İlk Yardım ile İlgili Kavramlar
İlk yardım: Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık ekipleri yardım edinceye kadar, hayatın kurtarılması veya durumun kötüleşmesini önlemek amacıyla mevcut koşullarla yapılan ilaçsız uygulamalardır. İlk yardım yapılırken tıbbi araç gereç aranmaz. İlk yardıma kesinlikle olay yerinde başlanmalıdır. İlk yardımın bir tedavi olmadığı unutulmamalıdır.
Acil tedavi: Acil tedavi ünitelerinde, hasta ya da yaralılara doktor veya sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahaledir.
İlk yardım ve acil tedavi arasındaki fark: Acil tedavi sağlık konusunda ehliyetli kişilerce (doktor, sağlık personeli) ve gerekli donanımla yapılır. İlk yardım ise bu konuda eğitim almış herkes tarafından yapılır. İlk yardım yaparken olay yerinde bulunan malzemeler kullanılır.
İlk yardımın öncelikli amaçları: Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak, yaşamsal fonskiyonların sürdürülmesini sağlamak, hasta ya da yaralının kötüleşmesini önlemek ve iyileşmeyi kolaylaştırmak ilk yardımın öncelikli amaçları arasında yer almaktadır. Hastaya tıbbi müdahalede bulunmak ilk yardımın amaçları arasında yer almaz.
İlk Yardımın Temel Uygulamaları
İlk yardım temel uygulamaları koruma, bildirme ve kurtarma olarak ifade edilir. Bu temel yasalar K.B.K olarak da ifade edilir.
Koruma: Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek amacıyla olay yerinin değierlendirilmesini kapsar. En önemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir ortam oluşturmaktadır. Eğer bu yapılmazsa kaza şartları daha da kötüleşebilir.
Bildirme: Olay veya kaza olabildiğince hızlı bir şekilde telefon ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir. Türkiye'de ilk yardım gerektiren her durumda telefon iletişimleri, 112 acil numarası üzerinden gerçekleşir. Bu numara ücretsizdir ve erişimi kolaydır.
Kurtarma: Olay yerindeki yaralılara hızlı fakat sakin bir şekilde müdahale edilmesidir. Bildirim yapıldıktan sonra yardım ekibinin gelmesini beklerken yapılır.
112 Aramasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Olabildiğince sakin olunmalı veya sakin birinin araması sağlanmalıdır. 112 merkezi tarafından sorulan sorulara kısa, öz ve anlaşılır bir şekilde cevap verilmelidir. Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olay yerine yakın bir caddenin ya da çok bilinen bir yerin adı verilmelidir. Kimin, hangi numaran aradığı bildirilmeli, yaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır. Hasta ve yaralı sayısı bildirilmelidir. Eğer herhangi bir ilk yardım uygulandıysa ne yapıldığı net bir şekilde ifade edilmelidir. 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tüm bilgileri aldığını ifade edinceye kadar telefon açık tutulmalıdır.
İlk Yardımı Yapan Kişinin Yapması Gerekenler
- Hasta veya yaralıların durumu değerlendirmek (A.B.C) ve öncelikli müdahale edilecekleri belirlermek
- Hasta/yaralının korku ve endişelerini gidermek
- Hasta/yaralıya müdahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek
- Hasta/yaralının durumunun ağırlasmasını önlemek için kendi kişisel olanakları ile gerekli müdahalelerde bulunmak
- Kırıklara yerinde müdahale etmek
- Hasta/yaralıyı sıcak tutmak
- Hasta/yaralının yarasını görmesine izin vermemek
- Hasta/yaralıyı hareket ettirmeden müdahale yapmak
- Hasta/yaralının en uygun yöntemlerle en yakin sağlık kurulusuna sevkini sağlamak (112) (Ancak, ağır hasta/yaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı sürece asla yerinden oynatılmamalıdır.)