Akan Trafikte Seyir Halinde Araç Kullanmak
Direksiyon eğitim dersinin en önemli bölümü akan trafikte seyir halinde araç kullanmaktır. Şimdi bu konuda yapmamız gerekenleri görelim.
Şerit İzleme ve Değiştirme Kurallarına Uymak
Araç hareket ettikten sonra yolun ve trafiğin durumuna göre; trafiği tehlikeye sokmamak için sürücülerin hızlarını ayarlamaları gerekir. Bu ayarlama trafiğin akışına, hava koşullarına, bulunan yere, aracın türüne göre değişkenlik gösterir. Hız her şeyden önce trafiğe uygun olmalıdır. Hızı ayarlamak sürücünün en temel görevleri arasındadır. Sürücü hızını trafiğe uygun bir şekilde ayarladıktan sonra bu hız için gerekli şeridi takip etmek zorundadır. Eğer uygun şeritte değilse şerit değiştirmeye gidilir. Burada dikkat edilmesi gereken yolun şerit değiştirmeye müsait olup olmadığıdır. Eğer yol şerit değiştirmeye müsait bir yol değilse aynı şeritte kalarak hız şeride göre ayarlanır.
Şerit değiştirme zorunluluğu hissedildiğinde bu kurallara uygun şekilde yapılmalıdır. Girilecek şeridin yönüne sinyal vererek ve aynadan arkayı kontrol ederek şerit değiştirilir.
Hızlanma ve Yavaşlama
Hızlanma ve yavaşlama araç seyir halindeyken vites değiştirmek suretiyle gerçekleştirilen bir eylemdir. Hızın trafiğe göre ayarlanması iyi bir sürücünün özelliklerindir. Hız ayarlaması yapılırken takip edilen şerit, hava koşulları, yolun bulunduğu yer, trafik işaret levhalarına göre ayarlama yaparsınız. Bu nedenle bazen yavaş bazen de hızlı gitmeniz gerekebilir. Hızlanmanız gerektiğinde motorun zorlanmaması için motor devrini vites büyüterek arttırmanız gerekir. Aksi taktirde motordan rahatsız edici bir ses çıkacak ve istenen hıza ulaşmak için motorun harcayacağı yakıt çok daha fazla olacaktır. Vitesin hıza uygun olması yakıt tasarrufu için çok önemlidir. Yavaşlama gerekli olduğunda da vites küçültülmelidir. Yüksek motor devri düşük hızlar için uygun değildir. Vitesin hıza uygun olmadığı durumda motor çekişten düşer ve istop eder.
Hız Kurallarına Uymak
Trafik işaretleri ve trafik işaretçilerinin belirttiği hız kurallarına uymak zorunludur. Bu zorunluluk keyfi olarak konulmuş bir şey değildir. Esasen yüksek hızda gitmek yüksek fren mesafesi demektir. Bu da kaza riskini arttıran en önemli faktörlerden biridir. Yolda seyrederken hız limitini aştığınızda radar aracılığıyla tespit edilir ve para cezası ile cezalandırılırsınız. İyi bir sürücü en hızlı süren değil en dikkatli sürendir. Hız yapabilmek kesinlikle bir marifet değildir. Zaten yüksek hız yapmak sürücüden kaynaklanan bir meziyet değildir. Araca gaz verdiğinizde araç hızlanır. Asıl sürücü meziyeti dikkatli araç kullanmaktır.
Takip Mesafesini Korumak
Trafik dersinde anlatılan takip mesafesi frenle güvenli bir şekilde durmak için gereken mesafedir. Bu mesafe hızın kilometre cinsinden yarısı kadar metre şeklindedir. Beklenmedik bir durumla karşılaşıldığında, örneğin öndeki araç kaza yaptığında veya durduğunda öndeki araca çarpmamak için gereken takip mesafesi korunmalıdır. Yani kısacası öndeki araca fazla yaklaşmamak gerekir. Takip mesafesini korumak sürücü için bir zorunluluktur.
Öndeki Aracı Geçme Kurallarına Uymak
Sürücülerin bazı durumlarda önlerindeki aracı geçmeleri gerekir. Herkesin takip etmek isteyeceği hız ve gideceği mesafe aynı olmadığından bu durum trafikte oldukça doğaldır. Ancak öndeki aracı geçerken birçok kaza yaşanmaktadır. Bunun nedeni araç geçme kurallarına uymamaktır. Öndeki aracı geçmeye başlamadan önce sürücü şunları yapmalıdır:
- Arkadan gelen başka bir aracın kendisini geçmeye başlamamış olduğundan emin olmalıdır.
- Önünde seyreden aracın da kendi önündekini geçmek için sinyal vermediğinden emin olmalıdır.
- Geçeceği aracın hızıyla geçiş sırasındaki kendi hızını hesaba katmalıdır.
- Çift yönlü yollarda karşıdan gelen trafik dahil yolu kullananların tümü için tehlike yaratmadan geçiş yapacağı şeridin yeteri kadar ilerisinin görüşe açık olmasına dikkat etmelidir.
- Geçişin geçilen araç için bir güçlük ve baskı unsuru olmamasına, geçilecek araçların geçişe uygun durumda bulunmasına dikkat etmelidir.
Araçların bazı durumlarda öndeki aracı geçmeleri yasaktır. Bu durumlar şöyle sıralanabilir:
- Geçişin herhangi bir trafik işaretiyle yasaklanmış olduğu yerlerde.
- Görüş yetersizliği olan dönemeçlere yaklaşırken ve dönemeçlerde dönerken.
- Görüş yetersizliği olan tepe üstlerine yaklaşırken.
- Kavşaklarda ve kavşaklara yaklaşırken.
- Demiryolu geçitlerinde ve bu geçitlere yaklaşırken.
- Gidiş ve geliş için yalnızca birer şeridi olan, iki yönlü trafiğin kullanıldığı köprü ve tünellere yaklaşırken.
- Yaya ve okul geçitlerine yaklaşırken.
Geçişe Başlama, Devam Etme ve Bitirme
Öncelikle geçme mutlaka geçilecek aracın solundan yapılmalıdır. Sağdan geçiş yapmak kesinlikle yasaktır.
Geçecek aracın sürücüsü şunları yapmalıdır:
- Ses cihazı ile ya da kısa ve uzun huzmeli farları art arda yakıp selektör yapma suretiyle uyarıda bulunmalıdır.
- Sol dönüş lambası ile işaret vermelidir.
- Geçilecek araca takip mesafesi kadar önceden sol şeride yaklaşmalıdır.
- Geçilen araç geriyi görme aynasından görülünceye kadar geçiş şeridinde ilerlemeye devam etmelidir.
- Sağa dönüş sinyali vererek tekrar sağ şeride geçerek geçişi tamamlanmalıdır.
Kavşak Yaklaşımlarında ve Kavşaklarda Yapılması Gerekenler
Sürücülerin kavşaklara yaklaşırken; yerleşim yerlerinde 30 metre, yerleşim yerleri dışında ise 150 metre mesafe içinde ve kavşaklarda şerit değiştirmeleri yasaktır. Bu nedenle kavşaklarda dönüş yapacak olan sürücülerin bu mesafelerden önce dönüş yapacakları yöne sinyal vererek gereken şeride girmelidirler. Kaplama üzerinde şerit seçim okları varsa dönüş yapacak sürücülerin dönüş yönünü gösteren okun bulunduğu şeride girmeleri zorunludur.
Dönüşlerden Dönüş Kurallarına Uymak
Sağa Dönüş Yapacak Sürücülerin Uyacağı Kurallar
Sağa dönüş yapacak sürücülerin;
- Sağa dönüş sinyali vermeleri,
- Sağ şeride ya da işaretlerle izin verilen şeride girmeleri,
- Hızı azaltmaları,
- Dar bir kavisle dönüşe başlamaları,
- Dönüş tamamlanıncaya kadar işaret vermeyi sürdürmeleri,
- Dönüş esnasında varsa yayalara yol vermeleri,
- Dönülen karayolunun gidiş için ayrılan şeridine ya da girişe ayrılmış en sağ şeride girmeleri mecburidir.
Sola Dönüş Yapacak Sürücülerin Uyacağı Kurallar
Sola dönüş yapacak sürücülerin;
Sola dönüş sinyali vermeleri,
- Çok şeritli yollarda gidişe ayrılan şeritlerin en solundaki şeride yanaşmaları,
- Hızı düşürmeleri,
- Dönüş esnasında varsa yayalara yol vermeleri,
- Dönüşe başlamadan önce varsa sağdan gelen araçlara ilk geçiş hakkını vermeleri,
- Dönüşü geniş kavisle yapmaları,
- Dönüş sırasında karşıdan gelen ve emniyetle duramayacak kadar yaklaşmış araçlara yol vermeleri,
- Dönüşü en sağ şerit dışından bir şeritten tamamlamaları,
- Döndükten sonra en kısa zamanda hızının gerektirdiği şeride girmeleri zorunludur.
Dönel Kavşakta Dönüş Yapacak Sürücülerin Uyacağı Kurallar
Dönel kavşakta dönüş yapacak sürücülerin bazı kurallara uyması gerekir. Bu kurallar şöyle sıralanabilir:
- Dönüş işareti vermek
- Hızı düşürmek
- Sola dönülecekse ortaya yakın şeritten kavşağa girmek
- Dönüş sırasında şerit değiştirmemek
- Sağa yaklaşarak dönel kavşaktan çıkmak
- Gireceği yolun uygun şeridine girmek
- Dönüş tamamlandıktan sonra hızı uygun şerit seçmek
Dönüş sırasında araç sürücüleri; yaya ve bisikletler için yeşil ışık yanmakta iken yaya geçidinden veya bisiklet yolundan gelen geçen kimse yok ise trafiği tehlikeye sokmayacak şekilde dönüşlerini tamamlayabilirler. Sürücülerin görevi kavşağı olabildiğince güvenli ve erken terk etmektir.
Trafik İşaret ve İşaretçilerine Uymak
Trafikte sürücülerin uyması gereken işaretler vardır. Bunlar ışıklı trafik işareti, trafik zabıtası, yoldaki herhangi bir işaret şeklinde olabilir. Bazı durumlarda iki tane uyarıcı işaret birden karşımıza çıkar. Bu durumda hiyerarşik üstünlük takip edilerek işaretlere uyulur. Trafik uyarıcılarının uyma sırası ise şöyledir:
- Trafiği yönlendiren kişinin hareketlerine
- Işıklı ve sesli trafik işaretlerine
- Trafik işaret levhalarına
- Yol çizgilerine ve yer işaretlemelerine
Geri Geri Gitmek ve Geri Manevra
Aracı geri götürebilmek için öncelikle aracı geri vitese takmak gerekir. Otomobil gibi küçük araçlarda geri manevra yapılırken mutlaka baş arkaya çevrilmeli ve arka camdan görüş sağlanmalıdır. Aracı tamamen durdurmadan baş öne çevrilmemelidir. Büyük araçlarda geri manevra yaparken yan aynalar kullanılır. Ancak aracın arkasında göremeyeceğimiz kör noktaların olacağı göz önünden kaçırılmamalıdır. Görmediğimiz bu noktalarda araçlar veya insanlar olabilir. Bu nedenle büyük araçların geri manevrasında mutlaka bir gözcü bulundurmak gerekir.