralardır. Derinlikleri kolay belirlenebilir.

Ezikli yaralar: Taş, yumruk veya sopa gibi etkenlerin şiddetle çarpması sonucu oluşurlar. Bu tarz yaraların kenarları eziktir. Genellikle çok fazla kanamaya neden olmazlar. Ancak doku zedelenmesi gerçekleşir ve hassasiyet oluşur.

Delici yaralar: Uzun ve sivri aletlerin bedeni delmesi sonucu oluşan yaralardır. Yüzey üzerinde derinlik hakimdir. Tetanos açısından tehlike arz eder.

Parçalı yaralar: Dokular üzerinde bir çekme etkisiyle meydana gelir. Doku ile ilgili tüm organ zarar görebilir.

Enfekte yaralar: Mikrop kapması olası olan yaralardır. 

Mikrop kapması ve enfeksiyon gelişmesi olası olan yalar şunlardır:

• 6 saatten fazla gecikmiş yaralar,
• Dikişleri ayrılmış veya kopmuş yaralar,
• Kenarları düzgün olmayan yaralar,
• Kirli ve derin yaralar,
• Ateşli silahla meydana gelmiş yaralar,
• Hayvan ısırması veya sokması ile oluşan yaralardır.

Ağrı, kanama ve yara kenarının ayrılması yaların ortak belirtileridir.

Yaralanmalarda İlk Yardım

• Yaşam bulguları yani A.B.C değerlendirilir.
• Yara yeri değerlendirilir.
• Yaranın oluş şekli, süresi yabancı cisim varlığı, kanama vb. bilgiler ortaya konur.
• Kanama durdurulur.
• Yaranın üzeri kapatılır.
• Sağlık kuruluşuna sevk sağlanır.
• Yaralı veya yakınlarına tetanos konusunda uyarıda bulunulur.
• Yaradaki yabancı cisimlere dokunulmaz.
• Yara kirli ise eğer 5 dakika süreyle yıkanır.

Ciddi Yaralanmalar

• Kenarları birleşmeyen veya 2-3 cm olan yaralar
• Kanaması durdurulamayan yaralar
• Kas veya kemiğin göründüğü yaralar
• Delici aletlerle oluşan yaralar
• Yabancı cisim saplanmış olan yaralar
• İnsan veya hayvan ısırıkları
• Görünürde iz bırakma ihtimali olan yaralar

Ciddi Yaralanmalarda İlk Yardım

• Yaraya saplanan yabancı cisimler çıkarılmaz.
• Kanama varsa durdurulur.
• Yara temiz ve tercihen nemli bir bezle örtülür.
• Yara üzerine bandaj uygulanır.
• 112 aranarak tıbbi yardım istenir.

Ciddi Yaralanmalarda Yapılmaması Gerekenler

• Yaraya saplanan yabancı cisimleri çıkarmayın.
• Yara içini kurcalamayın.
• Yara üzerine yara tozu, merhem, kül, tütün, tuz vb. koymayın.
• Yarayı pamuk ile örtmeyin.
• Yaraya el sürmeyin.

Delici Göğüs Yaralanmaları

Göğsün içine giren cisim, akciğer zarı ve akciğeri yaralar. Bunun sonucunda şu belirtiler görülebilir:

• Yoğun ağrı,
• Solunum zorluğu,
• Morarma,
• Kan tükürme,
• Açık pnömotorakstır (göğüsteki yarada nefes alıyor görüntüsü).

Delici Göğüs Yaralanmalarında İlk Yardım

• Yaralının bilinç kontrolü yapılır.
• Yaralının ABC’si (yaşam bulguları) değerlendirilir.
• Yaralı bilinci açık ise yarı oturur pozisyonda oturtulur.
• Ağızdan hiçbir şey verilmez.
• Yaşam bulguları 2 3 dakikalık aralarla kontrol edilir.
• 112 aranarak tıbbi destek istenir.

Delici Karın Yaralanmaları

Karın bölgesinde meydana gelen delici yaralanmalardır. Gerçekleşmesi birçok tehlikeye neden olabilir. En önemlileri şunlardır:

• Karın bölgesindeki organlar zarar görebilir.
• İç ve dış kanama ve buna bağlı şok oluşabilir.
• Bağırsaklar dışarı çıkabilir.

Delici Karın Yaralanmalarında İlk Yardım

• Yaralının bilinç kontrolü yapılır.
• Yaralının yaşam bulguları kontrol edilir.
• Dışarı çıkan organlar içeri sokulmaya çalışılmaz; üzerine geniş, nemli ve temiz bir bez örtülür.
• Bilinç yerinde ise sırtüstü pozisyonda bacaklar bükülmüş olarak yatırılır.
• Isı kaybını önlemek amacıyla yaralının üzeri örtülür.
• Ağızdan yiyecek veya içecek verilmez.
• Yaşam bulguları 2-3 dakika aralıklarla takip edilir.
• 112 aranarak tıbbi yardım istenir.

Kafatası ve Omurga Yaralanmaları

Kafatasında veya omurgada meydana gelen yaralanmalardır. Darbenin şiddetine bağlı olarak kafatası boşluğunda yer alan merkezi sinir sistemi etkilenebilir. Bel kemiğindeki yaralanmalarda omurgada ani sıkışma ya da ayrılma meydana gelebilir. Bunun sonucunda sinir sistemi etkilenerek bazı olumsuz sonuçlar oluşabilir. Trafik kazalarında ölümlerin % 80’i kafatası ve omurga yaralanmalarından olmaktadır.

Kafatası yaralanmalarının çeşitleri vardır.

Saçlı deride yaralanmalar: Saç derisi kafatası yüzeyi üzerinde kolaylıkla yer değiştirebilir ve herhangi bir darbe sonucu kolayca ayrılabilir. Bu durumda çok fazla miktarda kanama olur. Bu nedenle öncelikle kanamanın durdurulması gereklidir.

Kafatası ve beyin yaralanmaları: Kafatası kırıkları: Kafatası kırıklarında beyin zedelenmesi, kemiğin kırılmasından daha önemlidir. Bu nedenle beyin hasarı bulguları değerlendirilmelidir.

Yüz yaralanmaları: Ağız ve burun yaralanmalarında, solunum ciddi şekilde etkilenebilir ve duyu organları zarar görebilir. Bir yüz yaralanması sonucunda burun ve çene kemiğinde yaralanma görülebilir.

Omurga (bel kemiği) yaralanmaları: En çok zarar gören bölge bel ve boyun bölgesidir. Çok ağrılıdır. Kazalarda en çok boyun etkilenir.  

Kafatası ve Omurga Yaralanmalarının Nedenleri

• Yüksek bir yerden düşme
• Baş ve gövde yaralanması
• Otomobil ya da motosiklet kazaları
• Spor ve iş kazaları
• Yıkıntı altında kalma

Kafatası ve Omurga Yaralanmalarının Belirtileri

• Bilinç düzeyinde değişmeler, hafıza değişiklikleri ya da hafıza kaybı
• Başta, boyunda ve sırtta ağrı
• Elde ve parmaklarda karıncalanma ya da his kaybı
• Vücudun herhangi bir yerinde tam ya da kısmi hareket kaybı
• Baş ya da bel kemiğinde şekil bozukluğu
• Burun ve kulaktan beyin omurilik sıvısı ve kan gelmesi
• Baş, boyun ve sırtta dış kanama
• Sarsıntı
• Denge kaybı
• Kulak ve göz çevresinde morluk

Ancak, hastada hiçbir belirti yoksa bile; trafik kazaları, yüz ve köprücük kemiği yaralanmaları, tüm düşme vakalarında bilinci kapalı olan tüm hastalarda/yaralılarda kafa ve

omurga yaralanması olduğu var sayılmalıdır.

Kafatası ve Omurga Yaralanmalarında İlk Yardım

• Her zamanki gibi bilinç kontrolü yapılır.
• Yaşam bulguları hemen değerlendirilir.
• 112 aranır ve tıbbi yardım istenir.
• Yaralının bilinci açıksa hareket etmemesi sağlanır.
• Her hangi bir tehlike söz konusu ise bulunduğu pozisyonda ve sarsmadan sürüklenir.
• Baş-boyun-gövde ekseni bulunduğu şekilde korunur.
• Tüm yapılanlar ve olanlar, gelen 112 ekibine mutlaka bildiril.
• Yaralı asla yalnız bırakılmaz.