Deterjan asit mi baz mı? Çamaşır deterjanının kimyasal formülü nedir? Deterjanın molekül formülü nedir? Deterjanın kimyadaki adı nedir?

Sorunuza kısa cevap verecek olursak deterjan bazdır. Eğer detay istiyorsanız deterjanın yapısına ve işlevine bakmanız gerekir.

Deterjan: Petrol türevlerinden elde edilen, temizleme özelliği bulunan, toz, sıvı veya krem durumunda olabilen kimyasal madde, temizleme tozu, arıtıcıdır. Fransızcadaki detergent (détergent) kelimesinden türkçeye geçmiştir.

Deterjanlar çeşit çeşittir. Toz halindeki çamaşır deteranı, sıvı haldeki bulaşık deterjanı gibi. Sabun ve şampuan da bir deterjan çeşitidir.

Deterjanlar kaygandır. Tatları acıdır. Kırmızı turnusol kağıdının rengini maviye çevirir. Bu durumda deterjanlar bazik özellikler gösterir.

Örneğin sabunun pH değerine bakarsak 9 olduğunu görürüz. pH 9 olduğu için sabun bazik bir maddedir. Yani BAZDIR.

Sabunun kimyasal adı: Sodyum karboksilattır.

Asitler:

• Suda ortama hidrojen iyonları verir.
• Ekşi tatlıdır.
• Turnusol kağıdının rengini maviden kırmızıya çevirir.
• Elde kuruluk hissi bırakır.
• pH değeri 7'den küçüktür. ( 0 ile 7 arasında)

Bazlar;

• Suda ortamdan hidrojen iyonları alır.
• Tatları acıdır.
• Turnusol kağıdının rengini kırmızıdan maviye çevirir.
• Ele sabun gibi kayganlık hissi verir.
• pH değeri 7'den büyüktür. (7 ile 14 arasında)

Sabun Oluşumu

Triaçilgliserol + 3NaOH → Gliserin + 3(Sodyum Karboksilat)

Günlük yaşamımıza girmiş olan sentetik deterjanlardan bahsetmeden önce çok önemli bir deterjan olan sabunu göz önüne alalım. Sabun bilindiği gibi uzun zincirli organik yağ asitlerinin Na ve K tuzlarıdır. Sabun ağır metallere ve asitlere karşı stabil değildir. Asitler ve suyun sertliğini oluşturan Ca (Kalsiyum) ve Mg (Magnezyum) gibi iyonlar sabunla reaksiyona girerek deterjan özelliğini bozarlar.

Suda mevcut oksijenin kendi oksidasyonları için sarf edilmesiyle sürekli canlıların dengelerin bozulması ve deterjandaki katkı maddelerin, özellikle fosfatların ötrofikasyon (Çeşitli sebeple besin maddelerinin büyük oranda çoğalması sonucu bitki sayısında meydana gelen artıcıdır) problemine yol açmaları deterjanların kullanımlarının artmasıyla ortaya çıkan başlıca sorundur.

1. Artık su arıtma tesislerinde
2. Nehirlerde
3. Yeraltı sularında.

Bu alanlarda yapılan çalışmaların çoğunda biyolojik bozulma meydana gelir. Deterjanların insan sağlığına ve çevre sularına etkileri Deterjanların yapısında yüzey aktif maddelerinin dışında; Temizleme özelliğini arttırıcı: alkalihidroksitler polifosfatlar, silikatlar.

• Çözünürlüğü arttırmak amacıyla: Alkoller-Glikoller ve glikoetherler.
• Ağır metalleri ayırmada kullanılan: Etilen diamin tetraasetik asit
• Beyazlık ve parlaklık vermek amacıyla: Optik beyazlatıcılar

Türkiye’de Deterjan Üretimi

Ülkemiz koşullarında bugün için deterjan üretim ve tüketimini kısıtlaması yoktur.

Yüzey aktif maddelerinin biyolojik parçalanma olanağı olanlar sırasında seçilmesi

Katkı maddesi olarak kullanılan fosfatların oranının minimuma indirilmesi

Artık suların kesinlikle arıtma tesislerden geçmesi

İçme ve kullanma sularının periyodik kontrollerinin yapılmasının sağlanması

Ülke gerçeklerine göre sağlık zararlarının önlenmesini amaçlayan standartların hazırlanması gerekmektedir.

Sahte Deterjan Yapımı

Deterjanların Çevre Sularına Etkileri

Deterjanların su ortamında uzun süre parçalanmadan kalabilmesi, ayrıca dolgu maddesi olarak kullanılan kompleks fosfatların orta fosfatlara dönüşümünün çok kolay olması, yüzeysel sularda zararlı etkiler yapabileceği gibi içme suyu temin edilen su kaynaklarına karışıp içme suyu arıtma tesislerinde bazı problemlere sebep olabilmektedir. Atık su arıtma tesislerinde meydana getirdiği başlıca problemlerden biridir.

Deterjanların Zararları

Günlük hayatta kullandığımız deterjanlarun genelinde önemli miktarda fosfat ve klor elementi bulunur. çoğunda çok miktarda fosfat ve klor vardır. Bu nedenle bu maddelerin ağız yoluyla alınması ciddi riskler taşımaktadır.

Bulaşık yıkanan deterjanlar kullanılmadan önce iyice durulanmalıdır. Özellikle kokulu deterjanlar (yani kokusu ağıs olanlar) çeşitli akciğer rahatsızlıklarına ve kanserlere yol açabilmektedir.

Cam temizleyici olarak kullanılan deterjanların genelinde boya, su ve amonyak bulunmaktadır. Amonyak içeren maddelere karşı dikkat etmek gerekir. Bu maddelerle yakın temas göz sağlıüı açısından tehlikelidir.